Open Vld en CD&V twijfelen aan kernuitstap: ‘Wat als de Russische gasbevoorrading straks wegvalt?’

Open Vld wil dat minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) een extra advies vraagt over het recente gedrag van Rusland en de impact hiervan op de kernuitstap.

“Wat er met Rusland gebeurt en hoe ze zich nu opstellen als gasleverancier voor de EU is compleet onverwacht”, verduidelijkt Open Vld-voorzitter Egbert Lachaert. “Ze zijn in staat hun handelsbelangen opzij te zetten voor geostrategische machtsspelletjes. Dit heeft een grote impact op de leveringen van aardgas aan Europa, wat de energieprijzen fors de hoogte in jaagt. Ook in ons land. Wat als de Russische gasbevoorrading straks wegvalt? Daar zijn we bezorgd over. Zeker omdat we na de kernuitstap in 2025 nog afhankelijker worden van aardgas.”

Lachaert komt hiermee tegemoet aan de bezorgdheden van de werkgeversorganisaties. In zakenkrant De Tijd doen die woensdag een oproep om de kernuitstap uit te stellen en de twee jongste kerncentrales langer open te houden. Dit moet de energiebevoorrading verzekeren in turbulente tijden. Ook de werkgevers verwijzen naar het Russische gasbeleid.

De kernuitstap uitstellen, zo ver wil Open Vld voorlopig niet gaan. “Ik denk dat we in een noodsituatie zitten waar we geen enkel scenario mogen uitsluiten. De kernuitstap, een nucleaire verlenging van twee kerncentrales of een ander noodscenario”, zegt Lachaert. Zusterpartij MR pleit al maanden voor een nucleaire verlenging van de jongste kerncentrales. Volgens voorzitter Georges-Louis Bouchez is de kernuitstap economisch en ecologisch gezien onverantwoord. Eind 2021 vergeleek Lachaert de kerncentrales zelf nog met een lijk dat niet meer te reanimeren valt. Toen leek hij overtuigd van de kernuitstap. Nu dus niet meer.

Ook elders binnen de federale regering zorgt de huidige energiecrisis voor getwijfel over de uitstap. CD&V benadrukt dat de energieprijzen meer dan ooit centraal moeten staan in het debat. “Als de twee jongste kerncentrales langer openhouden hiervoor het beste is, dan moeten we dat overwegen”, zegt partijvoorzitter Joachim Coens. “Het zijn de prijzen die nu het belangrijkste zijn. De mensen zullen niet aanvaarden dat die straks nog verder de hoogte ingaan na de kernuitstap. Daar moeten we dus klaarheid over scheppen.”

Vooruit-voorzitter Conner Rousseau blaast intussen warm maar toch vooral koud over een nucleaire verlenging. “Momenteel is er niets dat daarop wijst, maar als in de regering iemand mij kan aantonen dat het openhouden van de twee jongste reactoren beter is voor de factuur van de mensen, dan hebben ze in mij een bondgenoot”, laat hij woensdag weten bij Villa Politica. Versta: Rousseau verandert voorlopig niet van standpunt.

Beslissing in maart

De regering-De Croo zal op 18 maart een beslissing nemen over de kernuitstap. In theorie is de discussie eigenlijk al in december beslecht. De afspraak is dat volgende maand duidelijk moet worden of de subsidies die zijn toegekend aan de gascentrale in Vilvoorde herverdeeld kunnen worden. Het project in Vilvoorde krijgt voorlopig geen vergunning. In Wallonië hebben twee nieuwe gascentrales wel een vergunning beet. 

Netbeheerder Elia heeft al laten weten dat zo’n herverdeling technisch perfect mogelijk is. Pas als deze operatie alsnog zou mislukken, zou het ‘plan B’ terug op tafel komen: een last minute nucleaire verlenging.

De oorlogsdreiging in Oekraïne en de Russische onvoorspelbaarheid lijken het plan B nu toch nieuwe wind in de zeilen te blazen. Binnen Groen wordt benadrukt dat de kernuitstap volgens een reeks studies een verwaarloosbare impact zal hebben op de energieprijzen. Die prijzen worden Europees bepaald en daar heeft een nucleaire verlenging in ons land amper invloed op.

Wat de energiebevoorrading van België betreft, wordt aangestipt dat Rusland maar 4 tot 6 procent van al het aardgas levert dat in ons land verbruikt wordt. De haven van Zeebrugge, waar een grote LNG-terminal staat voor de import van vloeibaar gas, moet de bevoorrading ook in de toekomst verzekeren. Los van de situatie in Rusland.

De kernuitstap uitstellen is sowieso geen pasklare oplossing. Er zullen dan grote renovatiewerken nodig zijn aan de jongste kerncentrales. Volgens de nucleaire waakhond FANC zijn die nog net haalbaar tegen 2025 - op voorwaarde dat een aantal ingrepen worden uitgesteld. Iets wat de groenen niet zien zitten. Zij willen niet toegeven op de veiligheid. Bovendien zal dan met de Europese Commissie heronderhandeld moeten worden over de subsidies van de gascentrales (het zogenaamde CRM-systeem). Dat hele proces neemt al snel anderhalf jaar in beslag. Zonder garantie dat Europa akkoord gaat.