‘Helemaal geen niche meer’: meer Belgen dan ooit laten vlees links liggen

Zes jaar geleden schrapte 13 procent van de Belgen minstens een keer per week vlees en vis. Dat aandeel is meer dan verdubbeld naar 28 procent vandaag. Steeds meer Belgen vinden vegetarisch eten dan ook ‘gezond’ (42 procent nu, 36 procent in 2016) en ‘goed doenbaar’ (42 procent nu, 38 procent in 2016). Dat we in ons land almaar minder vaak vlees of vis op tafel zetten, concludeert de representatieve steekproef door iVox bij tweeduizend volwassen Belgen. Opdrachtgever was EVA: het Ethisch Vegetarisch Alternatief, dat vanaf volgende week een maand lang de Veggie Challenge organiseert.

De grootste groep onder die ‘verminderaars’ zijn de flexitariërs: zij ruilen minstens drie keer per week dierlijke eiwitten op hun bord in voor een plantaardig alternatief. Vandaag doet bijna één op de acht Belgen (12 procent) dat. In 2016 waren ze met 9 procent. Ruim één op de tien landgenoten eet een dag per week veggie. Een heel klein percentage (zo’n 1 procent) eet dan weer geen vlees, maar wel vis. Tot slot ontwaart iVOx ‘bijna-vegetariërs’: zo’n 3 procent die maximaal twee dagen per maand vlees of vis eet.

“Die onderverdelingen doen er niet zoveel toe”, zegt Kristof Rubens, voedingsexpert bij het Departement Omgeving. “Belangrijker is dat de brede groep flexitariërs, die een of meerdere keren per week geen vlees eten, nu bijna een derde van de bevolking uitmaakt. Dit is een erg diverse groep die helemaal anders is dan de klassieke vegetariër. Dat ze zo is gegroeid, toont hoe veggie volledig uit de marginaliteit is getrokken, onder andere dankzij het grote aanbod aan vleesvervangers.”

Het aantal ‘echte’ vegetariërs en veganisten (die niets van dierlijke producten consumeren) blijft met 5 procent klein. Wel waren ze in 2016 met minder dan half zoveel (2 procent). En je zou er volgens EVA eigenlijk ook de ‘bijna-vegetariërs’ kunnen bijtellen. Dan kom je op een totaal van vegetariërs en veganisten van 8 procent, terwijl het in 2016 4 procent was. 

 “Je ziet sowieso ook hier een verdubbeling in een paar jaar. Dat strookt met andere bronnen én het valt op”, reageert professor bio-economie Erik Mathijs (KU Leuven). “Want normaal gezien vergen gedragsveranderingen veel tijd.”

Ondertussen daalt het aantal Belgen dat zichzelf als ‘alleseter’ omschrijft lichtjes, van 72 procent in 2020 naar 68 procent een jaar later. Vooral vrouwen (40 procent) en jongeren (42 procent) kunnen zich niet meer vinden in dat label.

Het lijkt er ook op dat vlees minderen alleen maar populairder zal worden. Zo willen vier op de tien vleeseters in de toekomst minder vlees eten en wil 8 procent van hen vegetariër of veganist worden. De interesse in plantaardige alternatieven is dan ook groter dan ooit.

Belangrijkste redenen om niet vegetarisch te eten zijn gebrek aan interesse (27 procent), smaak (30 procent), prijs (24 procent) en onvoldoende kookvaardigheden (19 procent). “Dat laatste zou nochtans geen groot probleem mogen zijn, als je ziet hoeveel alternatieven er zijn waarmee je een lapje vlees gewoon kan vervangen”, zegt Mathijs.

Plantaardige zuivel zit eveneens in de lift: 29 procent consumeert minstens wekelijks plantaardige zuivelalternatieven, een stijging met 6 procent sinds 2016. Het verbaast Mathijs om twee redenen. “Dat ook zuivel gepaard gaat met dierenleed is niet zo bekend bij het brede publiek en gezondheidsadviezen luiden nog altijd dat je best af en toe zuivel consumeert om geen tekorten op te lopen. De tendens onder de bevolking gaat daar voorzichtig tegenin.”

Bij EVA wijzen ze op het steeds grotere aanbod plantaardige melk en yoghurt. “Smaak, kwaliteit en diversiteit zijn op korte tijd sterk verbeterd en op steeds meer plekken is bijvoorbeeld de optie plantaardige melk bij de koffie heel gewoon”, zeg woordvoerster Fien Louwagie. “Net zoals bij vleesvervangers geldt hier dat als het lekker en erg toegankelijk is, steeds meer mensen het zullen proberen.”

Hier kun je meedoen aan de Veggie Challenge: veggiechallenge.be