Ontwikkelingsorganisatie Oxfam ontstond in 1942, sinds 1964 is er ook een Belgische tak. Oxfam legt zich onder meer toe op campagnes rond allerhande maatschappelijke issues.

Naar aanleiding van het World Economic Forum in Davos, dat op een online programma na is uitgesteld, brengt Oxfam het rapport ‘Inequality kills’ uit. De centrale idee is dat volgens Oxfam ongelijkheid tussen mensen voor ongezondere en ongelukkigere samenlevingen zorgt, maar ook voor meer overlijdens.

“Ongelijkheid draagt bij aan de dood van minstens 21.000 mensen per dag, of één persoon elke vier seconden.” Die berekening komt uit onderzoeken naar toegang tot gezondheidszorg en voeding, naar de gevolgen van klimaatverandering en naar gendergerelateerd geweld, zegt Oxfam. Zo worden veel globale thema’s onder één noemer geplaatst, terwijl er enorme verschillen zijn. “Omdat alle problemen ergens ook met elkaar verbonden zijn”, maakt Eva Smets, de directeur van Oxfam België die recent naar Antwerpen verhuisde, zich sterk.

Vervolgens verbindt Oxfam de problemen in de wereld rechtstreeks met het vermogen van de rijksten. Volgens Oxfam hebben de tien rijkste mensen ter wereld, namen als Elon Musk, Jeff Bezos en Bill Gates, hun vermogen de afgelopen twee jaar ruim verdubbeld. “Van in totaal 700 miljard tot 1,5 biljoen dollar, met een snelheid van 15.000 dollar per seconde. Er komt elke 26 uur een nieuwe miljardair bij. Tegelijk heeft de pandemie meer dan 160 miljoen mensen in de armoede gedwongen”, meldt het rapport.

“Miljardairs hebben een geweldige pandemie gehad”, zegt Eva Smets. “Ze hebben geprofiteerd van de snel stijgende aandelenkoersen en vaccinmonopolies.”

Waar de rijksten in de VS vrij jonge namen zijn, bestaat de lijst van rijkste Belgen voornamelijk uit families met ook geërfd fortuin. “Maar eigenlijk zijn wij bij Oxfam niet zo geïnteresseerd waar dat vermogen vandaan komt”, zegt Smets. “Ook in België zie je gelijkaardige kwesties: de rijkste 1% van de Belgen bezit 15% van de rijkdom en dat is evenveel als de armste 50% van de bevolking. Het totale vermogen van supermiljonairs die meer dan 50 miljoen bezitten, is alleen al in 2021 met meer dan 17 miljard euro gestegen. Intussen blijkt uit de jongste cijfers van de FOD Sociale Zekerheid dat 18,9% van de Belgen het risico loopt in armoede te vervallen. Ongeveer 45% van de jonge Belgen kampt met financiële problemen omdat ze hun studentenjob zijn kwijtgeraakt tijdens de Covid-crisis of omdat hun ouders zelf in moeilijkheden verkeren. En vorig jaar toonden we al aan dat de armste Belgen tussen 45 en 60 jaar vijf keer meer kans hadden om aan Covid-19 te sterven dan hun rijkste landgenoten.”

Wat de rijksten met hun gegroeid vermogen doen, wil Oxfam niet afwachten. De organisatie pleit voor “een eenmalige solidariteitstaks voor de superrijken omdat deze crisis een uitzonderlijke aanpak vergt”. En daarna “een progressieve jaarlijkse belasting op het vermogen van multimiljonairs” (mensen met een vermogen boven 1 miljoen euro, red.). Dat zou ons land 7 miljard euro per jaar kunnen opbrengen. Dat geld moet volgens Oxfam gaan naar “sociale bescherming, universele gezondheidszorg, klimaatadaptatie en het voorkomen van gendergerelateerd geweld”.