Van volle vuilbakken tot samengevoegde klassen: in heel Europa veel afwezigheden door omikrongolf

‘Vuilnisbakken worden niet meer geleegd’, zet de Britse krant de Daily Mail in dikke letters bij een foto van een overvolle prullenbak. Het is waar. Bij sommige Britse vuilnisdiensten zijn zo veel ziekmeldingen dat de vuilniswagens niet meer uitrijden.

Er zijn ook treinen die niet rijden, bussen die in de garage blijven staan, scholieren die naar huis worden gestuurd en patiënten in ziekenhuizen die niet naar het toilet kunnen worden begeleid. De golf aan omikronbesmettingen begint in Europa gaten te slaan in wat de ‘essentiële infrastructuur’ heet: de dingen die er altijd moeten zijn, zoals het ziekenhuis, openbaar vervoer, elektriciteit, de politie en de brandweer.

Nog nergens is de stroomvoorziening in problemen geraakt, nergens brandde een huis af doordat de brandweer niet kon uitrukken. Maar kleinere gemeentehuizen in het Verenigd Koninkrijk zijn al wel dicht. Elders vreest men dat het niet lang meer duurt of er komen grotere problemen. De Ierse regering was daar dinsdag over in beraad, de Duitse overheden overlegden er gisteren over.

Korter isoleren 

De Duitse Expertcommissie had voor de kerstdagen al gewaarschuwd dat de supersnelle manier waarop het omikronvirus zich verspreidt ertoe kan leiden dat er te weinig mensen zijn om bruggen en sluizen te openen, treinen en bussen te besturen en ziekenhuizen te bemensen. Nu vrezen Duitse deelstaten dat het binnenkort inderdaad zover is.

Duitsland overweegt de periode waarin mensen in isolatie moeten, korter te maken. Ook Ierland overweegt zo’n kortere isolatieperiode. Daar klagen de scholen, die vandaag weer zouden opengaan, over een lawine aan ziekmeldingen van leerkrachten.

In de regio Île-de-France, rond Parijs, kunnen de ziekenhuizen een op de vijf ic-bedden niet gebruiken omdat er geen personeel is dat de patiënten kan bijstaan. Dat zei dinsdag Yohann Mounier, de adjunct-directeur van het Delafontaine ziekenhuis in de Parijse voorstad Saint-Denis. Ook in Griekenland en Spanje klagen ziekenhuisdirecteuren en lagere overheden over grote personeelstekorten.

Noodtoestand in de ziekenhuizen 

Het meest last van ziek personeel hebben ze toch wel in het Verenigd Koninkrijk, waar de besmettingen door het dak gaan. Dinsdag waren er bij de National Health Service, de publieke gezondheidsdienst, 50.000 ziekmeldingen.

In het Britse Yorkshire hebben ziekenhuizen zo veel last van personeelsgebrek dat ze minder patiënten kunnen verzorgen. Dat is ook zo in het Welshe Swansea. In Lincolnshire heeft een zorginstelling in het weekeinde de situatie benoemd tot ‘noodsituatie’. Dat betekent, zo bleek zondag uit een intern document dat The Sunday Times inzag, dat verschillende behandelingen niet meer beschikbaar zijn, waaronder die voor beroertes en hartaandoeningen.

Lincolnshire bleef niet lang de enige plek met een nijpende zorgsituatie. De lijst van ziekenhuizen die de noodtoestand heeft uitgeroepen werd dinsdag snel langer. Rond het middaguur kwamen er ook drie ziekenhuizen in Lancashire op te staan. Premier Boris Johnson zei dat hij zijn uiterste best zou doen om de ziekenhuizen te helpen hun personeelsgebrek op te lossen, maar hij heeft nog geen concreet plan gepresenteerd.

Ook is het maar de vraag of het Britse onderwijs eind deze week inderdaad weer open kan. Hoeveel leerkrachten zich hebben ziekgemeld is nog niet bekendgemaakt, maar de staatssecretaris van Onderwijs, Nadhim Zahawi, heeft al wel gewaarschuwd dat klassen na de kerstvakantie mogelijk worden samengevoegd, omdat veel leerkrachten thuis moeten blijven.

Wat de situatie nog verder verergert zijn de maatregelen die sommige Europese landen hebben genomen om besmettingen tegen te gaan. Zo moeten in Frankrijk, Griekenland, België, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland zorgmedewerkers verplicht tegen het coronavirus zijn gevaccineerd voor ze naar hun werk mogen komen. Personeel dat zich verzet tegen vaccins, zit onbetaald thuis.