In Willebroek moeten tuinen en opritten worden afgegraven: PFOS-waarden tien keer hoger dan in woongebied Zwijndrecht
Dat ze met een PFOS-probleem zaten, dat wisten ze al in Willebroek. Maar vanavond blijkt voor de inwoners van een tweehonderdtal huizen hoe erg hun probleem is. De PFOS-waarden zijn er zodanig hoog dat binnenkort een heel (nieuw) woongebied gesaneerd moet worden. Tuinen en opritten moeten worden afgegraven en het stof in de huizen geanalyseerd, blijkt uit informatie die onze redactie kon inkijken. “We gaan dit zo snel mogelijk opkuisen”, reageert Vlaams minister voor Omgeving Zuhal Demir (N-VA).
Ze zijn al wat gewoon in Willebroek. Sinds deze zomer weten ze in het nieuwe woongebied De Naeyer dat ze er geen groenten meer mogen eten uit de eigen tuin en geen eieren van eigen kippen. Reden: een grote PFOS-vervuiling van papierfabriek De Naeyer die tot 2004 massaal PFOS gebruikte in haar productieproces.
Maar op een bewonersvergadering vanavond, wordt de boodschap toch wat harder. In een laatste rapport van Afvalstoffenmaatschappij OVAM, blijkt dat op de voormalige fabriekssite concentraties PFOS gevonden zijn met piekwaarden tot liefst 1.100 microgram. Een vergelijking met het woongebied in Zwijndrecht leert hoe ernstig de situatie is: daar kwamen de maximale concentraties nooit hoger dan 120 microgram.
Verkaveld tot woongebied
Al gaat die vergelijking niet helemaal op. In Zwijndrecht gaat het om een woongebied rond de fabriek 3M, dat jarenlang te maken kreeg met vervuiling via grondwater en via de lucht. In Willebroek gaat het om een woongebied dat letterlijk op de grond is gebouwd waar vroeger de papierfabriek stond. PFOS werd er jarenlang via vervuild slib uitgesmeerd en kon ongemerkt binnendringen in de grond. De fabriek ging in 2004 failliet en jaren later werd de fabriekssite verkaveld tot woongebied.
De vervuilde grond werd, zonder dat iemand het in de gaten had, gebruikt om nieuwbouwwoningen op te bouwen. Het gaat om een woongebied van maar liefst 11 hectare, waar zo’n tweehonderd tot driehonderd wooneenheden gebouwd zijn of zelfs nog gebouwd moeten worden. En de giftige PFOS-deeltjes zijn, volgens het rapport, op het hele gebied te vinden. Omdat er nog heel wat grond braakliggend is, is er ook het risico dat veel PFOS zich nog verplaatst met de wind of door de bouwwerken.
Ongeloof
De eerste reactie bij bewoners van de nieuwbouwwijk zelf? Ongeloof. Manu en Virginie wonen nog maar een dik jaar in de wijk, met hun twee kinderen. Ze vrezen onder meer dat hun huis nu niets meer waard is. Toen ze hun woning kochten, wisten ze ook niets van de vervuiling. “Je krijgt een bodemattest en dan denk je: het is veilig, ze hebben het nodige gedaan”, zegt Virginie in een reactie bij ‘VTM Nieuws’. “Anders gaan ze hier toch geen huizen bouwen voor gezinnen met kinderen...” Manu pikt in: “Ik denk ook niet dat als je dit op voorhand weet, dat je hier iets koopt.” Over de effecten op gezondheid, is het nu vooral afwachten “in het ongewisse", zeggen ze nog.
“De norm voor PFOS wordt hier vele malen overschreden”, legt ‘VTM Nieuws’-journalist Ken Van Beversluys uit. “Hoe kan het dat er een bodemattest is afgeleverd om woningen te bouwen? Het antwoord is simpelweg omdat men op dat moment geen PFOS heeft gemeten en dat men het dus niet wist. Ook al was dit een industriezone, men heeft het blijkbaar niet gemeten.”
Saneren
Volgens OVAM zit er nu niets anders op dan het hele gebied te saneren. En dat zo snel mogelijk. Al vanaf begin volgend jaar moeten de tuinen en opritten van de bewoners tot 70 centimeter diep worden afgegraven en weer opgevuld met zuivere grond. Het gaat om een gigantisch werk waar OVAM de kosten voor op zich zal nemen.
“Omdat de site nog in ontwikkeling is, zien we hier een opportuniteit om versneld te werk te gaan”, zegt de woordvoerder van OVAM, Jan Verheyen. Het is ook niet omdat OVAM de werken nu betaalt, dat later niet nog op zoek zal gegaan worden naar de échte schuldige. De kosten voor de werken zijn dan ook fenomenaal hoog: het gaat om zo’n 3 miljoen euro aan kosten.
Opmerkelijk is ook dat er stalen genomen zullen worden van het stof binnenin de huizen. “Op die manier krijgen we zicht op een blootstellingsroute die nog redelijk onbekend is”, legt Verheyen uit. “Voor deze campagne zullen gericht een aantal huizen geselecteerd worden."
De meeste mensen wonen nog niet erg lang op de voormalige fabriekssite. We weten van PFAS dat het vooral gevaarlijk kan zijn als het zich kan opstapelen in het lichaam.
Gezondheid?
Maar wat nu met de gezondheidseffecten voor de bewoners in Willebroek? Volgens Karl Vrancken, PFAS-opdrachthouder voor de Vlaamse Regering, zijn die mogelijk beperkter dan in Zwijndrecht. “De meeste mensen wonen nog niet erg lang op de voormalige fabriekssite. We weten van PFAS dat het vooral gevaarlijk kan zijn als het zich kan opstapelen in het lichaam. De vervuiling is hier dan wel zwaarder, maar heeft een andere historiek en wijze van blootstelling dan in Zwijndrecht." Dat is ook de reden waarom er in Willebroek geen bloedstaal van de inwoners wordt afgenomen.
Vlaams minister voor Omgeving Zuhal Demir (N-VA) is blij dat er snel wordt opgetreden. “Niemand heeft iets aan eindeloos gepalaver over wie de sanering van deze gronden op zich zou moeten nemen. Zo snel mogelijk deze verontreinigingen opkuisen is dan ook wat we gaan doen. OVAM neemt ten volle de handschoen op om al volgend jaar te starten aan de werken.”
Gaan we dat op nog meer plaatsen zien, dat er volledige wijken moeten worden afgegraven? “Men verwacht dat het hier om een uitzonderlijke situatie gaat met een nieuwbouwwijk die volop in aanbouw nog is, waarbij men ook snel kan ingrijpen”, zegt Van Beversluys nog. “Men verwacht niet dat men dat op nog veel plaatsen in Vlaanderen gaat moeten doen.”
Lees ook:
BEKIJK OOK:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM
Vlaamse overheid grijpt in na onrustwekkend bloedonderzoek bij omwonenden: 3M moet derde van productie stilleggen
-
PREMIUM
INTERVIEW. 3 uur aan tafel bij Bart De Pauw thuis: “Iedereen spreekt van een tweede kans. Wélke tweede kans? Een bed and breakfast in Siberië?”
Is Bart De Pauw (55) werkelijk gelouterd? Of waren z’n publieke excuses, eerder deze week bij Gert Verhulst, schone schijn? “Ik kruip weer in mijn schulp”, zei hij aan ‘De Tafel’. Maar niet voor hij nog één laatste keer praat, ook over wat hij niet zei op tv. Drie uur lang. Kwetsbaar, intiem en breekbaar. “Er waren momenten, diep in de nacht, waarop ik wilde dat het voorgoed stopte. Het was impulsief, maar ik wilde het wel.” -
PREMIUMpolitiek
ANALYSE. Stellingen in stemtesten werken minder lang door dan verhoudingen tussen kernspelers
“Het lijkt alsof media, met hun kinderachtige concurrentie over stemtesten meer met de campagne bezig zijn dan kiezers en kandidaten”, schrijft politicoloog Carl Devos. “Ondertussen lopen op de achtergrond cruciale verhaallijnen verder, die na de verkiezingen meer impact kunnen hebben dan de huidige drukte over een stelling.” -
-
PREMIUM1
Kan DNA van medewerkers tot doorbraak leiden in zaak rond rusthuismoorden?
-
PREMIUMHLN legt uit
▶Waar en wanneer kunnen we dit weekend meteorenregen spotten?: “Tijdens piek tot wel 20 meteoren per uur te zien”
Dit weekend kan je in ons land de Lyriden meteorenregen waarnemen. Maar wat is een meteoor nu juist? Wanneer spreken we van een ‘zwerm' of ‘regen’. En waar kunnen we de meteorenregen het beste zien? HLN wetenschapsexpert Martijn Peters geeft antwoord op vijf vragen in de podcast ‘HLN legt uit’. -
Spaargids.be
Meer spaarrente strikken? Met deze tips loop je je getrouwheidspremie niet mis
In hun strijd om nieuwe klanten te werven en onder druk van de markt, krikten de banken hun spaarrentes de laatste tijd weer regelmatig op. Resideert je spaargeld al enige tijd op dezelfde rekening, bestaat de kans dat je elders inmiddels een interessanter spaartarief hebt gespot. Is het dan slim om je centen meteen over te hevelen? Of zitten er addertjes onder het gras? Spaargids.be vertelt je wat je niet mag ontgaan. -
Livios
“Koffiegruis, eierschalen en mulch werken niet”: zo verjaag je slakken wél succesvol uit je tuin
-
66
Vandaag flitsmarathon (en dat blijkt volgens studie te helpen): “Twee op drie bestuurders passen rijgedrag aan na boete”
-
HLN Shop
Op reis met alleen maar handbagage: zo krijg je alles in je koffer zonder te moeten proppen
Outfits meenemen voor een chique diner, een sportieve wandeling én het strand, terwijl je enkel handbagage hebt voorzien: geeft de gedachte je al stress voordat je zelfs maar vertrekt? Niet nodig, want met deze praktische tips van HLN Shop zorg je ervoor dat je het maximale uit je handbagage haalt en met een gerust hart op het vliegtuig kan stappen. -
PREMIUMZwijndrecht
Tom (38) was eerste inwoner die klacht indiende tegen 3M en nu ook eerste die verhuist: “Ik wil mijn gezondheid niet op het spel zetten”
Tom Traets (38) steekt zijn hele hebben en houden in verhuisdozen. Hij ruilt na 13 jaar Zwijndrecht in voor de stille – en hopelijk meer gezonde – Kempen. Tom was de allereerste inwoner die dit jaar klacht indiende tegen chemiebedrijf 3M. Hij bleef anoniem tot hij deze week het resultaat te zien kreeg van zijn bloedstaal... -
PREMIUM
27 keer ging hij vrijuit, maar nu vliegt pyromaan (51) toch in de cel
Balen, Hemiksem, Herentals