Archieffoto ter illustratie.

De "winterdip" is in het land, maar wat kan je er tegen doen? "Licht is eigenlijk xtc voor het brein" 

Je voelt je misschien dezer dagen wel eens wat somber. De winter staat voor de deur en dan is er naar jaarlijkse gewoonte ook de winterdepressie of "winterdip". Kan je dan spreken over een vorm van depressie? En wat kan je eraan doen? In "Laat" helpt psychologe en slaapspecialiste Annelies Smolders je op weg.

Het regent (of sneeuwt), het is koud en het wordt snel donker. We moeten het je niet vertellen, de winter staat voor de deur. Zoals elk jaar hebben velen dan ook last van wat we in de volksmond een "winterdip" noemen.

Ook superster Mick Jagger heeft last van een winterdip. Dat blijkt toch uit zijn nieuwe, blitse accessoire waarmee hij is gespot. Het ziet er heel futuristisch uit, maar het is gewoon een lichtbril. Zo'n bril kan je dragen om je dagelijks influx aan licht te verhogen.

Superster Mick Jagger draagt een lichtbril op het balkon van zijn woonst in Miami, Florida (VS).

Die dagelijkse influx aan licht is ook zeer belangrijk om zo'n winterdip tegen te gaan, dat zegt ook psychologe en slaapspecialiste Annelies Smolders. "Licht is eigenlijk xtc voor het brein. Door daglicht word je wakker, energiek en gelukkig."

"Van zodra licht je brein binnenkomt via de ogen, krijg je een productie van serotonine en cortisol. Serotonine is het hormoon dat ons gelukkig maakt, cortisol is het hormoon dat ons wakker maakt", legt Smolders uit. Als het donker wordt zijn er andere hormonen die in werking treden. "Duisternis gaat ook door je ogen naar je brein en dan wordt melatonine aangemaakt, het slaaphormoon." Die korte theorie leert ons dus dat licht ons lichaam afregelt en belangrijke hormonen doet aanmaken die onze dag- en nachtcyclus in werking doen treden.

Overdag zorgt daglicht voor een productie van serotonine en cortisol. Bij duisternis wordt dan weer melatonine - het slaaphormoon - aangemaakt;

Gevolgen

De gevolgen van een gebrek aan licht zijn dan ook groot. "We hebben een lange winter en zitten veel binnen. Je hebt dus heel veel duisternis. We gaan daardoor vroeg in de avond heel veel melatonine - het slaaphormoon - maken. Daarom dat we in de winter vaak moe zijn en een winterdip hebben", vertelt Smolders.

De "winterdip" is een niet-klinische variant van een tekort aan licht. "Dan ga je merken dat je melancholischer en neerslachtiger bent. Je gaat ook meer eten, minder libido hebben." Maar het kan ook verregaande gevolgen hebben. Zo heb je ook een klinische variant waarbij je te maken hebt met een winterdepressie. "Dat is seizoensgebonden en komt jaarlijks voor bij mensen die er aanleg voor hebben. Dan gaan we werken met extra licht. Patiënten moeten dan een lichtbril dragen voor een twee à drietal weken."

Oplossing

Licht is dus essentieel om van een winterdip af te geraken. In de winter is licht redelijk schaars. Hoe hoger de intensiteit van het licht, uitgedrukt in "lux", hoe beter. Ter vergelijking: één lux is één theelichtje. Onderstaande grafiek toont aan waar je de hoogste lux-waarden vindt:

De verschillen tussen binnen en buiten, zonnige en donkere dagen zijn groot. "Om ons goed te voelen moeten je je minstens twee keer per dag, telkens twee uur, liefst in de ochtend, blootstellen aan 15.000 lux." 

Dat wil dus zeggen: 4 uur buitenlucht per dag. Dat is, zeker in de winter, niet altijd haalbaar voor iedereen. Zeker nu we massaal weer telewerken raadt Smolders aan je bureau zo dicht mogelijk tegen een raam te plaatsen. Kunstlicht kan ook werken, al moet dat wel aan bepaalde voorwaarden voldoen. "Lichtbrillen geven veel licht, maar ook het spectrum is belangrijk. Er moet blauw licht in zitten. Blauw licht is de grootste vijand van slaap", zegt Smolders.

Corona heeft ook hier een invloed. "We zitten veel meer binnen. Je verplaatst je minder naar het werk. Veel patiënten van mij hebben ook geïmproviseerde bureaus gemaakt, soms in een hal zonder raam of op de zolder. Belangrijk is dus om toch nog naar buiten te gaan", besluit Smolders.

Bekijk hier het volledige interview met psychologe en slaapexperte Annelies Smolder in "Laat":

Videospeler inladen...

Meest gelezen