Direct naar artikelinhoud
NieuwsCoronacrisis

Huisartsen in opstand tegen teststrategie: ‘Alles is een beetje in elkaar aan het storten’

Volgens de alternatieve strategie van de huisartsenfederaties kan een gevaccineerde na een hoogrisicocontact - en bij afwezigheid van symptomen - ten vroegste op dag vijf een PCR-test doen. Tot het resultaat bekend is, moet de persoon in quarantaine blijven.Beeld Wouter Van Vooren

‘We volgen het Overlegcomité niet meer.’ De huisartsen zetten de hakken in het zand en zijn niet van plan mee te gaan in het versoepelde testbeleid van de regering. Kunnen ze dat wel doen?

Om de druk op de testcentra en de eerstelijnszorg te verminderen, beslisten de verschillende ministers van Gezondheid zaterdag om tijdelijk het testbeleid te versoepelen. In plaats van op dag één en dag zeven moeten volledig gevaccineerden die als hoogrisicocontact beschouwd worden nu maar één keer getest worden. 

“Laat je zo snel mogelijk testen en blijf intussen in quarantaine”, verduidelijkte federaal minister Frank Vandenbroucke (Vooruit) in De zevende dag. “Door de tweede test te laten vallen, komt er capaciteit vrij om mensen met symptomen snel te laten testen.”

De huisartsenverenigingen, die de voorbije weken al vaak de torenhoge druk op de eerste lijn hebben aangekaart, reageren als door een wesp gestoken op de beslissing. “Voor ons stopt het hier”, klinkt het in een gezamenlijk statement van Domus Medica, Kartel en ABSyM-BVAS. “Wij volgen de beslissingen van het Overlegcomité en de Interministeriële Conferentie niet meer.” In het statement wordt huisartsen geadviseerd om een eigen uitgewerkt voorstel te volgen dat ‘epidemiologisch zinvol’ is.

Volgens die alternatieve strategie kan een gevaccineerde na een hoogrisicocontact - en bij afwezigheid van symptomen - ten vroegste op dag vijf een PCR-test doen. Tot het resultaat bekend is, moet de persoon sowieso in quarantaine blijven. Daarnaast zou onder andere niet langer een nieuwe PCR-test worden afgenomen na een positieve zelf- of sneltest, iets wat nu wel nog ter bevestiging gebeurt.

Signaalfunctie

Het forse signaal krijgt alvast veel bijval onder huisartsen. Op sociale media wordt heel wat kwaadheid en verontwaardiging geventileerd. “Het lijkt wel alsof we na 22 maanden nog altijd het concept incubatietijd niet doorhebben”, zegt huisarts Fien Van Stappen. De kennis dat zo’n 15 procent van de hoogrisicocontacten na een eerste negatieve test een week later toch positief test, lijkt daadwerkelijk in schril contrast te staan met de boodschap ‘laat je zo snel mogelijk testen’. 

“Vaak test je pas positief vanaf drie à vier dagen na een hoogrisicocontact”, beaamt professor arbeidsgeneeskunde Lode Godderis (KU Leuven), lid van de GEMS-expertengroep. Hij vreest dat de strategie van de regering een versnelling van de pandemie kan inleiden. “Mensen zullen denken: als een test negatief is, kan ik weer mijn werk doen en al mijn sociale contacten onderhouden. Dat idee kan gevaarlijk zijn, dan ga je bijvoorbeeld in bedrijven besmettingsclusters creëren.”

Volgens professor huisartsengeneeskunde Dirk Devroey (VUB) dreigt de beslissing bovendien als een boemerang te werken voor de eerste lijn. “Je ontlast die niet door de epidemie vrij spel te geven. Als deze langer aansleept of hoger piekt, gaat de belasting op huisartsen alleen maar erger worden.” Hij wijst erop dat de voorgestelde alternatieve strategie onderschreven is door alle universitaire huisartsencentra in Vlaanderen en dus “wetenschappelijk onderbouwd is”.

'De huisartsen organiseren niet zelf de callcenters of het uitsturen van testcodes', zei minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit). Dat bemoeilijkt hun verzet in de praktijk.Beeld Photo News

Vandenbroucke reageert koeltjes op de heisa. In de praktijk zouden de twee strategieën volgens hem niet wezenlijk verschillen, omdat een test sowieso pas na een aantal dagen haalbaar is door de druk op testcentra en contacttracing. Bovendien deinst hij er niet voor terug om de vinger op de wonde te leggen: hoe gaan de huisartsen hun verzet organiseren? “Zij organiseren niet zelf de callcenters of het uitsturen van testcodes”, zei de minister in De zevende dag.

Volgens Devroey is er wel degelijk een hefboom. Vaak worden huisartsen nu opgebeld om snel in een testcode te voorzien voor een hoogrisicocontact, bij gebrek aan kordate opvolging via de contacttracing. Dat dreigt nog meer te gebeuren als het devies ‘zo snel mogelijk testen’ is. “De huisarts kan dan de boodschap geven: die testcode maak ik pas vanaf dag vijf.”

De langere quarantaineperiode die gehanteerd wordt, lijkt echter het politieke struikelblok. Vandenbroucke alludeerde bijvoorbeeld op langere periodes van afwezigheid voor zorgpersoneel, die cruciaal zijn om de ziekenhuizen draaiende te houden. 

Maar volgens Devroey kan de eenduidigheid van dat langere tijdvenster ook positief zijn: “Er zit een signaalfunctie in verweven: beperk uw contacten tot wat echt nodig is.” Nu kunnen mensen redeneren: als ik snel test, ben ik er snel vanaf.

Heldere communicatie

Toch sluipt er ook bij huisartsen twijfel in de rangen over de praktische uitwerking, hoewel ze akkoord gaan met het basisprincipe. Welke boodschap geven ze nu mee aan patiënten, al dan niet via de onthaalmedewerker? En hoe overtuig je hen om echt die vijf dagen quarantaine vol te houden? Zoals een huisarts reageert over de huidige quarantaineregels: “Mensen doen hun goesting.”

In die zin helpt het gekissebis alvast niet om een heldere communicatie in stand te houden. Laat dat net een van de zaken zijn die in het recentste GEMS-rapport in het vet aangeduid stonden om de motivatie weer omhoog te krikken.

“Alles is een beetje in elkaar aan het storten, niet alleen door de overvloed aan besmettingen maar ook door de overvloed aan communicatie”, zegt Godderis. Hij merkt dat het afleidt van de essentie op dit moment: afstand houden, sociale contacten inperken, thuiswerken. “Laat ons dus even stoppen met roepen en goed nadenken hoe we de beperkte testcapaciteit toch zinvol kunnen inzetten.”