Olga vluchtte met haar kinderen vanuit Kiev naar Gent: ‘Er mocht geen licht zijn, zodat piloten ons niet konden zien’

De invasie van Oekraïne is al elf dagen bezig. Voor Dmytro voelt het aan als één langgerekte waas. Alsof het vandaag nog steeds donderdag 24 februari is. “Toen ik hoorde over de invasie, kon ik het eerst niet geloven”, zegt hij. “Ik belde meteen naar mijn vrouw en  zei: ‘Ik hou van jou, ik hou van Oekraïne.’ Zo goed als ik kon, probeerde ik haar moed in te spreken.” 

Meteen besloot Olga om met de kinderen naar de schuilkelder te trekken. Terwijl ze de explosies buiten hoorden, hielden de kinderen zich bezig met tekenen. Dmytro haalt zijn gsm boven en toont foto’s die Olga hem heeft gestuurd. “Wij zijn kinderen van Oekraïne”, vertaalt Dmytro wat zijn kinderen op hun tekeningen hebben geschreven. “Dit is onze thuis.”

Aanvankelijk wilde Dmytro naar Oekraïne reizen. Maar zijn baas hield hem tegen. De eerste dagen was hij gedesoriënteerd, vertelt Dmytro. Hij sliep hoogstens nog een uurtje per nacht. Na drie dagen begon het iets beter te gaan. “Ik begon weer helder te denken”, zegt hij. “Ik zat in mijn kamer en ik probeerde de situatie te analyseren. Ik ging na hoe ik mijn gezin kon evacueren en woog de risico’s af. Misschien moesten we nog even wachten? Wie weet was de oorlog vlug voorbij.”

Maar elke dag volgde er een nieuwe escalatie. Zondag zette Poetin zijn kernwapens op scherp en stonden de Russische troepen voor Kiev. Maandag nam Dmytro de telefoon en zei hij tegen zijn vrouw: ‘Nu vertrekken.’  

Televisietoren  

Olga trok met de drie kinderen naar het station. Elke trein naar het Westen wou ze nemen. Of de bestemming nu Lviv, Ivanofrankivsk of Moldavië was. Toen ze op het perron stond, sloeg een raket in op de televisietoren van Kiev. Mensen rond haar vluchtten naar de schuilkelders. Maar Olga bleef om haar kans op een zitje niet te mislopen. Pas onderweg vernam ze dat de trein rechtstreeks naar Polen zou rijden. 

“De trein zat vol met vrouwen en kinderen”, vertelt Olga. “Ook op het gangpad zat iedereen op elkaar gepropt. ’s Nachts moesten alle gsm’s uit en de gordijnen van de treinwagons dicht. Er mocht geen enkele bron van licht zijn, zodat piloten ons vanuit de lucht niet konden zien. Toen we het stadje Kovel passeerden, wisten we dat we bij de Poolse grens waren. Alle passagiers riepen het uit van opluchting en blijdschap.”

Na een overstap in de Poolse stad Chelm stond Olga donderdagochtend met de kinderen in Warschau. Vrijdagnacht kwamen ze aan in ons land. Voorlopig kan het gezin samen in een appartement verblijven van een collega van Dmytro. Voedsel, huisraad en andere producten hebben zijn collega’s ook voor hen geregeld. In Gent zijn er heel wat initiatieven opgestart om goederen naar Oekraïne te sturen. Onder meer de Oekraïense gemeenschap rond de Sint-Salvatorkerk is er volop mee bezig. 

“Ik help mee om dozen te versleuren”, zegt Dmytro. “Mijn hoofd zit heel de tijd in Oekraïne. Meewerken met de inzamelacties helpt om het gevoel van machteloosheid tegen te gaan. Het liefst zou ik dat nu de hele tijd doen, maar dat kan ik tegenover mijn werkgever niet maken.” 

Olga krijgt verschillende keren tranen in haar ogen als ze haar vluchtverhaal vertelt. Bij Dmytro borrelt het onbegrip, maar de vooral de woede op. De oorlog is Oekraïne is voor hem een strijd tussen goed en kwaad. Een strijd tussen het Rusland van Poetin en democratie. Door de invasie hebben zelfs de meeste Russisch sprekende Oekraïners zich volgens hem tegen Poetin gekeerd. 

“Ik ben er zelf één”, zegt Dmytro. “Als ik Oekraïens spreek, gooi ik er Engelse woorden tussen, omdat ik de taal niet genoeg beheers. Maar nu wil ik er ook in mijn dagelijks leven en in gesprekken met mijn kinderen op  overschakelen. Ik moet van dat Russisch niet meer weten.”

Angst en strijdlust 

In de eerste dagen was er bij Dmytro nog hoop dat er snel een einde zou komen aan het conflict. Maar die is nu weggeëbd. Als het Oekraïense leger erin slaagt om de Russische troepen op de grond tegen te houden, dan zal Poetin massaal bombarderen om de wil van de Oekraïners te breken, denkt Dmytro. Dat wekt bij hem een cocktail op van angst en strijdlust.

“Als het tot dat punt komt, vertrek ik meteen om mee te vechten”, zegt hij. “Oekraïne heeft problemen gehad. Ja, er was corruptie. Maar het is ons land. Als iemand eraan raakt, gaan we strijden om het te verdedigen.” 

Vanuit ons land kan Dmytro weinig anders doen dan helpen met de inzamelacties en zoveel mogelijk contact houden met zijn familie. Zijn schoonouders wonen gelukkig niet zo ver van de Roemeense grens. Maar zijn moeder zit nog steeds in Kiev. Vanuit haar appartement kan ze de explosies horen, omdat de gevechten zich nu in de voorsteden afspelen. 

“Ze wil niet vluchten”, zegt Dmytro. “Ze voelt zich niet sterk genoeg. Mijn vader stierf vorig jaar en ze heeft het nog moeilijk om zijn dood te verwerken. Elke ochtend, van zodra ik opsta, stuur ik haar een bericht. Al antwoordt ze maar met één letter, dan weet ik tenminste dat ze nog leeft. We kunnen nog bellen. Maar praten gaat moeilijk, omdat ze dan in huilen uitbarst.”