Direct naar artikelinhoud
Belangrijk nieuwsZweden

Eerste vrouwelijke premier van Zweden Magdalena Andersson treedt na enkele uren alweer af

Magdalena Andersson: 'Ik wil geen regering leiden waarvan de legitimiteit in het geding is.'Beeld AFP

Magdalena Andersson was woensdag nog maar amper aangetreden als de nieuwe premier van Zweden, of ze diende enkele uren later alweer haar ontslag in. Het besluit volgde op het vertrek van haar coalitiepartner na een verloren stemming over de nieuwe begroting.

De Zweedse regering wordt gevormd door een minderheidscoalitie die voor elke beslissing voldoende steun moet zoeken in het parlement. De afgelopen twee weken onderhandelde Andersson, pas gekozen als leider van de grootste partij – de sociaaldemocraten – met succes met de oppositie over steun voor haar premierschap. Woensdagochtend loodste ze haar benoeming door het parlement, waarmee ze de eerste vrouwelijke premier van Zweden werd.

Woensdagmiddag werd er gestemd voor de begroting van 2022. Daarvoor had de fractie van de 54-jarige premier niet voldoende steun, waardoor het initiatief bij het parlement lag. Twee centrumpartijen wisten met steun van de extreemrechtse Zweden Democraten genoeg stemmen te verzamelen voor een alternatieve begroting. Zo ontstond de situatie waarbij de centrumlinkse regering met een begroting vol rechtse prioriteiten moest gaan regeren. Dat ging coalitiepartner De Milieupartij te ver. ‘Wij gaan geen begroting implementeren die in elkaar is gezet door een partij van rechtse extremisten’, zei minister van Milieu Per Bolund namens de partij. Ook hekelde hij de verlaging van de belasting op benzine en diesel, die in de nieuwe begroting is vastgelegd.

‘Kwestie van respect’

Volgens Andersson moet de premier volgens de Zweedse grondwet ontslag indienen als een van de coalitiepartners opstapt. ‘Het is voor mij ook een kwestie van respect. Ik wil geen regering leiden als er vragen zijn over haar legitimiteit.’

Het betekent niet dat Andersson definitief premier-af is. De politica zei dat ze het parlement opnieuw wil laten stemmen, omdat er nog altijd voldoende steun is voor haar als premier. Ook De Milieupartij liet weten niet tegen haar benoeming te zullen stemmen. In Zweden geldt dat een premier kan worden benoemd zolang de meerderheid niet tegen is. Die meerderheid lijkt nog niet in zicht.

Andersson zou pas vrijdag officieel benoemd worden na een bezoek aan de koning. Deskundigen debatteerden woensdagavond of Andersson nu wel of niet formeel premier is geweest.

Haar benoeming werd gevierd als een mijlpaal voor Zweden, dat al decennia strijdt voor gendergelijkheid, maar nog nooit een vrouwelijke premier had. In buurland Noorwegen was het veertig jaar geleden al zover.

Amineh Kakabaveh, een onafhankelijke volksvertegenwoordiger, bracht woensdag in het parlement in herinnering dat het dit jaar honderd jaar geleden is dat het algemeen kiesrecht werd ingevoerd. ‘Als vrouwen mogen stemmen, maar niet verkozen worden tot het hoogste ambt, is de democratie niet compleet’, zei Kakabaveh, die van Iraans-Koerdische afkomst is. ‘Er zit symboliek in het besluit van vandaag.’ Die symboliek was later op de dag wel een beetje verdwenen.