Direct naar artikelinhoud
AnalyseCoronacrisis

Vervroegd Overlegcomité sluipt dichterbij, maar hoe groot is het draagvlak voor extra maatregelen?

De horecasector ziet een nieuwe lockdown niet zitten, en daar staan ze niet alleen in.Beeld Wannes Nimmegeers

In de Wetstraat groeit stilaan consensus om volgende week, uiterlijk binnen twee weken, een nieuw Overlegcomité samen te roepen. Al blijft een lockdown voorlopig taboe. ‘Laten we niet panikeren.’

Driehonderd gesloten crèches, honderden klassen in quarantaine en de ene fabriek na de andere die de band moeten stilleggen. Nog geen week nadat de strengere coronamaatregelen zijn ingevoerd, lijken ze al achterhaald. Zo zitten duizenden mensen in isolatie na een besmetting of hoogrisicocontact. Vier op de tien evenementen werden geannuleerd. Het onderwijs pleit voor een afkoelingsweek. Het lijkt wel alsof het land uit zichzelf in lockdown gaat.

Of dat volstaat om het virus in te dijken? Experts vrezen van niet. Zij kaatsen de bal door naar de politiek. Viroloog Marc Van Ranst merkte in deze krant op hoe hij een lockdown tot enkele weken geleden onmogelijk achtte dankzij de hoge vaccinatiegraad en de proactiviteit van de regering. “Maar nu vrees ik er toch voor. Die proactiviteit blijkt namelijk minder groot dan ik dacht.” Biostatisticus Geert Molenberghs suggereert dan weer om evenementen en fuiven tijdelijk stil te leggen.

De reden is simpel: de cijfers zien er somber uit. Op dit moment liggen meer dan 650 coronapatiënten op intensieve zorg, het hoogste aantal sinds mei. Ook het aantal besmettingen blijft fors toenemen. “Ik zie nog steeds geen teken van vertraging. Integendeel”, zegt Steven Van Gucht van Sciensano. Als de cijfers niet snel dalen, liggen we op koers voor het worstcasescenario dat vorige week werd uitgetekend door experts. In dat geval liggen er half december meer dan 1.200 patiënten op intensieve zorg. Tot voor kort trokken we de rode lijn op 500.

Gouverneurs

Ook de gouverneurs verhogen de druk op de nationale politiek. Het Overlegcomité, dat normaal pas begin januari weer samenkomt, moet volgens een aantal onder hen vervroegd worden samengeroepen om extra maatregelen te nemen. Aanleiding is de toenemende druk op de ziekenhuizen. “We zitten op alarmniveau vijf. Ik pleit dan ook voor uniforme maatregelen over het hele land om de curve naar beneden te krijgen”, zegt West-Vlaams gouverneur Carl Decaluwé (CD&V). De gouverneurs eisen ook een versnelde uitrol van de boosterprik.

Haalt al die druk iets uit? In de omgeving van premier Alexander De Croo (Open Vld) valt te horen dat een nieuw Overlegcomité voorlopig niet aan de orde is. Afgelopen zaterdag gingen er al een heleboel nieuwe maatregelen in, van meer thuiswerk tot strengere regels in discotheken. Op dit moment is het nog niet mogelijk om de impact van deze nieuwe maatregelen te zien, klinkt het. “Als het nodig is, zullen we schakelen. We volgen de situatie dag na dag op.”

'Als het nodig is, zullen we schakelen. We volgen de situatie dag na dag op', klinkt het in de omgeving van premier Alexander De Croo.Beeld Photo News

Federaal minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) zat dinsdagavond samen met experts om de situatie te evalueren. Over het resultaat wil hij voorlopig niets kwijt. “Het belangrijkste is nu dat iedereen zich aan de nieuwe maatregelen houdt”, meldt zijn kabinet. Elders in de regering valt wel te horen dat Vandenbroucke achter de schermen zou aansturen op een nieuw Overlegcomité. De vicepremier maakte er dit weekend geen geheim van dat strengere maatregelen niet uitgesloten waren.

Dat het volgende Overlegcomité niet zal wachten tot januari, is intussen wel duidelijk. Qua timing spreken regeringsbronnen over begin volgende week, uiterlijk binnen twee weken. Al wil de federale regering nu eerst bekijken hoe de cijfers de komende dagen evolueren. Want dat ze nog even zouden stijgen, was op voorhand voorspeld. “Laten we niet panikeren”, zegt een federale regeringsbron. Ook Vlaams regeringsleider Jan Jambon (N-VA) roept op koelbloedig te blijven.

Hoe evolueren de coronacijfers? Bekijk hier de situatie in uw regio.

Draagvlak

De ministers staan met de rug tegen de muur. Enkele dagen geleden hoopten ze zich er nog van af te maken zonder sluitingen of lockdowns. De bedoeling was om de nieuwe maatregelen een hele winter lang vol te houden. Maar dat lijkt onmogelijk nu de scholen en de ziekenhuizen overspoeld worden. Ook in andere landen schakelen overheden een versnelling hoger. Zo worden in Nederland en Duitsland opnieuw strengere regels verwacht.

Als er bij ons extra maatregelen komen, dan is de vraag vooral welke maatregelen. Een ouderwetse lockdown, waarbij de samenleving volledig op slot gaat, lijkt geen optie. Daarvoor is de weerstand bij de bevolking, de economische sectoren en de horeca te groot. Hoogstens komen er gerichte maatregelen, bijvoorbeeld in het nachtleven en op evenementen. Ook het woord ‘lockdown’ blijft in politieke kringen taboe.

De ministers maken zich vooral zorgen om het draagvlak bij de bevolking. Vorig jaar was zowat iedereen ervan overtuigd dat een sluiting van de samenleving nodig was om het coronavirus in te dijken. Nu hebben velen zich netjes laten vaccineren en vragen ze zich af of het allemaal zo drastisch moet. Afgelopen weekend lokte een betoging tegen het coronabeleid al 35.000 mensen naar Brussel.

Wat het ook wordt, de ministers twijfelen best niet te lang. Hoe langer ze wachten om harde maatregelen door te duwen, hoe langer het daarna duurt om er weer van af te komen. In dat geval riskeren ze Kerstmis en Nieuwjaar te hypothekeren. Het Europese gezondheidsinstituut ECDC waarschuwde woensdag dat landen best nu, een maand voor de feestdagen, al preventief ingrijpen.