“Verplichte vaccinatie kan onder reeks voorwaarden” - Morgenavond nieuw topoverleg over coronabarometer

Het Witte Huis heeft aangekondigd dat het Amerikaanse scholen gaat voorzien van miljoenen gratis coronatesten. Daarmee hoopt de administratie onder de Amerikaanse president Joe Biden de scholen zolang mogelijk open te houden. 

In totaal zullen vijf miljoen snelle antigeentesten worden geleverd aan scholen over het hele land. De Amerikaanse staten zullen de testen wel zelf moeten aanvragen. De eerste leveringen zouden deze maand al plaatsvinden. 

De Biden-administratie maakte daarnaast bekend dat er eveneens testcapaciteit ter beschikking van de scholen zal worden gesteld voor vijf miljoen gratis PCR-testen. 

In de VS is er momenteel onenigheid onder de bevolking over de vraag of scholen wel open moeten blijven tijdens de huidige omikrongolf.  

Stoffen mondmaskers zullen niet meer toegelaten zijn in de Vlaamse zorginstellingen. Bezoekers moeten een chirurgisch masker dragen, terwijl het zorgpersoneel van een hele reeks instellingen verplicht een FFP2-mondmasker zal moeten dragen. Dat heeft de taskforce Zorg beslist, zo werd vernomen van voorzitter Karine Moykens.

De stoffen mondmaskers worden voor zowel personeel als bezoekers gebannen in onder meer woonzorgcentra, revalidatiecentra, psychiatrische verzorgingstehuizen en instellingen voor per­sonen met een handicap. 

Ook sommige ziekenhuizen stappen overigens van de stoffen mondmaskers af. Zo kondigde AZ Groeninge in Kortrijk aan dat vanaf vrijdag "enkel nog chirurgische mondneusmaskers zijn toegelaten". 

De taskforce Zorg breidt ook de FFP2-mondmaskerplicht voor personeel, die sinds maandag geldt in woonzorgcentra, uit naar andere instellingen. Die zal ook gelden in dagverzorgingscentra, herstelverblijven, psychiatrische verzorgingstehuizen en de sector personen met een handicap waar kwetsbare mensen worden opgevangen, zegt Moykens. Elders in de sector personen met een handicap en in revalidatiecentra zullen FFP2-maskers worden aanbevolen. En in de gezins- en thuiszorg wordt er gekeken waar en wanneer zo'n masker nodig is. 

In alle Vlaamse zorginstellingen zullen personeelsleden die een hoogrisicocontact hadden, gedurende tien dagen na dat contact een FFP2-masker moeten dragen, geeft de voorzitter van de taskforce Zorg nog mee. 

"We zien vaccinatieverplichtingen als laatste redmiddel bij een grote epidemie, waarin we weten dat vaccins levens zullen redden. En de coronavaccins redden levens." Dat heeft epidemioloog Michael J. Ryan gezegd op een online persconferentie van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Ryan is het hoofd van het WHO-team dat zich over Covid-19 buigt.

"De WHO vraagt overheden altijd om voorzichtig te zijn met verplichte vaccinaties", zei Ryan. "Er zijn omstandigheden waarin verplichte vaccinatie gesteund wordt door de WHO, maar het basisprincipe is dat de beste manier om mensen gevaccineerd te krijgen is door hen te informeren, hen te onderrichten, met hen in dialoog te gaan en hun oprechte bezorgdheden te adresseren." 

"Als landen die alles gedaan hebben om mensen te overtuigen zich te laten vaccineren, van mening zijn dat ze - om scholen, werkplekken, vervoer en de samenleving te laten functioneren en om zo veel mogelijk levens te redden - een vaccinatieverplichting moeten invoeren, vragen wij altijd dat die verplichting duidelijk, expliciet, in tijd beperkt en tegelijkertijd vergezeld is van de nodige risicocommunicatie en verduidelijking", luidt het. 

Er mag volgens de WHO geen sprake zijn van een verplichte vaccinatie als de vaccins niet volledig en gratis verkrijgbaar zijn, vulde epidemioloog en vaccinoloog Katherine O'Brien aan. "Dat is een grondbeginsel", klinkt het. 

Denemarken gaat kwetsbare inwoners een vierde vaccindosis aanbieden. Dat maakte minister van Volksgezondheid Magnus Heunicke bekend. Het gaat om mensen met een auto-immuunziekte, kankerpatiënten en artritislijders. Zij kregen afgelopen herfst al hun eerste boostervaccin tegen Covid-19. 

Nu de omikronvariant in Europa oprukt, willen de Deense autoriteiten hen nog een extra dosis aanbieden. De betrokken patiënten zullen eind deze week en begin volgende week al gecontacteerd worden, zei Heunicke.

De gezondheidsminister liet bovendien weten dat de corona-epidemie momenteel weer onder controle is in Denemarken, dankzij de "ambitieuze" vaccinatiecampagne. Daarom voert de regering enkele versoepelingen van de coronamaatregelen door: zo mogen culturele instellingen zoals theaters, bioscopen en concertzalen - gesloten sinds 19 december - weer de deuren openen. Er geldt wel nog een maximumcapaciteit van 500 bezoekers binnen.

Ook Israël en Chili zijn al begonnen met het aanbieden van een tweede booster. 

Meer dan 100 wetenschappers en mensen uit de praktijk uiten in een manifest hun bezorgdheid over het Covid-19-beleid in ons land. Het collectief pleit ervoor om het debat over corona zowel in de breedte als in de diepte uit te werken. "Na bijna twee jaar aanhoudende crisis - en een jaar nadat de coronavaccins beschikbaar werden - vinden de ondertekenaars van het manifest het tijd voor een grondige evaluatie en bezinning", klinkt het. 

In hun manifest betreuren de ondertekenaars de polarisering in het debat en het feit dat bepaalde wetenschappelijke meningen al te vaak worden genegeerd of gemarginaliseerd.

De ondertekenaars, onder wie Amir Bachrouri (voorzitter Vlaamse Jeugdraad), psychiater Dirk De Wachter en Heidi De Pauw (Child Focus), maar ook filosoof Ignaas Devisch, directeur van de CLB's in het Gemeenschapsonderwijs Inge Van Trimpont en arts-epidemioloog Luc Bonneux, onderstrepen dat hun manifest niet gezien moet worden als kritiek op specifieke personen.

Het manifest moet bijdragen aan een "herstart van het open debat dat kan leiden tot een beleid dat komaf maakt met tweedeling en polarisatie, en de nadruk legt op verbinding en respect", klinkt het onder meer. 

"Gezondheidsmedewerkers hebben twee jaar lang hun best gedaan om ons te beschermen, we moeten allemaal ons deel doen om hen te beschermen door ons te laten vaccineren en voorzorgsmaatregelen te nemen om te voorkomen dat we besmet raken of anderen besmetten." Dat zei Tedros Adhanom Ghebreyesus, de directeur-generaal van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), op een online persconferentie over de coronapandemie.

"Hoewel vaccins zeer effectief zijn in het verhinderen van ziekte en overlijden, verhinderen ze de overdracht van het virus niet volledig. Meer overdracht betekent meer hospitalisaties, meer overlijdens, meer mensen die afwezig zijn op het werk, zoals leerkrachten en gezondheidsmedewerkers en meer risico op het ontstaan van een nieuwe variant, die besmettelijker en dodelijker is", aldus Tedros. Hij wees op de toenemende druk van de stijgende coronabesmettingen op "al belaste en uitgeputte gezondheidsmedewerkers". 

"We hebben een keuze en die keuze is: draag een mondmasker, laat je vaccineren, doe alles wat je kan om dit te vertragen, zodat anderen de prijs niet betalen", zei epidemioloog Bruce Aylward. Toch hebben zeker 90 landen de vaccinatiedoelstelling van de WHO - om 40 procent van de bevolking volledig te vaccineren - nog niet bereikt. In 36 van die landen is minder dan tien procent van de bevolking volledig gevaccineerd. 

"Dat betekent dat gezondheidsmedewerkers, oudere mensen, mensen met onderliggende aandoeningen en mensen die de meeste risico's lopen, niet volledig gevaccineerd zijn", verduidelijkte epidemioloog en vaccinoloog Katherine O'Brien. 

De zogenaamde "prikplicht" is aanvaardbaar, maar enkel als er wordt voldaan aan verschillende voorwaarden. Dat zegt het Raadgevend Comité voor Bio-ethiek in een advies dat in december was gevraagd door minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit).

Het Comité betwijfelt, net zoals een groeiend aantal wetenschappers, of groepsimmuniteit wel haalbaar is. In elk geval moet een duidelijke en duurzame strategie worden ontwikkeld om "te leven met het virus" en om bepaalde risico's te verminderen. Het Comité verzet zich wel tegen een verplichte vaccinatie die alleen zou gelden voor kwetsbare groepen, omdat de bescherming van die mensen juist gebaseerd zou moeten zijn op gezamenlijke solidariteit.

"De overheid moet transparant communiceren over de vaccinverplichting en niet op een verdoken wijze", benadrukt het Comité nog. 

Bovendien zijn er nog heel wat "onzekerheden" binnen het debat, zoals de werking van de bestaande vaccins en de definitie van de doelgroepen. Die onzekerheden moeten eerst worden aangepakt voor de overheid het vaccin verplicht. Daarnaast zou de overheid zich opnieuw moeten buigen over het Covid Safe Ticket (CST), dat volgens de raadgevers een gevoel van schijnveiligheid kan opwekken bij mensen van wie de vaccinatie al een tijd geleden gebeurde.

Tot slot duidt het Comité op de noodzaak van een passend juridisch kader voor de verplichte inenting, met een sanctieregeling, maar ook met uitzonderingsregels. Iemand fysiek dwingen om zich te laten vaccineren is volledig onaanvaardbaar. Net zoals iemand de toegang tot hoogwaardige zorg beperken of verhinderen op basis van zijn/haar vaccinatiestatus, concludeert het Comité. 

Liesbeth Homans (N-VA), voorzitter van het Vlaams Parlement, heeft woensdagochtend een positieve zelftest afgelegd. Dat bevestigt haar woordvoerster. Homans heeft zich ziek gemeld bij het parlement. De plenaire zitting van het Vlaams Parlement wordt daarom voorgezeten door eerste ondervoorzitter Filip Dewinter (Vlaams Belang). 

Als de positieve zelftest bevestigd wordt door een positieve PCR-test, moet Homans zeven dagen in isolatie.

Zorgpersoneel dat besmet is met het coronavirus, maar geen symptomen heeft, kan "bij hoge uitzondering en als alle andere mogelijkheden om personeelstekort op te vangen uitgeput zijn" werken op de Covid-afdelingen. Nu de ziekenhuizen weer met een grote personeelsuitval geconfronteerd dreigen te worden, wordt die uitzondering - die sinds eind 2020 geldt - weer actueel. Om die reden vraagt ziekenhuiskoepel Zorgnet-Icuro extra advies. 

UZ Brussel-directeur Marc Noppen verwees dinsdagavond al naar de hoge vaccinatiegraad onder het UZ-personeel en het feit dat de omikronvariant voorlopig minder ernstig lijkt te zijn. In De Standaard en Het Nieuwsblad zegt ook Dominique Benoit, hoofd intensieve zorgen in het UZ Gent, dat zij over een paar weken besmet personeel zullen inzetten, "in een overmachtssituatie".

Zorgnet-Icuro hoopt dat het advies van de Risk Assesment Group (RAG) er zo snel mogelijk is. "We gaan dat nodig hebben wanneer er zeer veel personeel uitvalt door besmetting, zie ook andere economische sectoren", zegt woordvoerster Lieve Dhaene. "En aangezien de besmettingen nu pijlsnel stijgen, is er een risico dat dat moment er komt in de komende weken."

De vakbonden hebben grote vragen bij die demarche. "We willen zo snel mogelijk aan tafel met de bevoegde ministers, Pierre-Yves Dermagne (PS) en Frank Vandenbroucke (Vooruit), en de werkgevers om dit uit te klaren", zegt Olivier Remy van ACV Puls. "Dit kan niet zomaar door de werkgevers opgelegd worden. De vrijwilligheid voor het personeel is essentieel, en er moet ook oog zijn voor de kwetsbaarheid, van het personeel en de patiënten." 

In de richtlijnen van Sciensano wordt verwezen naar een advies van de RAG van eind oktober 2020. Voor de uitzondering gelden wel enkele strikte voorwaarden: besmet personeel kan enkel aan de slag in de Covid-eenheden. Daarnaast wordt contact met andere mensen en personeel vermeden en gebruiken zij waar mogelijk verschillende ingangen, kleedkamers,...

Als blijkt dat de zorgverleners een hoge virale lading vertonen, positief testen bij een snelle antigeentest of zich bij de situatie gestrest of ongemakkelijk voelen, dan moeten ze thuis blijven. Een besmet personeelslid mag ook nooit op eigen houtje beslissen om toch aan het werk te gaan. De directie neemt de beslissing samen met de arbeidsgeneesheer. De algemene regel voor zorgpersoneel blijft dat zij zeven dagen in isolatie gaan en drie dagen voorzichtig zijn. 

"Elke scholier die een zelftest wil afnemen, moet dat kunnen doen. Daarvoor moeten niet alleen de financiële drempels weg, maar mogen leerlingen ook niet gehinderd worden door ouders of door de omgeving", vindt de Vlaamse Scholierenkoepel. Voorzitter Mauro Michielsen roept daarom op om via scholen zelftesten aan te bieden.

De ministers van Volksgezondheid en Onderwijs raden leerlingen aan om elke week een zelftest af te nemen, ook als ze geen ziektesymptomen vertonen. De Vlaamse Scholierenkoepel kreeg gemengde signalen rond de zelftesten binnen en beseft dat niet elke scholier staat te springen om de aanbeveling op te volgen. Net daarom vindt de koepel het belangrijk om alle mogelijke drempels weg te nemen. "Heel wat scholieren hebben liever een wisser in de neus dan dat de school dicht moet. En er zijn ook scholieren die zelf risicopatiënt zijn of wiens ouders extra moeten oppassen", zegt Michielsen.

"Elke scholier moet een zelftest kunnen afnemen wanneer die dat wil. Of dat nu is om naar school te gaan, of om de grootouders te bezoeken, of om vrienden te beschermen", besluit hij. 

Niet-gevaccineerde inwoners van de Canadese provincie Quebec zullen een "boete" moeten betalen. Volwassenen die de komende tijd de eerste dosis van een vaccin weigeren, moeten een nieuwe zogenaamde gezondheidsbijdrage betalen, kondigde de regionale regering aan. "Het vaccin is de sleutel in de strijd tegen het virus", zo klinkt het.

Het gaat om mensen die om niet-medische redenen een inenting weigeren. Het is nog onduidelijk wanneer de regel ingaat en hoe hoog de heffing wordt. Volgens premier Francois Legault gaat het om een "aanzienlijk" bedrag. Hij verdedigt de nieuwe belasting, omdat de 10 procent ongevaccineerden een "financiële last" is voor alle bewoners. Zij mogen de 90 procent gevaccineerden niet schaden, aldus de premier.

De druk van de vijfde coronagolf neemt nog steeds toe op de Franse ziekenhuizen, waar momenteel meer dan 23.000 Covid-patiënten zijn opgenomen. Dat zijn er bijna 4.000 meer dan vorige week, aldus de autoriteiten.

Het aantal nieuwe bevestigde gevallen is gestegen tot 368.149, een nieuw record. In de ziekenhuizen werden de voorbije 24 uur 3.149 nieuwe patiënten opgenomen. Op intensieve zorgen liggen momenteel 3.969 patiënten. De autoriteiten maken zich wel sterk dat omikron minder ziek maakt dan eerdere varianten. 

In een tijdsbestek van 24 uur zijn in Frankrijk 270 mensen aan corona overleden. Sinds de start van de pandemie vielen er in het land met 67 miljoen inwoners al bijna 126.000 coronadoden. 

Ook in andere landen leidt de verspreiding van de omikronvariant tot recordcijfers. In de Verenigde Staten zijn momenteel ongeveer 146.000 coronapatiënten gehospitaliseerd en ook in het Verenigd Koninkrijk liggen er ruim 18.000 patiënten in het ziekenhuis. In Duitsland werd een recordaantal besmettingen vastgesteld, en ook in ons land is het aantal besmettingen op een week tijd met 96 procent gestegen. 

De Britse premier Boris Johnson heeft zich in het Britse parlement verontschuldigd voor het illegale tuinfeest tijdens de eerste lockdown in mei 2020. "Er zijn dingen die we niet goed gedaan hebben en ik moet hiervoor verantwoordelijkheid opnemen", klinkt het.

Lees hier meer.

Volgens viroloog Marc Van Ranst wordt de coronapandemie bij ons stilaan iets als de griep. Om het gedrag van de omikronvariant in te schatten wordt onder meer gekeken naar het Verenigd Koninkrijk, dat de omikrongolf een paar weken vóór ons land zag opdoemen. De Amerikaanse expert David Heymann voorspelt nu dat het VK als een van de eerste landen uit de Covid-19-epidemie zal geraken.

Lees hier meer.