Liveblog - Vredesgesprekken (voorlopig) afgelopen, "Poetin spaart de Oekraïense bevolking nog"

Tijdens de spoedzitting van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties heeft Oekraïne Rusland beschuldigd van oorlogsmisdaden. "Rusland valt steeds opnieuw kleuterscholen en weeshuizen aan. Rusland valt ziekenhuizen aan. Rusland valt mobiele medische brigades aan met granaten en sabotagegroepen", zei de Oekraïense VN-ambassadeur Sergiy Kyslytsa.

Hij benadrukte dat dergelijke acties "niet de daden van een staat met een legitiem veiligheidsprobleem" zijn. "Dit zijn de acties van een staat die vastberaden is om burgers te doden. Er is geen discussie mogelijk: dit zijn oorlogsmisdaden."

Het Oekraïense leger in Kiev meldt dat sinds het begin van de oorlog, vorige week donderdag, meer dan 5.000 Russische soldaten zijn omgekomen en 191 tanks zijn vernietigd. Volgens Oekraïense bronnen werden ook 29 Russische helikopters en evenveel Russische vliegtuigen vernield.

De Russische minister van Defensie zegt dan weer dat Russische troepen 16 kilometer verder zijn opgeschoven in de regio Lugansk. Sinds het begin van de "speciale operatie" zou Rusland ook meer dan 1.000 "militaire elementen" van Oekraïne hebben vernietigd, waaronder meer dan 300 tanks. 

Het gaat om uitspraken van beide landen zelf, die moeilijk onafhankelijk te verifiëren zijn.

De openbaar aanklager van het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag heeft gezegd "zo snel mogelijk" een onderzoek te zullen starten naar de situatie in Oekraïne vanwege "oorlogsmisdaden" en "misdaden tegen de menselijkheid".

"Ik ben ervan overtuigd dat er een redelijke basis is om aan te nemen dat in Oekraïne vermoedelijke oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid zijn begaan", zei aanklager Karim Khan van het ICC in een verklaring.

Khan had vorige week zijn "toenemende bezorgdheid" uitgesproken over de recente ontwikkelingen in Oekraïne en de partijen in het conflict opgeroepen het internationaal humanitair recht te eerbiedigen.

Twitter voegt in de komende weken labels toe aan tweets waarin gelinkt wordt naar aan de Russische staat gelieerde nieuwswebsites. Dat maakte Yoel Roth, verantwoordelijk voor integriteit op de microblog, bekend. Roth zei ook dat Twitter stappen onderneemt "om de circulatie van deze content op Twitter aanzienlijk te verminderen".

Sinds de Russische inval zag Twitter het aantal tweets met links naar nieuwswebsites die gelieerd zijn aan de Russische staat stijgen tot meer dan 45.000 per dag. Hoewel Twitter al jaren werkt aan het labelen van staatsmedia, gebeurt het delen van hun inhoud nog "zonder zichtbare context".

"Terwijl mensen naar geloofwaardige informatie op Twitter zoeken in verband met de Russische invasie van Oekraïne, begrijpen we onze rol en nemen we die serieus", benadrukte Roth. "Onze producten moeten het makkelijk maken om te begrijpen wie er achter de inhoud zit die je ziet, en wat hun drijfveren en intenties zijn."

In Oekraïne is apparatuur aangekomen waarmee het land via het Starlink-satellietnetwerk van Elon Musk op het internet kan. Dat blijkt uit een foto die vicepremier Mykhailo Fedorov op Twitter heeft gezet.

Fedorov, die ook minister van Digitale Transformatie is, had zaterdag aan de Amerikaanse zakenman Elon Musk gevraagd of hij Starlink-terminals naar Oekraïne zou sturen. Dat is apparatuur waarmee je een verbinding kan maken met de Starlink-satellieten van SpaceX, het ruimtevaartbedrijf van Elon Musk. Op die manier kan Oekraïne online blijven, ook als het kabelnetwerk zou worden platgelegd.

Na de vraag van Fedorov antwoordde Elon Musk dat Starlink geactiveerd werd in Oekraïne en dat er mee terminals onderweg waren. Die zijn kennelijk vandaag aangekomen.

Canada gaat "alle import van ruwe aardolie uit Rusland" verbieden. Dat heeft premier Justin Trudeau meegedeeld. Met die maatregel treft Canada "een industrie waarvan president Poetin en zijn oligarchen in hoge mate hebben geprofiteerd", zegt Trudeau. 

"Deze sector vertegenwoordigt meer dan een derde van de Russische federale begroting. En hoewel Canada de voorbije jaren slechts zeer beperkte hoeveelheden heeft ingevoerd, geeft deze maatregel een krachtig signaal", meldt de regeringsleider op een persconferentie.

De Verenigde Staten hebben twaalf diplomaten in New York tot ongewenste personen verklaard. Dat heeft de Russische vertegenwoordiging bij de Verenigde Naties gemeld en wordt bevestigd door de woordvoerder van de Amerikaanse vertegenwoordiging bij de VN. De VS beschuldigen hen van spionage.

"De Verenigde Staten hebben de VN en de permanente vertegenwoordiging van Rusland bij de VN meegedeeld dat wij beginnen met het uitzetten van twaalf inlichtingenofficieren van de Russische missie die misbruik hebben gemaakt" van hun diplomatieke status in de Verenigde Staten "door zich bezig te houden met spionageactiviteiten die in strijd zijn met onze nationale veiligheid", zo luidt de verklaring.

De personeelsleden van de Russische VN-missie zouden het land vóór 7 maart moeten verlaten, zei de Russische VN-ambassadeur Vasily Nebenzya. Door dat te doen zouden de VS volgens hem "hun verplichtingen als gastland op grove wijze schenden". Sommige diplomaten die bij de Verenigde Naties in New York werken, genieten bijzondere bescherming, omdat de VN een internationale organisatie is waartoe alle aangesloten landen toegang moeten hebben.

De wereldruitersportfederatie FEI annuleert alle internationale competities op Russische en Wit-Russische bodem. In een verklaring zegt de organisatie de aanbevelingen van het Internationaal Olympisch Comité op te volgen. Daarnaast vraagt de Raad van Bestuur van de FEI aan het Dagelijkse Bestuur om "de deelname van Russische en Wit-Russische atleten en officials te verbieden".

De Oekraïense ruitersportfederatie krijgt uit een solidariteitsfonds een toelage van een miljoen Zwitserse frank (zo'n 972.000 euro). "Sport is een netwerk waarbij men kan rekenen op teamspirit en vriendschap, en het is dankzij deze diepe vriendschap dat we onze steun kunnen aanbieden en een verschil kunnen maken voor de Oekraïners in deze moeilijke tijden", zegt Ingmar De Vos, de Belgische voorzitter van de FEI.

De Turkse regering gaat marineschepen uit alle landen verbieden om vanuit de Middellandse naar de Zwarte Zee te varen in beide richtingen. Op die manier wil de Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlut Cavusoglu een “escalatie” in de oorlog tussen Oekraïne en Rusland vermijden. 

Concreet zullen marineschepen niet langer doorheen de smalle zeeëngten van de Bosporus nabij Istanbul en de Dardanellen mogen varen. Dat geldt voor alle landen of ze nu al dan niet betrokken zijn bij het conflict of oeverstaten zijn van de Zwarte Zee of niet.

Turkije beroept zich daarvoor op de Conventie van Montreux uit de 1936. Die bepaalde de vrije doorvaart doorheen de zeestraten in vredestijd. De conventie geeft Turkije wel het recht om in oorlogstijd beperkingen aan die doorvaart op te leggen en de Turken doen dat nu. Er is wel een uitzondering: schepen zullen nog altijd naar hun thuisbasis mogen terugkeren. 

In het geval van Russische schepen zou dat dan slaan op de Krim of Russische havens aan de Zwarte Zee, maar niet voor Russische boten die elders hun basis hebben. Of de maatregel ook geldt voor de andere NAVO-lidstaten is nog niet duidelijk.

De Turkse overheid zit erg verveeld met de crisis. Turkije is lid van de NAVO, maar heeft tegelijk erg goede relaties met zowel Oekraïne als met Rusland. Wel heeft Turkije zich achter de “territoriale integriteit van Oekraïne” geschaard -iets wat in Ankara erg gevoelig ligt door de spanningen in Koerdistan- en heeft het land drones en andere wapens geleverd aan Oekraïne. Anderzijds heeft Turkije de voorbije jaren erg goede banden opgebouwd met Rusland.

De openbaar aanklager van het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag zal naar eigen zeggen "zo snel mogelijk" een onderzoek starten naar de situatie in Oekraïne vanwege "oorlogsmisdaden" en "misdaden tegen de menselijkheid".

"Ik ben ervan overtuigd dat er een redelijke basis is om aan te nemen dat in Oekraïne vermoedelijke oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid zijn begaan," aldus aanklager Karim Khan van het ICC in een verklaring.

Khan had vorige week zijn "toenemende bezorgdheid" uitgesproken over de recente ontwikkelingen in Oekraïne en de partijen in het conflict opgeroepen het internationaal humanitair recht te eerbiedigen.

De Europese Unie heeft sancties ingesteld tegen oligarchen die banden hebben met de Russische president Vladimir Poetin. Zo worden onder meer hun tegoeden in de EU bevroren. Dat blijkt maandagavond uit de bekendmaking in het officiële Publicatieblad van de EU.

Behalve oligarchen worden ook mensen uit de "inner circle" van Poetin, zoals Kremlinwoordvoerder Dmitri Peskov, door de maatregelen getroffen. Cellist en vertrouweling van Poetin, Sergej Roldoegin, wordt ook genoemd. Zijn naam dook eerder op in de berichtgeving over de Panama Papers. Verschillende offshorebedrijven werden aan hem toegeschreven.

Nog op de sanctielijst staan oligarch en grootaandeelhouder van Tui Aleksej Mordasjov, naaste vertrouweling van Poetin en hoofd van staatsbedrijf Rosneft Igor Sechin  en miljardair en hoofd van Alfa Bank Mikhail Fridman. Ook zakenlieden Alisher Usmanov, Petr Aven en Nikolaj Tokarev worden genoemd.

De Russische oligarchen hebben er tot dusver op kunnen vertrouwen dat zij en hun geld welkom zijn in de metropolen van Europa. Na de aanval van Poetin op Oekraïne zijn zij echter steeds meer in het vizier gekomen van westerse regeringen. Eerder werden al sancties ingesteld tegen Poetin en minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov. 

De Europese handbalbond schorst met onmiddellijke ingang de nationale ploegen van Rusland en Wit-Rusland en de clubs van beide landen die nog in Europese competities aan de slag zijn. Dat maakte de organisatie maandagavond bekend na afloop van een Uitvoerend Comité in een reactie op de inval van Rusland in Oekraïne.

De schorsing van Rusland heeft ook gevolgen voor de Red Wolves, de Belgische handbalmannen. Zij moeten nu nog slechts een klip omzeilen, met name Slovakije, om zich te plaatsen voor het WK van januari 2023 in Zweden en Polen. De Belgische handballers konden zich tot nog toe nooit kwalificeren voor een groot toernooi.

De inwoners van Dnipro in Oekraïne bereiden zich voor op een confrontatie met het Russische leger. "Niets doen is geen optie", klinkt het. Onze collega van het Nederlandse programma "Nieuwsuur" Gert-Jan Dennekamp zag hoe de bevolking van Dnipro molotovcocktails maakt.