Belgisch-Oekraïense Iryna over Russische dreiging: "Wij horen het woord 'oorlog' al acht jaar" 

Amerikanen en Britten roepen een deel van hun diplomatiek personeel terug uit Kiev. De Amerikaanse president Joe Biden denkt eraan tot 5.000 soldaten naar Oost-Europa te sturen. En ook in ons land maken troepen zich klaar. De crisis in Oekraïne lijkt met de dag acuter te worden. 

"De berichtgeving wordt niet positiever", beaamt ook Iryna Zbrozhek, die de situatie op de voet volgt. Zelf woont ze al 20 jaar in België, maar ze heeft nog veel vrienden en familie in het Oost-Europese land. "De laatste dagen praat ik veel over de situatie met mijn familie en vrienden. Je kan er niet omheen. De spanning is er, iedereen voelt dat uiteraard en het is ook overal in het nieuws", vertelt ze in "De wereld vandaag" op Radio 1.  

"Maar ik hoor ook van iedereen dat het leven doorgaat. Wij horen het woord 'oorlog' al acht jaar. Sinds 2014 (annexatie van de Krim, red.) is er nog niet veel veranderd, er zijn nog geen drastische oplossingen gekomen. Dus men zegt 'het is verschrikkelijk erg, de spanning is er, maar we kennen het al'."

Toch ziet ook Zbrozhek een verschil met de voorbije jaren. "Het feit dat het deze keer zo openlijk gebeurt, is wel schrikwekkend. Tot nu toe heeft Rusland nooit rechtstreeks toegegeven in Oekraïne aanwezig te zijn. Deze keer heb ik het gevoel dat de maskers afgevallen zijn. Ze zijn in oktober begonnen met troepen te verzamelen aan de Oekraïense grens en ondertussen heb je daar meer dan 100.000 soldaten. Dit maakt het  angstaanjagend."

Zbrozhek vreest dat Oekraïne het niet alleen zal kunnen oplossen. Ze hoopt dan ook dat het Westen met een krachtig signaal komt. "Een duidelijk en eenlijnig signaal zou zeer welkom zijn. Tot nu toe horen wij van alle kanten sterke taal richting Rusland en toch gaat men bijvoorbeeld door met de Nord Stream 2 (een gaspijplijn die gas rechtstreeks van Rusland naar Duitsland kan voeren, red.)". 

Op militaire hulp van het Westen durft ze niet te rekenen, aangezien Oekraïne zelf geen lid is van de NAVO. "Maar ik denk dan: Oekraïne is maar twee uur vliegen van Brussel. Wij liggen naast Polen, Roemenië en Hongarije. De nabijheid van Oekraïne bij de Europese Unie is wel een belangrijk feit."

Hoe dan ook zal de Oekraïense bevolking zich niet zomaar gewonnen geven. "Ik las vandaag in een Oekraïens interview dat in Oekraïne een half miljoen mensen rechtstreeks in aanraking is gekomen met de oorlog. Ofwel streden ze zelf aan het front, ofwel verloren ze iemand of iets. Al die mensen kunnen dit niet zomaar vergeven en vergeten. Men is bereid om te strijden", weet Zbrozhek.

Maar een dreigende oorlog, is niet het enige waar de Oekraïense bevolking op dit moment mee bezig is. "Het leven gaat door. Dat klinkt zeer cru, maar het is ook zo. De mensen kunnen niet anders", aldus Zbrozhek.

"De energieprijzen zijn niet alleen hier, maar ook daar verschrikkelijk hoog. De algemene inflatie is ook, mede door de situatie, zeer hoog. Dus mensen zijn met veel andere problemen bezig. Dit (de spanningen met Rusland, red.) speelt allemaal zeker. Je wordt wakker en je gaat slapen met dit nieuws, maar ik weet niet of ze er wakker van liggen."

Dat het leven gewoon doorgaat in Oekraïne bevestigt ook Johan Hamels, die er werkt voor een internationele ngo. "Het is kalm. De mensen leven hun leven", vertelde hij in "De ochtend" op Radio 1 . "De winkels zijn nog gewoon open, de mensen gaan op restaurant... Anderzijds is er wel een zwaarte die op de schouders van iedereen hangt, omdat het natuurlijk geen fijn gevoel is dat er zoveel zou kunnen gebeuren."

Hamels wordt vandaag gerepatrieerd naar België, al is dat volgens hem vooral uit voorzorg. "Als ik langer wacht en er effectief een aanval gebeurt, dan zullen de praktische modaliteiten veel moeilijker worden", zegt hij. "Het is met sad feelings dat ik vertrek, want je hebt het gevoel dat je vrienden achterlaat. Maar ik begrijp dat het niet goed zou zijn als ik niet zou terugkeren en daardoor bijkomende problemen creëer."

Hij benadrukt dat iedereen vooral blijft hopen dat er geen oorlog komt en dat de diplomatie en de druk op Rusland voor een vredevolle uitkomst zorgen. "Ik hoop dat ik misschien over twee weken terug naar hier vlieg en mijn werk weer kan doen", besluit Hamels.

Natalya Prog woont in Oekraïne en bevestigt in "Laat" dat dat oorlogsgevoel niet nieuw is in het land. Maar voor het eerst heeft ze het gevoel dat het op hun dagelijks leven begint te wegen. Zo kregen zij en haar gezin instructies om een noodrugzak klaar te zetten met geld, documenten en warme kleren. Wie wil, kan ook op een speciale website opzoeken waar de dichtstbijzijnde schuilkelder is.