Van Ranst over Overlegcomité: ‘Met hoop bestrijd je geen epidemie’

Als er eerder maatregelen waren genomen, zoals het verplichten van een CO2-meter in klaslokalen, dan was het probleem in de scholen er nooit geweest. Dat stelt viroloog Marc Van Ranst. Het is een van vele reacties op wat het Overlegcomité besliste.

Dat zei viroloog Marc Van Ranst vrijdag op VTM Nieuws, na afloop van de persconferentie van het Overlegcomité over de nieuwe coronamaatregelen. ‘Het is altijd te laat.’

‘Je kan niet de kool én de geit sparen’, zei Van Ranst. ‘Soms moet je doortastend zijn. Mondmaskers op school vanaf zes jaar en een CO2-meter verplicht in de klaslokalen: dat had al een jaar geleden kunnen gebeuren. Dan was het probleem er in de scholen niet geweest.’ Om diezelfde reden zei Van Ranst dat de maatregel om publieke evenementen te beperken ‘niets is om tevreden over te zijn’. ‘Als er eerder opgetreden was in de scholen dan was dit niet nodig geweest. Het is altijd te laat.’ Van Ranst zei dat hij ‘een beetje verbaasd’ is dat de horeca wel kan openblijven tot 23 uur, toch ook een activiteit waarbij mensen samenkomen. ‘Het is een risico. Het kan goed uitdraaien, en laten we dat hopen. Maar met hoop bestrijd je geen epidemie.’

Nu een gehele klas al in quarantaine moet na twee besmettingen, verwacht Van Ranst dat er elke dag meer en meer klassen in quarantaine zullen gaan. Dat zal ook voor blijvende onzekerheid zorgen. Het is volgens hem ook afwachten of de afkoelingsperiode in het onderwijs niet te laat komt.

Van Ranst is wel tevreden over de aanbeveling om de contacten te beperken en zelftests te gebruiken. Hij wees erop dat die tests aanzienlijk in prijs gedaald zijn en dat de tests die op de lijst van het FAGG, het geneesmiddelenagentschap, staan, betrouwbaar zijn. De tests halen zeker de superverspreiders eruit, zei Van Ranst.

Tragere daling

‘We zien dat ook nu weer belangrijke aanbevelingen van de GEMS niet worden gevolgd en weten dat daarmee de curve veel trager zal zakken dan eigenlijk in de zorg nodig is om uitgestelde zorg te kunnen herplannen’. Dat zegt Margot Cloet van ziekenhuiskoepel Zorgnet-Icuro in een reactie op de nieuwe maatregelen van het Overlegcomité. ‘Veel van het succes of de effectiviteit van de maatregelen zal afhangen van de mate waarin de maatregelen in de praktijk worden nageleefd door iedereen, denk aan het telewerk en de beperking van de contacten.’

‘De situatie in de ziekenhuizen is zeer penibel’, zegt Cloet. ‘De oorzaak hiervoor is vooral de personeelsuitval. De opnames op intensieve zullen nog zeker tien dagen blijven toenemen, het blijft dus precair en het risico dat we zware keuzes moeten maken, blijft heel reëel.’

Ze vindt het moeilijk te begrijpen dat het Overlegcomité bepaalde aanbevelingen van het GEMS-advies naast zich neerlegt, zoals een vroeger sluitinguur in de horeca of het beperken van contacten in de privésfeer. ‘We weten dat de curve daardoor trager zal zakken dan wat nodig is in de zorg om uitgestelde zorg opnieuw in te plannen’, zegt ze. ‘Je kan voor een korte tijd sommige zorg uitstellen, maar elke dag langer maakt het probleem groter. En dan hebben we het nog niet over de broodnodige recuperatietijd van het zorgpersoneel.’

De verlenging van de kerstvakantie in kleuter- en basisonderwijs noemt Cloet een goede zaak, alsook het verplichten van mondmaskers vanaf zes jaar. ‘Het geeft wel nog twee weken vrij spel aan het virus in de basisscholen’, voegt ze er aan toe. Cloet benadrukt dat het belangrijk is dat de maatregelen voldoende lang worden volgehouden en door iedereen goed worden nageleefd. ‘De effectiviteit van de maatregelen zal afhangen van de mate waarin ze in de praktijk worden nageleefd’, zegt ze. ‘We moeten ook verder sensibiliseren rond het gebruik van zelftesten. Die zijn heel efficiënt om contacten in de privésfeer op een veilige manier te laten verlopen.’

Reacties onderwijs: ‘Aanvaardbaar’

Het maatregelenpakket dat nu voorligt, moet helpen om de coronacrisis te bedwingen. Ze zijn aanvaardbaar. Dat zei Lieven Boeve, directeur-generaal van Katholiek Onderwijs Vlaanderen, aan de VRT.

‘We hadden gezegd dat alle maatregelen die virologisch nodig zijn, hoe moeilijk ook, zeker bespreekbaar waren. We zijn geen voorstander van de mondmaskerplicht vanaf zes jaar, maar als het moet, dan moet het, maar liefst zo kort mogelijk.’ “Voor een aantal basisscholen zullen deze maatregelen moeilijk toe te passen zijn, dus die zullen in afstandsonderwijs gaan’, zegt Boeve nog. Boeve is ook blij met de ‘hybride’ aanloop naar de examens in het secundair onderwijs. Over de noodopvang in scholen tijdens de extra week kerstvakantie, zegt Boeve dat het nog uitgeklaard moet worden: ‘Ik heb begrepen van de minister-president dat het gaat om een extra week kerstvakantie en in andere vakantieperiodes voorzien we ook geen noodopvang.’

De koepel van het gemeenschapsonderwijs in Vlaanderen (GO!) heeft een ‘dubbel gevoel’ bij de extra maatregelen die het Overlegcomité genomen heeft. Dat zegt Koen Pelleriaux, afgevaardigd bestuurder van het GO!.

‘Dat kinderen vanaf zes jaar een mondmasker zullen moeten dragen, dat is geen fijne maatregel, maar ze kan helpen om de circulatie tegen te gaan,’ aldus Pelleriaux. ‘Men grijpt ook in vanaf twee besmettingen in een klas in plaats van drie, waardoor men sneller op de bal zal spelen.’ Dat de kerstvakantie een week langer wordt gemaakt en basisscholen dus sluiten vanaf 20 december noemt Pelleriaux dan weer geen goed compromis. ‘Het is positief voor de leerkrachten en directies, die het momenteel ontzettend zwaar hebben. Maar we vragen ons wel af of dat virologisch gezien zal helpen en we verliezen natuurlijk ook wel onderwijstijd.’

Pelleriaux wijst erop dat scholen of klassen ook de komende weken nog wel gesloten kunnen worden door besmettingen of door organisatorische problemen.

Cultuurhuizen ‘geschokt’

De Munt, Bozar, de Koninklijke Vlaamse Schouwburg, het Belgian National Orchestra en het Théâtre National spreken in een gezamenlijk persbericht hun ongenoegen uit over de beslissing om maximaal 200 toeschouwers toe te laten in de zalen. Ze zijn geschokt door de maatregel, want ‘die houdt geen steek en is ook economisch onhaalbaar na een jaar van constant inkomensverlies’, zeggen ze.

De cultuurhuizen benadrukken dat ze in de afgelopen achttien maanden gedetailleerde, grondig doordachte scenario’s hebben uitgewerkt, hebben geïnvesteerd en medewerkers hebben opgeleid. ‘Voor dat titanenwerk werd naar onze kennis bijzonder weinig gemeende consideratie aan de dag gelegd’, schrijven ze. ‘De mondmaskerplicht, de CST-controle en een goede luchtkwaliteit zorgen er immers voor dat in onze zalen de situatie absoluut veilig is. Herhaald wetenschappelijk en gecertifieerd onderzoek bewijst dat’, klinkt het. Samen pleiten de cultuurhuizen voor een preventieve oplossing: een objectieve barometer om deze zaken te monitoren en in alle transparantie te laten controleren door zo veel mogelijk instanties. ‘Wij durven te hopen dat overleg met de overheid mogelijk blijft teneinde deze constante aanpassing van de regels te voorkomen en een langetermijnvisie aan te kunnen houden die we in de nog komende maanden of jaren van samenleven met dit virus op een objectieve manier kunnen toepassen’..

Eventsector: derde week op rij annulatiekosten

De evensector reageert verbolgen op de beslissingen. De sector hekelt vooral de onzekerheid en de oplopende annulatiekosten die dat met zich meebrengt. Dat schrijft de Event Confederation (EC), die de sectororganisaties van de verschillende takken van de evenementensector verenigt, in een mededeling.

Voor de derde week op rij worden er bijkomende maatregelen genomen voor evenementen. Zo worden alle evenementen met meer dan 200 aanwezigen binnen geschrapt. De eventsector is dan ook niet tevreden met de telkens veranderende regels. ‘De sector draait voor de derde week op rij op voor nieuwe annulatiekosten, zonder enige schadevergoeding. Opgebouwde events, frigocellen vol voedsel… En dan spreken we nog niet over maart of oktober 2020, toen de sector zelf opdraaide voor de annulatiekosten’, zegt Bruno Schaubroeck van de EC. De sector klaagt vooral het gebrek aan een langetermijnvisie aan en spreekt van een knipperlichteconomie. Volgens de EC kan de sector op die manier onmogelijk overleven. Ook wacht de sector naar eigen zeggen al drie weken op sectorgerichte steun van de overheid. Wel is de sector positief over het feit dat er geen nieuwe aanpassingen komen voor huwelijken.

Jeugdraad: ‘Dit krijg ik niet meer uitgelegd’

De Vlaamse Jeugdraad reageert zwaar ontgoocheld. ‘We hadden gehoopt de kans te krijgen om zelf protocollen uit te werken, maar ze laten ons links liggen’, zegt voorzitter Amir Bachrouri. ‘Dit krijg ik niet meer uitgelegd aan de jongeren.”

Deze maatregelen houden geen rekening met het mentaal welzijn van jongeren, stelt de Vlaamse Jeugdraad. ‘De verslagenheid bij jongeren is groot. Hun motivatie krijgt hierdoor alweer een ferme knauw. Het is voor veel jongeren bijlange niet evident.’

Bachrouri stelt dat er te hard gefocust wordt op sport als middel om het mentale welzijn te verhogen. ‘Waarom mag sporten wel nog, maar mag de Chiro geen knutselnamiddag organiseren?’, zegt hij. ‘We hadden gehoopt dat de jeugdsector meer vertrouwen zou krijgen.’

De Vlaamse Jeugdraad stelt zich ook vragen bij het nut van een derde week kerstvakantie. ‘Het is nog drie weken vooraleer de verlengde kerstvakantie ingaat, en we weten dat tijdens een pandemie elke dag telt. We vragen ons af of die maatregel wel het verhoopte effect zal hebben.’

Over het verbod op buitenschoolse activiteiten lijkt nog wat onduidelijkheid te bestaan. Scouts en Gidsen Vlaanderen gaat ervan uit dat activiteiten van de jeugdbewegingen kunnen doorgaan. Als die binnen plaatsvinden, moet dit vanaf 6 jaar met mondmasker. In de openlucht blijft het mogelijk om elkaar veilig te ontmoeten. ‘Eventuele beperkingen op buitenschoolse activiteiten werden niet meteen vermeld vanuit het Overlegcomité’, stelt Jan Van Reusel van Scouts en Gidsen Vlaanderen. ‘De mogelijkheid om elkaar veilig buiten te blijven ontmoeten is voor kinderen en jongeren bijzonder betekenisvol, net in deze moeilijke en verwarrende periode.’