"Hoge vraag naar geestelijke gezondheidszorg mag niet tot amateurisme leiden”
De coronapandemie heeft de geestelijke gezondheidskloof nog vergroot en de grote vraag naar hulp mag niet tot amateurisme leiden. Dat zegt de Hoge Gezondheidsraad in een nieuw advies over de toestand van de geestelijke gezondheidszorg na twee jaar coronapandemie. "Er is nood aan een efficiënt, geïntegreerd systeem, zodat iedereen de hulp krijgt die hij nodig heeft en verdient", zegt expert Elke Van Hoof (VUB).
De Hoge Gezondheidsraad (HGR) verwacht dat de algemene bevolking zich herstelt in het nieuwe normaal, maar benadrukt ook dat er aandacht moet zijn voor de kwetsbare groepen. Het gaat dan over mensen die al een psychische kwetsbaarheid hadden voor de pandemie, maar ook mensen die een confrontatie hebben gehad met Covid-19 en iemand verloren hebben of zelf zwaar ziek zijn geweest, of jongeren die in volle identiteitsontwikkeling heel wat hebben moeten laten schieten. "Als je al die groepen samentelt, wordt dat een heel grote groep met een hoge kostprijs. Die kostprijs vertaalt zich momenteel in hogere hulpvragen, waaraan niet tegemoet kan worden gekomen", zegt Van Hoof.
Ons huidige systeem van geestelijke gezondheidszorg heeft dan ook te kampen met enkele grote problemen, benadrukt ze. "Eerst en vooral ziet men de geestelijke gezondheidszorg vooral als een kost en niet als een investering in de toekomst, in het bruto nationaal geluk. Dat terwijl onderzoek aantoont dat een grotere investering nu leidt tot minder problemen in de toekomst", zegt van Hoof.
Drie leemten
Ook zijn er drie grote leemten in het systeem. Zo is er in onze geestelijke gezondheidszorg een triageprobleem: we weten eigenlijk niet wie welke zorg nodig heeft op welk moment. "We zijn niet in staat om de mensen door te verwijzen naar voor hun ideale zorg. Er wordt veel te weinig gebruik gemaakt van ervaringsdeskundigheid en reeds bestaande diensten zoals externe preventiediensten op het werk of de CLB's", legt Van Hoof uit. Ten tweede kennen professionals binnen de zorg elkaar niet. "Niemand, zelfs de professionals in het veld, ziet door de bomen het bos nog, laat staan iemand die hulp vraagt", zegt Van Hoof. Ten derde is ons systeem afwachtend: het pakt de problemen aan wanneer ze zich voordoen. "Wij, als professionals, moeten op zoek gaan naar wie hulp nodig heeft en we moeten inzetten op goede en vlotte doorverwijzing", aldus Van Hoof.
Daarenboven verzamelt ons land wel data, maar helpen de data die worden bijgehouden niet om het systeem te verbeteren. "Zo worden er geen indicatoren rond welbevinden opgenomen, waarvan men zou kunnen nagaan of ze verbeterd zijn na het doorlopen van de zorg", aldus Van Hoof. Zo kan bijvoorbeeld gekeken worden welke zorg nodig is voor welke hulpvraag en in welke systemen hulpvragen sneller opgenomen worden.
We riskeren een welzijnskloof, waardoor mensen jarenlang die verhoogde kwetsbaarheid zullen meeslepen met alle gevolgen van dien
"We missen belangrijke inzichten om die grote hulpvraag goed te kunnen kaderen en daar een goed antwoord op te kunnen geven. Daardoor riskeren we een welzijnskloof, waardoor mensen jarenlang die verhoogde kwetsbaarheid zullen meeslepen met alle gevolgen van dien", aldus Van Hoof. "We weten dat die mensen minder zullen slagen in het professionele leven, risico lopen op secundaire problemen zoals vermijdingsgedrag of verslavingsproblemen." De professor benadrukt dan ook dat we Covid niet onze meerdere mogen laten worden, maar dat het beleid van vandaag nog veel te veel focust op de medische en infectiologische aspecten.
Tien aanbevelingen
De HGR lijst dan ook tien aanbevelingen op voor de beleidsmakers, met als belangrijkste punt dat er een simpel, toegankelijk systeem moet komen. "Een geïntegreerd systeem, waarin iedereen duidelijk zijn weg vindt, en waarin die leemtes in ons systeem worden opgevangen." Andere voorstellen zijn het gebruiken van communicatie als motivator in plaats van extra belasting, het bevorderen van de sociale bescherming en de erkenning van de rol van (de terugkeer naar) werk en aandacht voor verlies en rouw. Er moet ook geanticipeerd worden op toekomstige (corona)golven en pandemieën, extra steun voorzien worden voor de zorgsector en experten moeten proactief betrokken worden bij beleidskeuzes.
Van Hoof zegt nog niet al te optimistisch te zijn over de toekomst van de geestelijke gezondheidszorg na de coronacrisis. "Ik denk dat het snel weer business as usual zal zijn. De vooruitgang die we hebben geboekt, is dat we meer zijn gaan praten over mentaal onwelbevinden. Maar door de vele schrijnende verhalen zijn we er helaas ook een beetje aan gewend geraakt", zegt ze. Ze benadrukt ook dat de overheid verder gaat met de hervormingen die ze al voor ogen had voor de pandemie. "Men denkt vanuit de systemen, en nog steeds niet vanuit de nood of de vraag, waardoor de initiatieven slechts een druppel op een hete plaat zijn. Er moet ingezet worden op efficiëntie en een geïntegreerd systeem met een actieplan, zodat mensen op maat geholpen kunnen worden. Nu gebeurt dat op goed geluk en duurt het soms weken of maanden vooraleer je de juiste hulp krijgt. Dat is eigenlijk een schending van de mensenrechten."
Lees ook:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Baarmoederhalskanker voor het eerst in ons land behandeld met adaptieve radiotherapie: preciezere behandeling met behulp van AI
-
Er komen drie ziekenhuizen voor kinderkanker: bundeling van expertise moet leiden tot betere zorg
Er komen drie gespecialiseerde centra voor alle kinderen met kanker in ons land. De universitaire ziekenhuizen in Gent, Leuven en Brussel hebben de beste troeven in handen. Dat schrijft ‘De Morgen’ maandag. -
PREMIUM12
Mazelen en kinkhoest in opmars: wat is er aan de hand? “Het is een killervirus voor kinderen”
De mazelen en kinkhoest zijn in opmars en dat is verontrustend nieuws. Want, zo zeggen virologen Marc Van Ranst en Steven Van Gucht, het zijn “killervirussen voor kinderen”. Dat blijkt ook: in Nederland stierven dit jaar al minstens vier baby’s aan kinkhoest en bij ons stijgen de besmettingscijfers. Wat betekent dat voor jou en jouw kinderen? Hoe kan je een besmetting voorkomen? Moet je je opnieuw laten vaccineren op latere leeftijd? En wat als je toch ziek wordt? -
-
24
Nederlander (72) overleden nadat hij 613 dagen corona had: virus kon meer dan 50 keer muteren in zijn lichaam
-
Terugbetaling psycholoog volstaat niet
Het aantal terugbetaalde sessies bij de psycholoog is verviervoudigd tegenover maart 2020. Dat blijkt uit cijfers van minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit). Toch betekent de nieuwe regeling nog lang niet dat iedereen voor 11 euro naar de psycholoog kan, schrijft ‘De Morgen’ vandaag. -
PREMIUM
Dubbel zoveel mannen als vrouwen krijgen mondholtekanker: “Ook de e-sigaret verhoogt het risico”
In 2022 kregen 1.100 Belgen de diagnose van mondholtekanker. Mannen worden dubbel zo vaak als vrouwen getroffen. “In een vroeg stadium geeft deze kanker weinig klachten”, weet professor dr. Sandra Nuyts (UZ Leuven). Hoe kun je de ziekte dan vaststellen? Welke triggers zijn er nog, naast roken en alcohol? En zijn de overlevingskansen gunstig? Nuyts: “Een vroege opsporing is cruciaal.” -
HLN Shop
Ga voor schoonheid én degelijkheid: in vijf stappen naar jouw ideale e-bike
-
KIJK. Helft meer mensen met kanker in 20 jaar: deze vormen komen vaakst voor
-
PREMIUM
Baanbrekend onderzoek ontdekt hoe we astma mogelijk kunnen voorkomen in de toekomst: jouw belangrijkste vragen beantwoord
Naar lucht happen terwijl je snel en piepend ademhaalt. Iedereen kan zich wel iets voorstellen bij een astma-aanval. Een nieuw wetenschappelijk onderzoek in het vooraanstaande tijdschrift Science heeft nu aangetoond hoe de vernauwing van de luchtwegen zorgt voor ontsteking en slijm. Met deze nieuwe kennis kunnen we astma mogelijk voorkomen in de toekomst. HLN-wetenschapsexpert Martijn licht toe wat de wetenschappers precies zijn te weten gekomen in deze wetenschappelijk studie. -
Livios
“Koffiegruis, eierschalen en mulch werken niet”: zo verjaag je slakken wél succesvol uit je tuin
Hobbytuiniers houden hun moestuinen de komende weken maar beter goed in de gaten. Zodra de bodem begint op te warmen, het ’s nachts niet te hard afkoelt en het nu en dan blijft regenen, duiken slakken in groten getale op. Slakkenplagen zijn immers een typisch lentefenomeen. Bouwsite Livios vroeg aan Dirk Criel van Natuurpunt hoe je het beste omgaat met slakken in de tuin. -
PREMIUM
Wordt stoelgangtransplantatie het nieuwe wondermiddel in de geneeskunde? “Aanzienlijke vooruitgang bij parkinsonpatiënten”
3 reacties
Resterende karakters 500
Log in en reageerMarc Vandaele
rosa Webes
Sofie Vanderhoogerheide