Vandaag kiest Gambia een nieuwe president: een test voor de prille democratie na jaren van dictatuur
Er zijn vandaag verkiezingen in Gambia, één van de kleinste landen van Afrika, met amper twee miljoen inwoners. En toch wordt de stembusgang elders in de wereld met argusogen gevolgd. Vooral in Afrika en in Europa.
Blijft de democratie overeind?
Vijf jaar geleden kwam er een einde aan het bloeddorstige regime van dictator Yahya Jammeh. 22 jaar lang had hij het land met ijzeren hand geregeerd. Duizenden mensen werden vermoord, gefolterd of verdwenen. Verkiezingen werden steevast vervalst.
Maar de verkiezingen van eind 2016 brachten een onverwachte ommekeer. Tot zijn eigen verbazing verloor de dictator. Hij weigerde af te treden. Tot het volk (met moedig en aanhoudend protest) en de buurlanden hem daartoe dwongen, zonder één druppel bloed te vergieten. Jammeh ging in ballingschap in Equatoriaal Guinea.
Het was de zakenman Adama Barrow die president werd. De verwachtingen waren torenhoog. Hij herstelde de persvrijheid en vrijheid van meningsuiting. Hij beloofde ook nieuwe verkiezingen na drie jaar, maar die belofte heeft hij niet gehouden. De deadline is al even verstreken.
Toch wordt Gambia geprezen als een voorbeeld voor democratisering. In andere Afrikaanse landen met een autoritair bewind wordt de stembusgang vandaag extra in de gaten gehouden. Want vandaag staat het land voor de test: is de democratisering geslaagd of niet?
Zullen Gambianen opnieuw massaal naar Europa komen?
Ook de leiders van de Europese Unie kijken vandaag met veel belangstelling naar Gambia.
Het regime van dictator en kleptocraat Yahya Jammeh had het land tot op de rand van het faillissement gebracht en een enorme jeugdwerkloosheid veroorzaakt. Op de bootjes die de Middellandse zee overstaken, zaten steevast vele Gambianen. Met z'n tienduizenden zochten ze hun geluk in Europa.
Toen Adama Barrow president werd, beloofde hij de economie te hervormen om de jongeren in Gambia te kunnen houden. Dat klonk de Europese leiders als muziek in de oren en ze doneerden miljoenen euro's om de transitie te ondersteunen en de jeugdwerkloosheid te doen dalen.
Het aantal jongeren dat naar Europa vertrekt, is effectief verminderd. Ook de jeugdwerkloosheid is gedaald, maar blijft spectaculair hoog: 42% van de jongeren vindt geen werk.
Oussainou Darboe, de belangrijkste tegenkandidaat van Barrow, zegt dat hij beter kan. Hij belooft een heropleving van de economie en meer jobs.
Komt er gerechtigheid voor de slachtoffers van de oud-dictator?
Wat alle zes de presidentskandidaten beloven is gerechtigheid voor de slachtoffers van het schrikbewind van Yahya Jammeh. De afgelopen jaren hebben de Gambianen massaal gekeken naar de live tv-uitzendingen van de Waarheids- en Verzoeningscommissie. Daarin kwamen de slachtoffers en hun familieleden emotionele getuigenissen afleggen en kwamen beulen van toen hun misdaden bekennen.
Het eindrapport van die commissie is nu af. Van de volgende president zal afhangen of de misdadigers daadwerkelijk worden berecht, met voorop de afgezette dictator zelf: Yahya Jammeh.