“Oorlogen in Europa beginnen zelden op woensdag”, zegt Russische EU-ambassadeur. Wanneer breekt oorlog dan wel uit?

Op het eerste zicht zou je denken dat Vladimir Tsjistsjov gelijk heeft. De Eerste Wereldoorlog startte op 28 juni 1914, een zondag. De Tweede wereldoorlog op 1 september 1939, een vrijdag. De Joegoslavische oorlogen startten op 31 maart 1991, ook een zondag. Is er zondag dan misschien meer kans op een Russische inval?

“Woensdag 16 februari was al langer aangetikt als mogelijke datum voor een invasie, maar tegelijk ook weer niet”, zegt professor Steven Van Hecke, politicoloog en Europa-expert aan de KU Leuven. “Want door nu Oekraïne binnen te vallen, zou Poetin geen goede beurt maken bij de Chinese president Xi Jinping. De Olympische Winterspelen zijn immers nog bezig in China. Die lopen zaterdag af, dus als je daarnaar kijkt, zou zondag logischer zijn. In die zin speelt de kalender dus wel een rol bij de start van oorlogen.” 

“Maar aan de dag van de week zou ik geen belang hechten”, vervolgt Van Hecke. “Ik denk dat die uitspraak een element is in de propagandaoorlog die aan de gang is, in het over-en-weer zaaien van verwarring.”

Welke elementen spelen dan wel een rol bij de start van een mogelijke oorlog? “De seizoenen en weersomstandigheden kunnen belangrijk zijn”, aldus professor Van Hecke. “Blijkbaar zijn de weersomstandigheden in de Russisch-Oekraïense regio beter vanaf midden februari. Dan is de zwaarste winterperiode afgelopen. Zeker bij een grondoorlog spelen de weersomstandigheden een rol. Maar ook voor bijvoorbeeld zee- en luchtmacht: zij kunnen moeilijk oorlog voeren bij mist, of bij storm op zee.”

Als voorbeeld haalt Van Hecke ‘Operatie Barbarossa’ aan, de aanval van Nazi-Duitsland op de Sovjet-Unie in de Tweede Wereldoorlog. “Die startte op 22 juni 1941 (ook een zondag, red.). De bedoeling was om de operatie te kunnen afronden voor het intreden van de Russische winter. Die Russische winter is trouwens ook waar de veldtocht van Napoleon op stukgelopen is.” 

Dankzij de tactiek van de verschroeide aarde in combinatie met de strenge Russische winter kwamen in 1812 tijdens de invasie van Napoleon in Rusland honderdduizenden Franse soldaten om het leven, tienduizenden anderen werden gevangengenomen. Dat grote militaire verlies verzwakte het Franse Rijk aanzienlijk.

Gebeurtenissen spelen ook vaak een rol, en al zeker om de aandacht af te leiden. “Bijvoorbeeld bij de onderdrukking van de opstand in Boedapest in 1956. De Sovjets wilden daar toen de revolutie onderdrukken. Net op het moment van de Suez-crisis, dus toen heel de wereld naar het Midden-Oosten keek, reden de Russische tanks Boedapest binnen. De Suez-crisis was ideaal om de aandacht af te leiden.”

Bekijk ook: Robin Ramaekers vanuit Oekraïne over terugtrekking Rusland