‘Straks 30.000 Russische militairen in Wit-Rusland’: nieuw teken van Loekasjenko’s overlevering aan het Kremlin
De Russische troepenopbouw in Wit-Rusland is de ‘grootste sinds de Koude Oorlog’ en zal uitkomen op zo’n 30.000 militairen, zei NAVO-chef Jens Stoltenberg donderdag. Binnenkort neemt Wit-Rusland ook stappen om een einde te maken aan zijn neutrale en non-nucleaire status.
Volgens Jens Stoltenberg, secretaris-generaal van de NAVO, gaat het om een breed assortiment aan eenheden en wapens, inclusief jachtvliegtuigen, Iskander-raketten en S400-luchtafweersystemen die naar Wit-Rusland gebracht worden. “We hebben het over een breed spectrum van moderne militaire capaciteiten. Dit wordt gecombineerd met Ruslands jaarlijkse oefening van nucleaire strijdkrachten, die naar verwachting ook deze maand plaatsvindt.”
Volgens Rusland en Wit-Rusland is simpelweg sprake van eerder geplande, gezamenlijke oefeningen, al werd ook in Russische media opgemerkt dat het bijzonder is dat sommige van de Russische eenheden in Wit-Rusland voor deze gelegenheid vanuit het Russische Verre Oosten zijn getransporteerd.
Sinds anderhalf jaar is het aantal gezamenlijke Russisch-Wit-Russische oefeningen in het land aanzienlijk toegenomen, qua omvang maar ook frequentie. De huidige aantallen zijn groter dan ooit tevoren, menen westerse inlichtingendiensten. Ze vormen niet alleen een potentiële bedreiging voor Oekraïne, maar ook voor buurlanden Polen, Litouwen en Letland.
NAVO’s zwakste plek
De militair zwakste plek van de oostelijke NAVO-landen is de zogeheten Suwalki-corridor, een vlakke strook land van 100 kilometer in Noord-Polen, ingeklemd tussen Kaliningrad en Wit-Rusland. Door die af te sluiten, kun je de Baltische landen van de rest van de NAVO afscheiden. Tot nu toe houdt de NAVO zich aan afspraken met Rusland uit 1997 en houdt het bondgenootschap slechts een symbolische militaire aanwezigheid in de Baltische landen en Polen. Maar de druk vanuit die landen om de NAVO-aanwezigheid te vergroten neemt zienderogen toe.
De Russische militarisering van buurland Wit-Rusland vindt plaats tegen de achtergrond van de radicale draai naar Moskou die de de facto leider van Wit-Rusland, Aleksander Loekasjenko, heeft gemaakt sinds de presidentsverkiezingen van augustus 2020. Toen de oppositie daarbij grootschalige fraude aantoonde en Wit-Russen voor het eerst in lange tijd massaal de straat op gingen om te protesteren, kwam Loekasjenko zodanig in het nauw dat hij zich letterlijk en figuurlijk aan de voeten wierp van Russisch president Vladimir Poetin.
Diezelfde Poetin had hij jarenlang in een politiek kat-en-muisspel genoeg op afstand gehouden om niet te worden opgeslokt in hun gemeenschappelijke Uniestaat, de annexatie van de Krim niet te hoeven erkennen en geen permanente Russische militaire bases op zijn grondgebied toe te staan.
In ruil voor Russische leningen en politieke steun, en als reactie op de sancties van de Europese Unie (die hem niet als legitieme president erkent), is Loekasjenko’s internationale positie geradicaliseerd. Zo stuurde hij onlangs ook troepen naar Kazachstan, terwijl hij eerder voor strikte niet-inmenging pleitte in zulke binnenlandse crises. In november zei hij zelfs dat Wit-Rusland bereid is (Russische) kernwapens op zijn grondgebied te plaatsen als de NAVO kernwapens in oostelijke lidstaten plaatst.
Nieuwe grondwet
De gewijzigde grondwet die op 27 februari van dit jaar in Wit-Rusland in een referendum voorligt, bevestigt hoe snel de internationale oriëntatie van het land verandert terwijl alle ogen gericht zijn op Oekraïne: zowel de politieke neutraliteit van Wit-Rusland als zijn non-nucleaire status (Wit-Rusland gaf na de Koude Oorlog, net als Oekraïne, zijn kernwapens op) worden geschrapt uit de grondwet.
Volgens het Amerikaanse State Department, het ministerie van Buitenlandse Zaken van de Verenigde Staten, kan dit de weg vrijmaken voor permanente aanwezigheid in Wit-Rusland van zowel conventionele als nucleaire wapens. “Dat zal een antwoord vergen”, stelde het State Department.