‘Met groot plezier verwelkomt het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika zijn nieuwe partnerschap met Philippe de Moerloose, een belangrijke Belgische ondernemer.’ Bij een tentoonstelling in 2017 werd de Belg, met een grote foto van zijn gezicht op een poster, in de bloemetjes gezet.

De Moerloose was jarenlang een van de belangrijkste privédonateurs van het AfricaMuseum in Tervuren, een voormalig koloniaal museum dat hard heeft gewerkt aan een properder postkoloniaal imago. Op de website van het museum is hij een van de enige twee personen van de ‘meer dan honderd privéschenkers’ die met naam wordt genoemd.

Uit onderzoek van De Standaard blijkt dat de Belg tijdens de regeerperiode van president Joseph Kabila een fortuin heeft vergaard. Sinds 2009 stroomde bijna 750 miljoen dollar vanuit de Congolese staat naar zijn bedrijven, volgens de Congolese Centrale Bank.

• Philippe de Moerloose, de hofleverancier van het Congolese leger

Onze krant ontdekte dat hij daarbij jarenlang torenhoge prijzen aanrekende voor landbouwmaterieel als tractoren, graafmachines en pikdorsers. Soms vroeg hij zelfs zeven keer zo veel als hij zelf betaald had. Onderzoek van De Standaard brengt hem ook in verband met de verkoop van controversiële Russische vrachtwagens van een merk dat vaak door het leger wordt gebruikt, ondanks een wapenembargo.

Dat De Moerloose met het AfricaMuseum samenwerkte, leidt tot kritiek. ‘Een Belgische kandidaat-“Manager van het Jaar” verrijkte zich met schimmige deals’, schrijft politicologe Tracy Bibo Tansia in een opiniestuk in De Standaard. ‘Dezelfde man is ook donateur voor het AfricaMuseum. Als dat geen neokolonialisme is, dan weet ik het ook niet meer.’

‘Geweldig geschrokken’

‘Hij heeft een aantal publicaties en de sokkels van de tijdelijke tentoonstelling “Weergaloze kunst” gefinancierd’, zegt Guido Gryseels, de directeur van het AfricaMuseum. ‘Onze laatste samenwerking dateert van 2018. Sindsdien hebben we met hem geen contact meer gehad.’ Het jaarverslag van 2020 verwijst wel nog naar een van die publicaties, die over mineralen ging. ‘Die publicatie was gepland voor 2018, maar is door omstandigheden veel later verschenen’, reageert Gryseels. Voordien, in 2017, sponsorde De Moerloose ook een werkstuk over het Virunga-park.

• Hoe kritisch kijkt het AfricaMuseum het koloniale verleden in de ogen

‘Bij het AfricaMuseum zijn we geweldig geschrokken toen we de artikels in De Standaard over De Moerloose lazen’, zegt Gryseels nog. ‘Op het moment dat hij ons sponsorde, voelden we ons daar wel wat ongemakkelijk bij, zoals wel vaker bij mensen die zaken doen in Congo, maar in die periode was er geen enkele aanwijzing van mogelijke malversaties. Wat betreft de aparte vermelding van privédonateurs op onze website hebben we ons de voorbije weken al afgevraagd hoelang personen daar op vermeld moeten blijven. Die vraag stelt zich niet over Philippe de Moerloose alleen.’

De Moerloose was ook tijdens de grote renovatiewerken van het museum ‘een van de belangrijkste schenkers’. In 2016 vertelde hij in een video waarom hij de opknapwerken steunde. ‘Ik ben erg gehecht aan het AfricaMuseum want voor mij is het een eerste contact met het Afrikaanse continent.’ Het AfricaMuseum heeft de video minder zichtbaar proberen te maken, maar hij is nog steeds te vinden op de Youtube-pagina van het museum.

‘Het museum van Tervuren was goed op de hoogte van de activiteiten van onze groep in Afrika’, reageert De Moerloose op vragen van De Standaard over zijn verhouding tot het museum. ‘Ik heb het ook nooit gehad over enige relatie met president Kabila, die zoals ik u heb uitgelegd louter professioneel was.’ De Moerloose zegt ook dat hij normale prijzen hanteerde bij zijn zaken in Congo. Hij beklemtoont dat de Russische trucks die hij leverde niet naar het leger zijn gegaan, maar naar het ministerie van Openbare Werken.