Het zijn er geen 20.000 ­– zoals organisator Promote Ukraine op voorhand had gehoopt – maar volgens een eerste schatting van de politie zo’n 3.500 - later werd opgeschaald naar 5.000. Het gaat over het aantal mensen dat zondag omstreeks 13 uur verzamelde op de Koning Albert II-laan voor de ‘Stand with Ukraine’-mars. Opvallend veel Oekraïners en andere Oost-Europeanen, voornamelijk volwassenen. Er worden Oekraïense liederen gezonden, en odes aan ‘oorlogshelden’ gescandeerd.

Met slogans als ‘Putler kaput’ (een samentrekking van Poetin en Hitler) en ‘Go fuck yourself’ uitten de deelnemers hun ongenoegen over de Russische president. Maar er waren ook opvallend veel oproepen aan het adres van de Navo, met boodschappen als ‘Nato, be brave like Ukrainians’, ‘Shelter our sky’, ‘Act now’, en ‘No Fly Zone over Ukraine’.

Promote Ukraine vraagt de Navo in de eerste plaats om het Oekraïense luchtruim af te schermen. Dat is ook wat de Oekraïense president Volodimir Zelenski al langer vraagt, maar de Navo wil er tot nader order niet op ingaan, omdat die beslissing de deur openzet voor een wereldoorlog.

‘Solidariteit is mooi, maar niet genoeg’, zegt Vsevolod Chentsov, ambassadeur en hoofd Oekraïense missie bij de EU. ‘Het is tijd voor echte actie. Praat met China, zodat het land zich kan afkeren van Poetin. Voer druk op voor humanitaire corridors voor mensen die willen vluchten. En maximaliseer de hefboom van de VN Algemene Vergadering nu Poetin de Veiligheidsraad heeft geblokkeerd. We hebben lang genoeg geprobeerd om te onderhandelen, nu moeten we moedig en inventief zijn, en Poetin duidelijk maken dat hij niet kan doorgaan met zijn oorlogsmisdaden terwijl hij de wereld gijzelt met een nucleaire dreiging.’

Tsaar

De Belg Jonathan Langlois, zijn Oekraïense vriendin Anna Stetsenko en zijn schoonmoeder dragen een pancarte met een oproep aan de Navo: wees moedig, sluit het luchtruim. ‘De Navo moet een no-flyzone instellen. Wij bellen elke dag met onze vrienden en familie in Charkov en Kiev. Wat zij meemaken is waanzinnig. Ze zitten in de val. Mijn neven kunnen niet weg, omdat ze hun oude vader niet kunnen achterlaten’, zegt Anna Stetsenko. ‘Die humanitaire corridors? Die vertrouw ik niet.’

‘Poetin is een tsaar’, vult Jonathan Langlois aan. ‘Hij zal niet stoppen voor hij het oude rijk terug veroverd heeft. Als de wereld nu niet ingrijpt, gaat hij stap voor stap verder. Dan volgen de buurlanden.’

‘Wereld is bang van Poetin’

‘We zijn dankbaar voor de steun van Europa, maar het volstaat niet’, zegt Sofia Shevchuck van medeorganisator Support Ukraine. ‘De wereld is bang van Poetin. Wij tonen dat we dapper zijn, maar we kunnen het niet alleen.’ Volgens Shevchuck moeten álle Russische financiële instellingen volledig uit het internationale betaalsysteem Swift worden gegooid en moet het Westen Russische olie en gas bannen.

Het gezin van Tim Briers – vader, moeder, drie kinderen – is uit het Vlaams-Brabantse Lot naar Brussel afgezakt om mee actie te voeren. ‘Elke oorlog is slecht, maar dit voelt bijna als een persoonlijke aanval’, verklaart Briers. ‘Poetin ondergraaft alles waar wij als democratisch Europa voor staan.’

Zoon Lukas (10) knikt. Hij is bang dat de oorlog naar ons land uitbreidt. ‘Ik probeer de vragen van de kinderen zo goed mogelijk te beantwoorden,’ zegt Briers, ‘maar het is een afweging. Hoe ver ga je daarin? Zij zien ook die beelden van kinderen in schuilkelders, ze willen iets doen. Hier vandaag onze solidariteit tonen is het minste wat we kunnen doen.’

Nucleaire dreiging

De zussen Oksana en Tanja Golik wonen al twintig jaar in Duffel maar zijn afkomstig uit Tsjerkassy. Ze vrezen dat Poetins nucleaire dreigementen realiteit zouden kunnen worden. ‘We hebben Tsjernobyl meegemaakt, dat mag niet nog eens gebeuren’, zeggen de zussen. Hun familie weigert het land te ontvluchten want ‘Oekraïne heeft hen nodig’. ‘Het zijn moedige mensen, ze geven niet op. Onze vrienden en familie gaan Oekraïne verdedigen tot het bittere einde, ook al liggen er steden in puin. Onderschat de Oekraïners niet, het is een trots volk! De mensen moeten beseffen dat het land dienstdoet als schild voor Europa, tegen Poetin.’ De zussen vinden, net als het overgrote merendeel van de betogers, dat de no-flyzone dringend moet geïnstalleerd worden.

Opvallend: ook enkele Belgische politici die op het eindpunt van de mars aan het Jan Reyplein een speech gaven, steunen de claim. Senator Mark Demesmaeker (N-VA) - tot in 2019 Europees parlementslid - riep de internationale gemeenschap op om ‘Poetins vuile oorlog’ niet langer te financieren door zijn gas en olie te kopen. Nadien scandeerde hij mee de eis van de organisatoren om het Oekraïense luchtruim te sluiten. Vlaams parlementslid en senator Els Ampe (Open VLD) ging nog een stap verder. Ze noemde Poetins argument dat hij Oekraïne komt verlossen ‘a bunch of crap’ en riep zelf door de micro dat het Oekraïense luchtruim dicht moest. Het hele plein riep met haar mee.

Twee dagen op rij

Ook zaterdag was er al een aantal manifestaties in Brussel om Oekraïne te steunen. Volgens de politiezone Brussel-Hoofdstad-Elsene kwamen er zaterdagvoormiddag rond 11 uur ongeveer vijftig mensen samen op het Albertinaplein aan de Kunstberg. Het ging om een actie van ‘Together 4 Freedom’, een beweging van manifestanten uit verschillende gemeenschappen. Een tweehonderdtal mensen verzamelde op de Regentlaan tegenover het gebouw van de permanente vertegenwoordiging van Rusland bij de EU onder de noemer ‘We Stand with Ukraine’, een organisatie van Russen in België.

Zaterdag werden geen extra maatregelen genomen, zondag raadde de politie aan om het parcours te vermijden.

Een andere mars, die vanuit Ukkel zou trekken van de Russische naar de Oekraïense ambassade, met als doel de Russen te steunen in hun verzet tegen hun ‘dictatoriale leider’ Vladimir Poetin, werd geannuleerd.

Ook elders in de wereld vonden dit weekend steun- en vredesmanifestaties plaats. Zo ook in Rusland, waar meer dan 2.000 mensen werden opgepakt tijdens een protest tegen de oorlog.