Zware ongevallen, overlast en overal gedropt: elektrische steps bezorgen steden kopzorgen

Afgelopen vrijdagavond in Antwerpen. Op de hoek van de Carnotstraat komt om 22.30 uur een step met daarop twee personen in aanrijding met een reisbus, waarna de 22-jarige bestuurder in kritieke toestand in het ziekenhuis belandt. Ongeveer op hetzelfde moment komt iemand op een deelstep zwaar ten val bij het kruisen van de trambedding aan de Meirbrug. Ook daar moeten de hulpdiensten ter plaatse komen.

Voor burgemeester Bart De Wever (N-VA) het signaal om na te denken over “doelgerichte acties tegen steps”. Via wijkteams wordt er nu al gesensibiliseerd rond rijgedrag op de wankele tweewielers, en in samenwerking met de aanbieders van deelsteps is de snelheid begrensd tot 20 in plaats van de wettelijke begrenzing van 25 kilometer per uur. Toch blijven de incidenten zich opstapelen.

Terwijl er in 2019 (de eerste officiële telling) 34 letselongevallen waren op een elektrische step of e-step waren dat er in 2020 al 85. Het aantal zwaargewonden steeg van één naar zes, in 2020 was er zelfs een dodelijk ongeval in Wilrijk. Sowieso gaat het om een onderschatting, omdat de meeste ongevallen eenzijdig zijn.

Hoewel de kans op overlijden niet groter is dan op de fiets, zo stelt een recente analyse van de OESO, zijn de verwondingen bij elektrische steps wel vaker ernstig. Spoeddiensten in ons land maken gewag van zware hoofdletsels en ook steeds meer jonge kinderen die gewond raken. 

“Bij ongevallen zijn vaak mensen betrokken die zo’n step voor de eerste keer gebruiken en de hoge snelheid niet goed inschatten”, zegt woordvoerder Stef Willems van Vias Institute. Bij heel wat geregistreerde ongevallen is er ook intoxicatie in het spel. 

Wegcode

De elektrische step is alleszins niet meer weg te denken uit het straatbeeld. Steden laten zich overhalen door de belofte van een duurzaam en vlot alternatief binnen de mobiliteitsmix. Helemaal getrouw is dat sowieso al niet. In de praktijk, zo blijkt onder meer uit een bevraging van Brussel Mobiliteit uit 2019, vervangt de e-step vooral verplaatsingen met het openbaar vervoer en te voet, en veel minder met de auto.

Toch voerden ook Oostende, Ieper, Kortrijk, Sint-Niklaas en Aalst het afgelopen jaar de hippe deelsteps in. Op de gemeenteraad volgen meestal al snel discussies over verkeersveiligheid en overlast. Voor het rondstrooien van steps bestaat er een simpele oplossing: parkeerregels of zogenaamde ‘dropzones’. Maar gevaarlijke situaties op de weg zijn een ander paar mouwen.

Je kunt dan wel het aantal deelsteps limiteren – Stockholm gaat voor een halvering – of de snelheid in zones automatisch beperken – in Parijs is 10 kilometer per uur de norm – de wegcode blijft een essentieel gegeven. Ook al omdat heel wat mensen intussen met een eigen elektrische step rondrijden, soms zelfs opgedreven. In Antwerpen nam de politie onlangs een step in beslag die 60 per uur aankon.

Helm dragen

De regels lopen in België hopeloos achterop, zegt Willems. “Dat je zogezegd op de stoep mag als je stapvoets rijdt is bijvoorbeeld helemaal niet in lijn met de realiteit. Zo’n elektrische step heeft daar niets te zoeken.” België is een van de weinige Europese landen waar het voetpad geen verboden terrein is.

Vias Institute pleit daarnaast voor een helmplicht, een verbod om met twee personen één step te nemen en een minimumleeftijd van zestien jaar. Ook de partij Vooruit diende al een wetsvoorstel van die aard in. Een interfederale werkgroep met alle ministers van Mobiliteit beloofde eind oktober om de regelgeving rond e-steps te bekijken. Na een eerste verkennende vergadering staat pas op 17 januari een nieuw gesprek gepland.

Veel vaart lijkt er dus niet achter te zitten, terwijl elektrische steps intussen volop als sinterklaas- of kerstcadeau worden aangeprezen, merkt Willems op. “Laten we hopen dat we niet moeten wachten op een ongeval met een zeer ernstige afloop voor een kind.”