Vandaag de laatste kans? Nieuw topoverleg tussen Rusland en VS moet Oekraïne-oorlog afwenden

De VS zijn bezorgd over de aankomst van Russische troepen in Wit-Rusland, officieel voor een oefening, die Moskou bij een invasie kan inzetten om Kiev snel in te nemen. Volgens de laatste inlichtingenanalyse van het Oekraïense ministerie van Defensie heeft Rusland de troepenopbouw langs de grens ‘bijna voltooid’. Het zou gaan om 127.000 militairen.

De bekendmaking van het overleg tussen de Amerikaanse minister Antony Blinken en zijn Russische collega Sergei Lavrov kwam dinsdag onverwacht. Lavrov had de VS een dag ervoor nog beschuldigd van het verspreiden van ‘desinformatie’ over de militaire bedoelingen van Moskou. Ook zei hij dezer dagen een schriftelijke reactie te verwachten van de VS en Europa op de voorstellen die Rusland vorige week heeft gedaan om een crisis af te wenden.

De Russen eisten toen in drie overlegrondes met de VS en de NAVO onder andere garanties dat Oekraïne geen lid wordt van de NAVO. Deze gesprekken leverden niets concreets op, omdat de Russische voorstellen onacceptabel zijn voor Kiev en het Westen. Het is niet bekend wie het initiatief nam voor het plotselinge overleg tussen Blinken en Lavrov. 

‘Extreem gevaarlijk’

Volgens het Witte Huis had het tweetal dinsdag telefonisch overleg waarna ze het eens werden over de ontmoeting in Zwitserland. Blinken bezocht woensdag Kiev om de dreigende militaire situatie en zijn onderhoud met Lavrov te bespreken. Daarna vloog hij door naar Berlijn voor overleg met zijn Duitse, Franse en Engelse collega’s. Daar overlegden ze onder meer hoe de Russen te straffen in geval van een invasie.

Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken zegt dat de ontmoeting tussen Blinken en Lavrov laat zien dat “diplomatie nog niet dood is”. Het Witte Huis zei dat Blinken opnieuw een beroep zal doen op Rusland om tot de de-escalatie over te gaan en te kiezen voor verdere onderhandelingen. “Het is aan de Russen om te bepalen welke weg ze gaan inslaan, en de gevolgen zullen ernstig zijn als ze niet de diplomatieke weg inslaan”, aldus president Bidens woordvoerder Jen Psaki. 

Zij doelde op de zware sancties die het Westen aan Rusland zal opleggen als president Poetin tot een invasie overgaat. Psaki sprak van een ‘extreem gevaarlijke situatie’ langs de grens met Oekraïne. “We zijn nu op een punt beland waarin Rusland op elk moment een aanval kan lanceren op Oekraïne”, aldus Psaki. Zij stelde dat haar taalgebruik “sterker was dan het ooit was geweest” vanwege de grote kans op een Russische aanval. 

Aanval via Wit-Rusland

De Oekraïense militaire inlichtingendienst concludeert in zijn jongste analyse dat de aanhoudende Russische activiteiten langs de grens “de voorbereidingen bevestigen voor offensieve operaties”. In het rapport, dat is ingezien door CNN, staat dat de Russen de afgelopen weken “munitievoorraden bleven aanvoeren, evenals veldhospitalen en medewerkers van de veiligheidsdiensten”.

De Oekraïners waarschuwen ook voor een noordelijke Russische inval via Wit-Rusland. Moskou en Minsk hebben een grootschalige militaire oefening aangekondigd in Wit-Rusland tussen 10 en 20 februari. Op maandag kwamen de eerste Russische eenheden aan in Wit-Rusland. Op beelden is te zien hoe onder andere pantserwagens met treinen worden aangevoerd. Volgens Moskou heeft de oefening niets te maken met de Oekraïne-crisis. Maar ook de VS maken zich steeds meer zorgen over een inval vanuit Wit-Rusland. 

Washington heeft hierover contact opgenomen met  Minsk. “De timing is opmerkelijk en wekt natuurlijk de bezorgdheid dat Rusland van plan zou kunnen zijn troepen in Wit-Rusland te stationeren onder het mom van gezamenlijke militaire oefeningen om, mogelijk, Oekraïne vanuit het noorden aan te vallen”, aldus een woordvoerder van het State Department. “De medeplichtigheid van Wit-Rusland aan een dergelijke aanval zou volkomen onaanvaardbaar zijn.”