HERLEES: OORLOG OEKRAÏNE. Visa en Mastercard zetten diensten in Rusland stop - Russisch leger herneemt offensief in Marioepol

Een Russisch vliegtuig is zaterdag in Washington geland om twaalf uitgewezen Russische VN-diplomaten te repatriëren. De Verenigde Staten beschuldigen hen van spionage.

De Verenigde Staten hebben net als de Europese Unie hun luchtruim afgesloten voor Russische vliegtuigen als gevolg van de Russische invasie in Oekraïne. Volgens de site FlightAware, waarop vluchten wereldwijd in realtime te volgen zijn, kon er zaterdagmiddag wel een Russische Iljoesjin IL-96 landen op de internationale luchthaven van Washington.

Volgens een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de Amerikaanse regering het toestel, dat door de Russische regering werd gecharterd, toegelaten tot het luchtruim om twaalf Russische diplomaten bij de Verenigde Naties en hun families te repatriëren.

Volgens het ministerie gaat het om Russische inlichtingenofficieren die hun diplomatieke status in de VS hebben misbruikt om er te spioneren. De Russen kregen afgelopen maandag het bevel om het Amerikaanse grondgebied voor 7 maart te verlaten. De Russische ambassadeur in de VS, Anatoli Antonov, spreekt van "een vijandige demarche" tegen zijn land.

De Russische missie bij de VN telt een honderdtal medewerkers, zegt een Russische diplomatieke bron.

De humanitaire situatie in het Oekraïense Marioepol is "catastrofaal". Dat zegt Artsen Zonder Grenzen. Volgens de ngo is het "absoluut noodzakelijk" om de bevolking van de stad in het zuidoosten van het land snel te evacueren.

Volgens Laurent Ligozat, de noodcoördinator voor Artsen Zonder Grenzen in Oekraïne, wordt de situatie in Marioepol dag na dag erger. De stad wordt al dagen belegerd door het Russische leger, waardoor drinkbaar water nagenoeg niet meer te verkrijgen is. Er is ook geen elektriciteit of verwarming en voedsel wordt schaars omdat de winkels leeg zijn, zegt Ligozat vanuit Lviv, een stad in het westen van Oekraïne.

Een video op sociale media toont hoe op z’n minst één persoon beschoten wordt tijdens een protest tegen het Russisch leger. Dat gebeurde Novopskov, een klein dorp in het noordoosten van Oekraïne. De Amerikaanse nieuwszender CNN kon de plaats van het incident en de authenticiteit van de video bevestigen. Lees meer.

Meer dan 100.000 vrijwilligers hebben zich aangemeld om zich bij de territoriale verdediging van Kiev te voegen sinds de invasie door Rusland, zei Hanna Maljar van het Oekraïense ministerie van Defensie zaterdag tegen het Oekraïense persbureau UNIAN. Hoe het ministerie tot dit cijfer is gekomen, is niet duidelijk.

Volgens Maljar zullen de vrijwilligerseenheden aan het einde van de oorlog niet worden gedemobiliseerd, maar worden opgenomen in de Oekraïense strijdkrachten.

Bondgenoten van Oekraïne plannen hoe ze kunnen helpen bij het opzetten en ondersteunen van een regering in ballingschap, die vanuit Polen guerrilla-operaties tegen de Russische bezetters zou kunnen leiden. Lees meer.

In een opvangcentrum aan de Poolse grens zijn de Oekraïense Olena Poltoratska en haar twee kinderen aangekomen na een tocht van drie dagen. "Ze zeggen dat we gebombardeerd worden door onze eigen regering", vertelt ze aan VTM NIEUWS.

Shell heeft zaterdagavond bekendgemaakt de winst op goedkoop ingekochte Russische olie te bestemmen voor humanitaire hulp aan Oekraïne. In een verklaring op Twitter zegt het energieconcern met ontsteltenis te hebben kennisgenomen van de invasie in Oekraïne. Om die reden wordt de samenwerking met Gazprom, grotendeels eigendom van de Russische staat, opgezegd evenals de betrokkenheid bij een belangrijke gaspijpleiding naar Europa.

Shell benadrukt ook dat constant met overheden wordt gepraat over de gevolgen van de oorlog voor de brandstofvoorziening. Deze kan echter niet van de ene op de andere dag worden gegarandeerd zonder olie en gas uit Rusland. Daarom is vrijdag de "moeilijke beslissing" genomen een lading ruwe Russische olie te kopen.

"Onze raffinaderijen produceren benzine en diesel evenals andere producten waar mensen dagelijks op rekenen. Vrachten uit alternatieve bronnen zouden niet op tijd zijn gearriveerd om ontregeling van de marktbevoorrading te voorkomen". Shell belooft totdat er voldoende alternatieven zijn gevonden het geld dat nog met Russische olie word verdiend in een fonds te stoppen voor hulp aan Oekraïense slachtoffers.

Het Internationaal Monetair Fonds verwacht volgende week een positief besluit te kunnen nemen over financiële noodhulp voor Oekraïne. De regering in Kiev heeft in eerste instantie 1,4 miljard dollar (1,28 miljard euro) gevraagd. Het bestuur van het IMF buigt zich dan eveneens over steun aan buurland Moldavië.

De Oekraïners verliezen de moed niet, maar de vraag is hoelang ze nog kunnen standhouden. Oud-kolonel Roger Housen geeft bij VTM NIEUWS uitleg over hun strategie en de slaagkansen daarvan.

Volgens het Russische ministerie van Defensie hebben Russische troepen de controle overgenomen van een grote militaire basis in de buurt van de stad Cherson, in het zuiden van Oekraïne. Dat meldt het Russische persbureau Interfax. Cherson ligt aan de monding van de rivier de Dnjepr.

Oekraïense troepen zouden de basis hebben verlaten en daarbij tanks en pantservoertuigen hebben achtergelaten. Ook zouden Russische troepen er een arsenaal vol antitankwapens hebben gevonden. Oekraïne heeft het verlaten van de basis en het achterlaten van het materieel niet bevestigd.

Eerder zaterdag liet een Russische militaire woordvoerder weten dat Russische troepen vier Su-27-straaljagers, vijf radarstations en twee Buk M-1-luchtverdedigingssystemen van het Oekraïense leger hebben vernietigd. 

De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmytro Koeleba heeft zijn Amerikaanse collega Antony Blinken in een rechtsreeks gesprek gezegd dat zijn land gevechtsvliegtuigen en luchtafweersystemen nodig heeft. Dat de NAVO weigert een zogenaamde "no fly zone" boven Oekraïne in te stellen, noemde minister Koeleba een "teken van zwakte".

"Het is voor niemand een geheim dat onze belangrijkste vraag is naar jachtvliegtuigen, aanvalsvliegtuigen en systemen voor luchtafweer", zei minister Koeleba. Hij ontmoette zijn Amerikaanse ambtgenoot Blinken - zwaar beveiligd - op de Pools-Oekraïense grens.

De Israëlische premier Naftali Bennett heeft zaterdag onverwacht de Russische president Vladimir Poetin ontmoet in Moskou. Volgens Kremlinwoordvoerder Dmitri Peskov was Oekraïne het gespreksonderwerp.

Het bezoek van Bennett is het eerste vooraf ongeplande bezoek van een buitenlandse leider, nadat Rusland op 24 februari Oekraïne is binnengevallen en wereldwijd in een isolement is terechtgekomen. Het ligt op de tong dat Israël bemiddelaar zou zijn in het conflict. Volgens berichten in de media zou de Oekraïense president Volodimir Zelenski premier Bennett vorige week gevraagd hebben in Israël onderhandelingen tussen Oekraïne en Rusland te organiseren.

Israël heeft met beide landen goede banden, maar bevindt zich ook in een tweespalt. Het wil zijn belangrijkste bondgenoot, de Verenigde Staten, niet voor het hoofd stoten. Anderzijds is de Joodse staat om strategische gronden van de welwillendheid van Moskou afhankelijk, onder andere in het conflict met Syrië en Iran.

Volgens de Britse openbare omroep BBC heeft het overleg in Moskou 2,5 uur geduurd en zijn de Verenigde Staten vooraf op de hoogte gebracht.

De Amerikaanse regering heeft het reisadvies voor Rusland aangescherpt. "Staatsburgers van de Verenigde Staten moeten Rusland onmiddellijk verlaten", draagt het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken de onderdanen op. Er zijn nog beperkte mogelijkheden om huiswaarts te vliegen. Ook de routes over land zijn geopend.

Het vorige reisadvies, dat dateert van maandag, vroeg Amerikanen in Rusland nog om te "overwegen" het land te verlaten. Vandaag waarschuwt het ministerie van Buitenlandse Zaken dat Amerikaanse staatsburgers last kunnen krijgen met intimiderende veiligheidstroepen. Bovendien kan de Amerikaans ambassade slechts beperkte steun verlenen bij noodgevallen. De staatsburgers moeten zelf hun vertrek regelen en kunnen Amerikaanse ambassades in andere landen vragen om hulp, mochten ze dat nodig hebben.

De Amerikaanse ambassade in Moskou heeft de nog aanwezige Amerikaanse staatsburgers in Rusland uitgenodigd voor een virtuele vergadering met ambassadeur John Sullivan op woensdag. Dan zal de ambassadeur hun vragen over "de snel ontwikkelende situatie als gevolg van de niet-uitgelokte en niet-gerechtvaardigde inval van Rusland in Oekraïne" beantwoorden, klinkt het in de uitnodiging.

Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken kan vier reisadviezen uitvaardigen. Het vierde niveau - "Niet reizen" - was voor Rusland al van kracht voor de recentste oproep om het land te verlaten.

Gruwelijke beelden tonen hoe een kind van 18 maanden niet gered kan worden in een ziekenhuis in Marioepol.