Honderden gevallen van stalkerware op smartphones per jaar: wat is het en hoe kan je je ertegen beschermen?

Bij de Belgische privacywaakhond Gegevensbeschermingsautoriteit en het Centrum voor Cybersecurity België hebben ze geen klachten over stalkerware in ons land, maar dat wil niet zeggen dat het fenomeen hier niet aanwezig is.

Stalkerware is een type software dat geïnstalleerd kan worden op bijvoorbeeld een smartphone om het gebruik ervan in de gaten te houden, zonder medeweten of toestemming van de gebruiker. Om dat te kunnen doen, is het vaak nodig om fysiek toegang te hebben tot het toestel. Daders zijn dus vaak deel van de omgeving van het slachtoffer: familie, vrienden, collega’s,...

Omdat de Belgische overheid niet echt cijfers heeft over het gebruik van stalkerware, stelde ‘Knack’ de vraag aan bekende antivirusbedrijven. Enkele hadden geen statistische relevante data voor ons land. Andere spreken over tientallen infecties, tot honderden gevallen en een piek in 2020 van maar liefst meer dan duizend infecties.

Dat is slechts een beperkte blik op de werkelijke situatie. “Mogelijk gaat het maar om het topje van de ijsberg”, volgens Eddy Willems van softwarebedrijf G DATA. Weinig Belgen maken namelijk gebruik van antivirussoftware op hun smartphone.

Om te beginnen lopen eigenaars van Android-smartphones meer risico op stalkerware. iPhones zijn namelijk beter beveiligd. Al zijn Apple-gebruikers daarom niet volledig veilig. Toegang tot het iCloud-account blijft een risico.

Deze tips helpen je stalkerware op te sporen en te verwijderen

• Om stalkerware te installeren, heeft iemand toegang nodig tot je telefoon. Een wachtwoord of pincode instellen is dus essentieel.

• Download steeds enkel apps via officiële bronnen zoals de Google Play Store op Android-telefoons, de Galaxy Store op Android-smartphones van Samsung of Apple App Store op iPhones.

• Stalkerware verbruikt stroom en data. Loopt je telefoon plots leeg of wordt er veel WiFi of mobiel internet gebruikt? Kijk dan eens kijken in je instellingen onder ‘Dataverbruik’ en/of ‘Batterij’. Als daar een app staat die je niet kent of geïnstalleerd hebt, zou het wel een stalkerware kunnen zijn.

• Om meer in de gaten te kunnen houden, hebben stalkerware-apps toegang nodig tot extra instellingen. Staan er onder ‘Toegankelijkheid’ apps waarvan je nooit de toestemming gaf om speciale acties te ondernemen, wees dan op je hoede.

• Kom je een app tegen die verdacht is, dan kan eens zoeken op het internet duidelijk maken of het om stalkerware gaat. Is dat het geval, dan kan je de app verwijderen. Wil je helemaal zeker zijn dat je telefoon terug vrij is van stalkerware, dan kan je die herinstalleren naar de fabrieksinstellingen. Opgelet: dan ben je natuurlijk al je gegevens kwijt, dus let erop dat je de nodige data, zoals foto’s, hebt bewaard.

• Als je klacht wil indienen, wacht je beter met het verwijderen van de stalkerware. Dat is namelijk bewijsmateriaal, merkt Eddy van G DATA op.