Van “too little, too late” tot “gematigd tevreden”: dit zeggen experts over coronamaatregelen

Experts op diverse wetenschappelijke domeinen in ons land reageren verdeeld op de nieuwe strengere maatregelen die het Overlegcomité ingevoerd heeft. “Too little, too late”, zeggen enkelen, voor wie het wat meer had mogen zijn en voor wie het vooral sneller had mogen gaan. Anderen tonen zich gematigd positief.

gjs
Bron: belga

Het Overlegcomité heeft woensdag tal van nieuwe maatregelen afgekondigd, waar we wellicht minstens enkele weken mee opgescheept zullen zitten. De mondmaskerplicht wordt uitgebreid, sociale contacten worden afgeraden, thuiswerk wordt vier dagen per week verplicht: het lijkt wel alsof we een jaar terug in de tijd zijn gegaan. Maar het kon niet anders, zo zei onder meer premier Alexander De Croo (Open VLD). Heel wat experts lijken hem en zijn regering daar gelijk in te geven.

LEES OOK. Opnieuw met mondmasker op café of restaurant en vier dagen per week thuiswerken: dit heeft het Overlegcomité beslist

 ©  carlo coppejans

Vermassen: “Vermijden dat het dramatisch wordt”

De hoofdarts van het UZ Gent, Frank Vermassen, hoopt dat het pakket maatregelen dat het Overlegcomité heeft genomen, wordt opgevolgd. “Het is belangrijk dat mensen de situatie correct inschatten en dat men de maatregelen volgt. Ik hoop dat dit zal volstaan. Maar het hangt natuurlijk af van de mate waarin de maatregelen gevolgd zullen worden.”

Het UZ Gent zag de voorbije dagen heel wat nieuwe besmettingen en ook de zorgbehoefte neemt toe. “De druk is de laatste dagen verder toegenomen. We hebben 42 patiënten en zowat 30 procent van onze capaciteit op intensieve zorgen is ingenomen. Ik ben dus blij dat deze maatregelen genomen zijn.” Ook in andere Gentse ziekenhuizen neemt de druk toe.

“Het is op dit moment ernstig. Maar nog niet hopeloos of dramatisch”, vervolgt de Gentse hoofdarts. “Maar we moeten vermijden dat het zo wordt.” De genomen maatregelen vormen voor de hoofdarts “een goed evenwicht tussen enerzijds wat nodig is en anderzijds wat mogelijk is om de economische en sociale activiteit zo veel mogelijk te garanderen.”

Vooral een goede opvolging van de maatregelen zal erger voorkomen. “Ik geloof dat deze maatregelen het verschil kunnen maken. Maar laat me een oproep doen aan de bevolking om te doen wat nodig is. Dan kunnen we de curve de komende dagen naar beneden corrigeren.” Het UZ Gent kwam de voorbije weken in het nieuws omdat het ziekenhuis geen bedden voor covid-patiënten wou reserveren. “De patiënt die het meeste nood heeft aan een bed op intensieve zorg, zal dat bed krijgen. Of dat een covid-patiënt is of niet”, zegt Vermassen daarover.

LEES OOK. Door dramatische cijfers besefte iedereen dat er ingegrepen moest worden: “Als dit niet helpt: lockdown”

Het ziekenhuis heeft de voorbije week 13 patiënten overgenomen van andere ziekenhuizen, voornamelijk uit Oost-Vlaanderen. Er zijn ook transfers geweest van niet-covid-patiënten voor intensieve zorg. Vermassen vindt dat er geen onderscheid gemaakt moet worden tussen covid- en niet-covid-patiënten.

“Maar dat houdt niet in dat we ons niet moeten voorbereiden op een verslechtering van de situatie.” Het UZ heeft geleerd uit vorige golven en heeft vertrouwen in een flexibele aanpak om snel bijkomende covid-capaciteit te voorzien indien dat nodig is.

“Ik ben geen doemdenker. Maar het is duidelijk dat – indien de situatie toch zou verslechteren – men verder moet verstrengen. Er bestaan niet veel andere oplossingen. Gelukkig is het dankzij de vaccinaties wel zo dat de druk op de ziekenhuizen niet te vergelijken is met wat we in de eerste fase gezien hebben. Het aantal patiënten dat in het ziekenhuis belandt is een stuk lager dankzij de vaccinaties”, herinnert Vermassen. “Daarom ben ik erg blij dat de beslissing genomen is om iedereen een derde prik te geven. Dat zal de situatie nog veiliger maken.”

 ©  BELGA

Van Ranst: “Moeilijk te voorspellen”

“Het is heel moeilijk om te voorspellen of het pakket nieuwe coronamaatregelen zal volstaan, want op dit moment gaan de coronacurves steil omhoog”, zegt viroloog Marc Van Ranst. Hij heeft het over een “aanvaardbaar pakket”, al had hij graag de mondmaskerplicht nog iets strenger gezien. De virologen hadden een verplichting vanaf 9 jaar op tafel gelegd, maar uiteindelijk werd een compromis bereikt over een verplichting vanaf 10 jaar.

De viroloog is ook zeer te spreken over de verplichting tot een installatie van een CO₂-meter in de klaslokalen. “Dat is een verzuchting die al lang op tafel had moeten liggen. Ik hoop dan ook dat het nu om een echte verplichting gaat.” Of het totale pakket zal volstaan, is volgens Van Ranst echter moeilijk te voorspellen.

Van Ranst kan de mening van Margot Cloet, topvrouw van zorgkoepel Zorgnet-Icuro, wel volgen, zegt hij in een reactie aan Belga. Cloet denkt dat de aangekondigde maatregelen waarschijnlijk onvoldoende zullen zijn om een kentering teweeg te brengen. “In de hospitalen heerst zenuwachtigheid, dus ik kan mevrouw Cloet begrijpen. Maar in de politiek moeten er compromissen gesloten worden.”

De KU Leuven-viroloog hoopt nu op een “stevige campagne” voor het geven van de derde prik tegen het virus. “De vaccins liggen er. Al moeten we hemel en aarde bewegen, de overheden moeten dit zo snel mogelijk realiseren.”

Molenberghs: “Gematigd tevreden”

Biostatisticus Geert Molenberghs (KU Leuven/UHasselt) is gematigd tevreden met de beslissingen. “Maar ik zou het niet erg vinden mocht het wat meer zijn.”

Vooral de verplichting om CO₂-meters in de scholen te plaatsen vindt Molenberghs een belangrijke maatregel. Ook is hij erg tevreden dat het telewerken verplicht wordt. “Dat zijn twee goede zaken. Het wordt afwachten of de genomen maatregelen ook voldoende zullen zijn om de coronacijfers te doen dalen, de opvolging wordt belangrijk. Dit is alleszins de laatste kans om de kentering in te zetten, terwijl we alle sectoren nog open houden.”

De verplichting om mondmaskers te dragen in de klassen, had Molenberghs graag uitgebreid gezien naar het derde en vierde leerjaar. Ook het nachtleven had wat hem betreft nog meer ingeperkt moeten worden. “Dat zijn dingen die we met de GEMS-expertengroep hadden voorgesteld. Die had ik er dus liefst nog bij gezien.”

Deze week werden besmettingscijfers van bijna 20.000 gevallen op één dag genoteerd, geeft Molenberghs nog mee. “Dat is even hoog als toen we vorig jaar aan de piek zaten, maar nu zitten we nog niet aan de piek. We zitten in een zorgelijke situatie.”

 ©  BART DEWAELE

Devroey: “Too little, too late”

VUB-professor Huisartsengeneeskunde Dirk Devroey is allesbehalve onder de indruk van de maatregelen. “De overheden hebben nog maar eens nagelaten om tijdig te anticiperen”, zegt de professor, die de genomen maatregelen ook weinig doortastend vindt.

“Morgen tellen we 20.000 positieve testen, waarmee we op hetzelfde peil zitten als in de tweede piek van de pandemie”, zegt professor Devroey. “Er liggen ook al meer dan 500 mensen op de afdelingen intensieve zorgen in de ziekenhuizen. Hadden we deze maatregelen drie weken geleden genomen, dan hadden we het tij misschien kunnen doen keren. Nu loopt de situatie uit de hand. De stijging in de ziekenhuizen zal nog zeker een drietal weken aanhouden en dat zal opnieuw een hypotheek leggen op de reguliere zorg. Het zijn opnieuw de mensen in de zorgsector die hiervoor opdraaien en een lange winter tegemoet gaan.”

De maatregelen die nu genomen zijn, komen niet alleen te laat, ze zijn ook weinig doortastend, aldus nog de professor Huisartsengeneeskunde. “Duitsland heeft met een veel grotere bevolking 50.000 positieve testen en neemt veel ingrijpendere maatregelen. Wij nemen maatregelen die je zelfs niet gaat kunnen handhaven. Wie gaat er controleren of er CO₂-meters in elk klaslokaal staan? Gaan politieagenten daarvoor op pad gaan? Wie gaat controleren hoe het er in de discotheken aan toe gaat? Die zelftesten zijn onzin: wie negatief wil zijn, zal negatief zijn.”

Professor Devroey is dan ook meer dan ontgoocheld. “Ook al omdat ik vorig jaar rond dezelfde periode hetzelfde heb gezegd, het is too little, too late.”

 ©  ID/Bart Dewaele

Glorieux: “Korte lockdown kan cijfers snel doen dalen”

Socioloog Ignace Glorieux (VUB) zegt dan weer dat het goed is dat mensen perspectief kregen. Hij vraagt zich achter af of er geen strengere maatregelen nodig zijn om de coronacijfers te drukken. “Een korte lockdown kan de cijfers snel doen dalen. De elastiekbeweging van de maatregelen, met loslaten, aantrekken, loslaten, begint zijn tol te eisen bij de bevolking.”

Volgens Glorieux is er wel positief gecommuniceerd door de premier door duidelijk te stellen dat we sectoren niet tegen elkaar mogen opzetten. “De zorg maar ook horeca, nachtleven en cultuursector zijn de grote slachtoffers, maar net voor hen moeten we maatregelen treffen”, zegt Glorieux. “Mensen gaan weer wegblijven, die sectoren gaan het moeilijk krijgen. Maar de urgentie is wel hoog, er sterven gemiddeld nog steeds 30 mensen per dag en daar staan we te weinig bij stil. Iedereen zegt ik ben het beu, maar we hebben geen optie om te stoppen. Bekijk het alsof je tegen kanker vecht: je kan gewoon niet anders dan de behandeling aan te gaan als je erdoor wilt geraken. Belangrijk is wel dat we dit samen doen. Als een deel niet meewerkt, dan lukt het niet.”

Glorieux ziet wel hoop in het feit dat er perspectief is geboden, ook al vreest hij dat de vooropgestelde data misschien te vroeg liggen. “We moeten nog altijd met twee woorden spreken, en afwachten of we niet strenger hadden moeten zijn”, zegt hij.

Vooral voor de jeugd ziet hij dat het moeilijk wordt. “Ik ben al wat ouder, maar denk vaak aan mensen van 16 tot 25 jaar die zich volop moeten ontplooien en nu geremd worden in hun contacten, hun ervaringen en hun doen en laten. Die studentenperiode is al kort en ze komt ook nooit meer terug. Het valt af te wachten welk effect dat op die jongeren gaat hebben op langere termijn”, besluit hij.

 ©  Tim Dirven

Van Hoof: “Dubbel gevoel”

Psychologe Elke Van Hoof heeft een dubbel gevoel over de maatregelen die in het Overlegcomité werden genomen. “Langs de ene kant is het werkbaar – het had nog erger gekund – maar we moeten wel met twee woorden spreken”, zegt ze. “Ik heb grote bezorgdheid over bepaalde sectoren, zoals de horeca en het nachtleven.”

“We moeten leren leven met het virus en ik ben blij dat de premier het in zijn communicatie had over Covid-21 en niet Covid-19”, gaat ze verder. “We hebben te maken met een andere situatie dan die van anderhalf jaar geleden. Het is belangrijk dat we blijven focussen op dingen die we zelf kunnen controleren. We hadden allemaal gehoopt om deze situatie van nieuwe beperkende maatregelen te kunnen vermijden, maar worden nu weer geconfronteerd met frustraties, angst en onzekerheid.”

Volgens Van Hoof zijn we over het algemeen een volgzame kudde, maar mag niet worden onderschat dat mensen het onder de oppervlakte zwaar zullen krijgen. “Er is een stijgende onrust omdat we al een tijdje in opbouwende chaos zitten”, zegt ze. “Daar gaan negatieve gevoelens mee gepaard. Mijn advies is simpel: richt je op wat dichtbij is, focus op wat wel nog kan en op de weg die we al hebben afgelegd en zet in op positieve momenten en positieve emoties.”

Het grootste probleem waar mensen mee worden geconfronteerd is het gebrek aan voorspelbaarheid. Daarom vindt Van Hoof het goed dat er duidelijk gecommuniceerd is over het telewerk. “Ik hoop dat bedrijven dit als een herkansing zien en volop het debat aangaan om hier een duurzaam beleid uit op te bouwen”, zegt ze. “Een hybride vorm van telewerk en werken op de werkplek verhoogt de productiviteit.”

Haar grootste bezorgdheid gaat uit naar de financiële onzekerheid in horeca en nachtleven die als een” sluipend gif” werkt op mensen die er actief in zijn. “Niet alleen de vrees voor een sluiting of faillissement maar ook het welbevinden van werknemers wordt hierdoor aangetast”, klinkt het. “Ik mis ondersteunende maatregelen. Men zegt nu: er is geen sluiting, dus het lukt wel. Dat zorgt voor spanning.”

Daarnaast is Van Hoof bezorgd over het aantal korte frequente afwezigheden op de werkvloer. “Mensen zijn hun rekbaarheid kwijt en dat zorgt voor continuïteitsproblemen. Vooral in de zorg, maar ook in andere sectoren.”

Tot slot wil Van Hoof meer aandacht voor kwetsbare groepen, zoals jongeren, de zorg en psychisch kwetsbaren. “Het begint allemaal zeer zwaar door te wegen, er moet echt meer aandacht én ondersteunende maatregelen komen wat betreft het mentaal welzijn van deze groepen”, besluit ze.

 ©  Marc Gysens

Van Gucht: “Mondmasker zal voor iedereen altijd werken”

Viroloog Steven Van Gucht van Sciensano zei na het Overlegcomité dat het risico op schoolsluitingen blijft bestaan, zelfs na de uitbreiding van de mondmaskerplicht naar kinderen vanaf 10 jaar. Over een uitbreiding in de scholen beslissen namelijk de deelstaten, dus voor het Vlaams onderwijs verandert er nu niets. “In het lager onderwijs zijn er nu heel veel besmettingen en er wordt eigenlijk niet zoveel aan gedaan”, zei hij bij VTM Nieuws. “We testen alleen zieke kinderen en als er vier in de klas zijn, wordt de klas gesloten. Dan hol je achter de feiten aan. Dan zijn er al meer kinderen die het virus kunnen doorgeven.”

Als mondmaskers niet meer verplicht worden in scholen, dan moet er volgens van Gucht meer ingezet worden op ventilatie. “Dat moeten we goed monitoren, voor een optimale luchtkwaliteit. Als je zegt: dat kunnen we niet garanderen omdat de gebouwen te oud zijn of het te koud zou worden, dan moet je toch op die maskers inzetten. Verplicht CO₂-meters hangen kan ook een optie zijn.”

Het feit dat de federale regering en de deelstaten hebben beslist om het Covid Safe Ticket+ in te voeren, dus het mondmasker te verplichten waar het CST van toepassing is, vindt Van Gucht een goede zaak. “Dat hebben we als experten ook gevraagd. Het CST alleen is absoluut onvoldoende om een evenement veilig te organiseren. Het masker zal voor iedereen altijd werken.”

In discotheken en nachtclubs die geen mondmasker willen verplichten, mag ook een zelftest aan de ingang worden gevraagd. “In Nederland hebben ze een sluitingsuur ingevoerd vanaf 20 uur”, zegt Van Gucht. “Maar dat leidt tot inkomensverlies voor de horeca, dat willen we vermijden. Ik vrees dat niet veel mensen een mondmasker zullen dragen op de dansvloer. Een zelftest aan de ingang is goed, maar dan moet het correct gebeuren.”

Aangeboden door onze partners

Hoofdpunten

Aangeboden door onze partners

Beste van Plus

Lees meer

Meest Gelezen