Hulplijn voor mensen met energieschulden: ‘Er ontstaat een nieuwe generatie armen’

OCMW’s trokken de voorbije weken al aan de alarmbel, een groot incassobureau liet zopas weten dat het fors meer onbetaalde energierekeningen ziet en nu komt MyTrustO, dat over heel België aan schuldhulpverlening doet, met een ‘hotline’ speciaal voor energieschulden. 

“Sinds januari kregen we al enkele honderden nieuwe dossiers waarbij we afspraken proberen te maken met schuldeisers op de energiemarkt”, zegt deurwaarder Patrick Van Buggenhout. “In het verleden ging het vooral om mensen met meerdere schuldeisers voor wie we de zaken weer op orde proberen te brengen, maar nu krijgen we dagelijks telefoons van gezinnen die aangeven dat ze de eindafrekening van hun energieleverancier niet onmiddellijk kunnen betalen. Het zijn schrijnende gevallen want die mensen zien ook zonder uitzondering het bedrag van hun voorschotfacturen fors stijgen waardoor ze problemen krijgen om hun gezinsbudget rond te krijgen.” Het bedrag gaat niet zelden maal drie of maal vier, zo geven enkele voorbeelden van voorschotfacturen uit de dossiers van MyTrustO aan.

Tot maal zes

“In sommige gevallen gaat het zelfs maal zes. Je hoeft geen rekenwonder te zijn om te beseffen dat iemand die 1.800 euro per maand verdient, een gemiddelde woning huurt voor 800 euro en ook nog eens plots 300 euro of meer voor energie moet ophoesten, snel in de problemen komt. Dan heb je maar 700 euro meer om de maand mee rond te komen. En dan moet je nog voedsel en kleding betalen. Tel daar nog de waterfactuur, de schoolrekening of soms een ziekenhuisfactuur bij en dan beland je sneller in de miserie dan je zou denken. Met de energieschuldenlijn willen we afspraken maken met de energiebedrijven en ook nagaan of die hoge voorschotfactuur wel klopt.”

Ook Beweging.net, de christelijke arbeidersbeweging die samenwerkt samen met MyTrustO, krijgt de jongste weken veel signalen van mensen die aangeven dat het niet meer lukt om de gas- en elektriciteitsrekening te betalen. “Er is grote ongerustheid bij heel wat mensen die onlangs hun afrekening kregen en nu met zo’n grote voorschotfactuur opgezadeld zitten”, zegt Sandra Rosvelds, directeur onderzoek en ontwikkeling bij Beweging.net. “Die factuur klopt ook niet altijd want ze voorspelt het reële gebruik terwijl heel wat gezinnen proberen nu veel zuiniger om te springen met energie. Maar onderhandelen met die commerciële spelers is niet zo gemakkelijk. Er is geen wonderoplossing in dit dossier, maar we vrezen wel dat er een nieuwe generatie armoede ontstaat. Er waren al mensen die door corona geldzorgen hadden en er nu met de hoge energiefacturen een hoop financiële zorgen bovenop krijgen. Als je de facturen niet kan betalen, lopen de kosten snel op en we horen bij OCMW’s dat ze met lange wachtlijsten kampen om gezinnen te helpen. Zo kan er snel een negatieve spiraal ontstaan.”

Pijn bij middenklasse

Bij de VREG - Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt - publiceren ze pas in mei cijfers over wanbetalers in de energiesector. “Maar we merken wel dat de prijs op jaarbasis voor een gemiddeld gezin die we maandelijks publiceren blijft stijgen, dus we vermoeden wel dat er meer mensen in de problemen komen”, klinkt het. Ook professor en armoede-expert Ive Marx (UAntwerpen) kan er zich wat bij voorstellen. “We weten dat armoede voor 16 procent van de Belgen - zo’n 1,7 miljoen mensen - al lange tijd een dagelijkse kopzorg is, maar met die hoge energieprijzen kan ik wel aannemen dat er ook een aanzienlijke groep mensen - die niet in de armoede zat - krap bij kas komt te zitten. Vooral voor wie net naast het sociaal tarief grijpt, is het verschil enorm. Hoe dat op te lossen valt, is natuurlijk een politieke vraag. Ik hoor al langer politieke partijen ronkende verklaringen geven als het om de middenklasse gaat. Als die signalen uitzendt dat het allemaal pijn begint te doen, verwacht ik wel een politieke gevoeligheid daarvoor.”