Direct naar artikelinhoud
AnalyseCoronacijfers

De vierde golf is meer dan ooit een Vlaamse golf: ‘Die feestjes van toen eisen nu hun tol’

Archiefbeeld.Beeld Illias Teirlinck

Vlaanderen telt bijna dubbel zoveel besmettingen per inwoner als Brussel en doet het ook veel slechter dan Wallonië. Betalen Vlamingen vandaag de prijs voor hun kort herwonnen rijk der vrijheid? ‘Die feestjes eisen nu hun tol.’

De afgelopen 14 dagen telde Vlaanderen 2.501 besmettingen op 100.000 inwoners. In Brussel waren dat er 1.305 en in Wallonië 1.604. “De vierde golf is vooral een Vlaamse golf”, zegt datawetenschapper Bart Mesuere (UGent), die op Twitter als grafiekexpert dagelijks de coronacijfers in schema’s giet. 

Dat is opvallend, want tijdens de tweede golf in het najaar van 2020 was de situatie omgekeerd. Toen werden vooral Wallonië en Brussel  zwaar getroffen. Betalen Vlamingen vandaag de prijs voor hun kort herwonnen rijk der vrijheid? “In Vlaanderen heeft men zich meer dan in andere regio’s heel hard op de borst geklopt door de hoge vaccinatiegraad”, zegt viroloog Steven Van Gucht (Sciensano). “Wij hebben er altijd voor gewaarschuwd dat vaccinatie gecombineerd moest worden met andere maatregelen. Brussel was consistenter in het vasthouden van de maatregelen, maar ook in de communicatie.”

Volgens Inge Neven, crisismanager en covidverantwoordelijke van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie (GGC), zijn de maatregelen in Brussel nooit  gelost. “De mondmaskerplicht is ook deze zomer gebleven. Terwijl wij de boodschap gaven dat het nog niet voorbij was, werd in Vlaanderen het rijk der vrijheid ingeleid. De feestjes die toen op gang werden getrokken, eisen nu hun tol.”

Inge Neven, hoofd van de dienst Gezondheidsinspectie van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie (GGC).Beeld BELGA

Neven benadrukt dat Brussel ook sterk heeft ingezet op callcenters en eigen testcapaciteit. “In Vlaanderen en Wallonië is het testen en tracen de laatste weken stilgevallen, terwijl wij iedereen nog consequent blijven testen en bellen, waardoor we de pandemie kunnen vertragen. Als enige regio moet iedereen die naar Brussel terugkeert uit een rode zone ook weer verplicht in quarantaine. We weten hoe belangrijk het is voor onze internationale stad om reizigers onder controle te houden, omdat er een groot risico bestaat dat zij het virus meebrengen.”

Mildheid

Toch pleit Van Gucht ook voor mildheid tegenover Vlaamse politici. “Engeland had Freedom Day uitgeroepen. In Denemarken werd de pandemie voorbij verklaard. Het is moeilijk om dan met zo’n hoge vaccinatiegraad de maatregelen vast te houden terwijl andere landen dat niet doen.”

De schijnbare tegenstrijdigheden tussen het hoog gevaccineerde Vlaanderen en het minder hoog gevaccineerde Wallonië en Brussel kunnen ook verklaard worden door het verschil in het aantal contacten dat gevaccineerden en niet-gevaccineerden hebben. “In contactstudies zie je dat gevaccineerde Vlamingen meer dan twee keer zoveel hoogrisicocontacten hebben”, zegt Van Gucht. 

Groepsimmuniteit

Volgens Inge Neven speelt dat allicht ook in Brussel. “In bepaalde noordelijke gemeenten zoals Schaarbeek en Sint-Jans-Molenbeek waar de vaccinatiegraad erg laag is, is de epidemologische situatie momenteel goed. Daar zien we dat gemeenschappen vaak onder elkaar leven en dat het verschil in aantal contacten doorheen de tijd inderdaad meer gelijklopend zijn. Of dat een sluitende verklaring is, blijft de vraag.”

Is daar sprake van groepsimmuniteit, omdat veel mensen de ziekte al hebben doorgemaakt? “Hypothetisch zou dat kunnen”, zegt viroloog Steven Van Gucht. “Maar we hebben daar geen zekerheid over. Bovendien moet je de rooskleurige situatie in Brussel met een korrel zout nemen. Als we de hele pandemie bekijken, heeft Brussel al een heel hoge prijs betaald: er zijn verhoudingsgewijs veel meer mensen gestorven. Maar door die hoge circulatie die er al geweest is, zie je inderdaad dat het er nu relatief kalm blijft.”

Datawetenschapper Bart Mesuere.Beeld twitter

Het is afwachten hoe de cijfers evolueren. “In Vlaanderen lijken we over de piek heen”, zegt Bart Mesuere. “In Wallonië is er een stijging in het aantal besmettingen van 10 procent per week, maar het zou kunnen dat er deze week een piek bereikt wordt. In Brussel is er al enkele weken een stijging van 20 procent die nog niet vertraagt.”

“We doen het beter dan Vlaanderen, maar voorzichtigheid is ook in Brussel geboden”, zegt Inge Neven. “We weten intussen dat het tij snel kan keren als het virus eenmaal circuleert.”