Vierde golf spoelt over Europa: hoe doet België het?

“De situatie is ernstig, we moeten onmiddellijk op de rem gaan staan.” Net voor het weekend uitte minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) tijdens een interview met Radio 1 zijn bezorgdheid over de coronacijfers die een behoorlijk snelle stijging kennen. De afgelopen zeven dagen waren er gemiddeld 7.867 besmettingen per dag en kwamen er telkens 183,3 mensen in het ziekenhuis terecht, cijfers die respectievelijk 4 en 21 procent hoger liggen dan de week daarvoor. Vandenbroucke wil daarom dat de bestaande maatregelen beter opgevolgd worden en het volgende Overlegcomité op 19 november kan mogelijk verstrengingen brengen. 

De problemen waarmee België kampt, zijn niet uniek in Europa. De besmettelijke deltavariant en de versoepelingen zorgden namelijk in vrijwel alle regio’s voor meer viruscirculatie, al kan een vaccinatiegraad van 75,84 procent niet verhinderen dat ons land vandaag tot een van de slechtste leerlingen van de klas behoort op vlak van vastgestelde infecties en ziekenhuisopnames. 

Voor biostatisticus Geert Molenberghs (UHasselt) komt de stijging van de coronacijfers in België niet als een verrassing. Volgens hem werden vaccins de afgelopen maanden te sterk in de markt gezet als de ultieme oplossing die het virus voorgoed uit onze regio zou verdrijven. “Ze bieden de beste bescherming tegen besmetting en ziekenhuisopname, maar er zijn nog andere defensielijnen nodig om het virus af te weren. Ventilatie, mondmaskers en een beperking van sociale contacten, bijvoorbeeld.” Ons land scoort net als het Verenigd Koninkrijk en Nederland, regio’s met een vergelijkbare vaccinatiegraad, inderdaad relatief laag op de stringency index. Dat betekent dat er weinig maatregelen gelden, al wordt er voor deze vrijheid een prijs betaald. In Nederland ligt de incidentie, het aantal besmettingen per 100.000 inwoners over een periode van 14 dagen, op 519 en in het Verenigd Koninkrijk op 880. België doet het met een incidentie van 838 evenmin goed.

Het bewijs dat de vaccinatie werkt, valt vooral op wanneer een vergelijking gemaakt wordt met Europese landen waarin minder mensen zich lieten prikken. In Letland, waar 58 procent van de bevolking gevaccineerd is, en in Slovenië (met een vaccinatiegraad van een 56 procent) worden ziekenhuizen momenteel overspoeld met patiënten. Strenge maatregelen lijken er het virus maar moeilijk in bedwang te kunnen houden. Het dagelijkse sterftecijfer per miljoen inwoners ligt in Letland bijvoorbeeld op 88,8, terwijl Portugal zich met een vaccinatiegraad van 87 procent een soepel beleid kan veroorloven en iedere dag slechts 0,6 doden per miljoen inwoners telt. “In dat land heeft de overheid er echt alles aan gedaan om alle mensen die in aanmerking kwamen te vaccineren, daar plukken ze de vruchten van”, zegt Molenberghs.

De biostatisticus merkt op dat de situatie in België nog kan verbeteren als meer mensen zich laten vaccineren. Het valt namelijk op dat nog steeds veel Belgen in het ziekenhuis belanden, terwijl dat cijfer in landen met een gelijkaardige vaccinatiegraad lager ligt. Volgens Molenberghs kan dat deels te maken hebben met een verschil tussen de geldende medische cultuur in verschillende gebieden. Mensen zouden in België bijvoorbeeld sneller opgenomen worden in het ziekenhuis dan elders. “Maar verwacht daar niet te veel van, het kan geen volledige verklaring zijn voor wat er nu gebeurt.” 

Molenberghs verwijst naar de lijstjes waarin België naast landen als Bulgarije en Slovenië slecht scoort op vlak van besmettingen en ziekenhuisopnames. “Meer vaccineren zal een deel van de oplossing worden, maar ook over het 2G-beleid moet gedebatteerd worden. Daarbij moeten mensen gevaccineerd of genezen zijn en volstaat het testcertificaat niet meer.”