Oekraïners in België: ‘Mijn grootvader wantrouwde me toen ik hem belde’

Svitlana Slabinska (38): ‘Mijn Russische grootvader dacht dat ik het telefoongesprek aan het opnemen was’

“Ik ben tot januari nog in Kiev geweest en toen was er weinig van de toenemende spanning te merken”, zegt de Oekraïense Svitlana, die sinds enkele jaren in Brussel woont. “Maar nu ben ik wel ongerust geworden. De Oekraïense regering probeert iedereen te sussen, maar zonet las ik dat gezinnen van Amerikaanse en Britse diplomaten uit Oekraïne weggehaald worden. Dat is een duidelijk signaal dat het echt niet goed zit.”

De toenemende spanning met Rusland heeft voor Svitlana ook een persoonlijk kantje. Haar moeder is Russisch, haar nonkel en grootvader aan moeders kant zijn zelfs hooggeplaatsten in het Russische leger. “Zij vertrouwden me sowieso al niet omdat ik voor verschillende internationale organisaties gewerkt heb. Over de huidige spanning kunnen we al helemaal niet praten. Laatst wou ik mijn grootvader bellen, maar hij wantrouwde me en dacht dat ik het telefoongesprek aan het opnemen was.”

“Als ik met mijn andere familieleden bel, dan voel ik vooral ongeloof. Dat gevoel heb ik zelf ook. Ik kan nog steeds niet geloven dat het echt waar is wat ik allemaal lees. Een oorlog met Rusland zou echt een nachtmerrie zijn, want niemand in Oekraïne is daar klaar voor. We hopen dus dat het Westen ingrijpt voor het te laat is. Want als we dit gewoon laten gebeuren, dan zit de Europese Unie ook in grote problemen.”

Svitlana Tretiak (24): ‘Een vriendin moet sneeuw scheppen om zich te kunnen wassen’

“Het is zorgwekkend dat je niet precies weet wat er allemaal gaande is”, zegt Svitlana, die een doctoraat in Gent doet. “De Oekraïense media geven een vertekend beeld, maar op Twitter zag ik berichten verschijnen van scholen die geëvacueerd werden omdat er explosieven ontdekt werden. Een vriendin uit Donetsk (dat in handen is van pro-Russische separatisten, JL) liet me net weten dat ze al drie dagen zonder water zit, dus moest ze maar sneeuw scheppen om zich te kunnen wassen.”

“De regering blijft zeggen dat alles goedkomt. Maar de meeste mensen, ook mijn familie, zijn alvast begonnen met noodpakketten met voedsel en kleren klaar te maken voor als ze ergens naartoe moeten vluchten. En de sterk gestegen energieprijzen duwen heel wat arme Oekraïners nog wat dieper in de put.”

Ze vindt het verbazend dat iedereen haar nu aanspreekt over de toestand in Oekraïne, terwijl er op de Russisch-Oekraïense grens al acht jaar van vrede geen sprake meer is. “Het wordt wel erger en erger, nu ook andere delen van Oekraïne dreigen aangevallen te worden. Het is vreemd om hier te zijn en mijn normale leventje te leiden, terwijl mijn familie in Oekraïne misschien in risicogebied zit. Als het echt tot een invasie komt, ga ik hen misschien naar hier proberen te halen. Maar makkelijk is dat niet, want ze hebben daar een bedrijf uitgebouwd. En wie zit hier op hen te wachten?”

Luc Vancraen (57): ‘Ze hebben hier allang door dat ze het zelf moeten doen’

“Ik merk dat men een pak gelatener naar de situatie kijkt in Oekraïne dan in het Westen”, zegt de Belgische ondernemer Luc Vancraen. Al twintig jaar pendelt hij tussen Antwerpen en Kiev. “Wat we nu zien, daar kijken ze in Oekraïne niet meer zo hard van op. Om de zoveel maanden voert Rusland de druk op de buitengrenzen wel op. Met dit verschil: iedereen die in Kiev zat, waande zich tot voor kort wel veilig. Dat kunnen we nu niet meer zeggen.”

Hoewel er in het Westen druk gediscussieerd wordt over mogelijke steun, is men daar in Oekraïne volgens Vancraen minder mee bezig. “Ze hebben hier allang door dat ze het zelf moeten doen. Men heeft al te vaak gezien dat het Westen toch voor eigenbelang kiest. Zo wil Duitsland geen wapens leveren, maar wel een veldhospitaal. Dan zeg je eigenlijk: trek uw plan maar.”

Toch zijn de Oekraïners minder pessimistisch over hun kansen. “Ze denken vooral aan de lange termijn. Als je ziet hoe hevig er gevochten werd rond de luchthaven in Donetsk, dan viel dat allesbehalve mee voor de Russen. Ze rekenen er dus op dat als ze de prijs voor Rusland laten oplopen, de publieke opinie zich uiteindelijk tegen het regime zal  keren.”

In tussentijd gaat het leven in Kiev echter gewoon door, ook voor Vancraen. “Ze weten dat als je over niks anders spreekt, je toch alleen maar nodeloos verontrust zou worden. Het leven moet doorgaan.”