Geen Oekraïense of Russische tarwe meer uit de "broodmand van de wereld": tekorten teisteren Libanon, Syrië en Jemen
Nu Oekraïense havensteden belegerd worden, is de tarwe-export er helemaal stilgevallen. En dat is een probleem, want Oekraïne en Rusland zijn samen goed voor een kwart van alle tarwe wereldwijd. Landen uit het Midden-Oosten en Afrika die het de voorbije jaren al moeilijk hadden, kraken onder tekorten. “Net wanneer je denkt dat de hel op aarde niet meer erger kan worden, wordt het dat toch”, zegt het hoofd van het VN-Wereldvoedselprogramma.
In 2020 gingen de belangrijkste tarwesilo’s van Libanon de lucht in, bij de explosie in de haven van Beiroet. Sindsdien is de nationale voorraad hoogstens goed voor twee maanden. En nu valt ook nog eens de belangrijkste bron van dat graan weg. Libanon haalde volgens de minister van Economie Amin Salim immers net geen zestig procent van zijn tarwe in Rusland of Oekraïne. Maar door de oorlog daar is de export teruggevallen.
Zaterdag kondigde de Libanese minister van Industrie George Bouchkian alvast aan dat tarwe gerantsoeneerd wordt. “We gebruiken enkel nog tarwe voor de productie van brood tot we extra importbronnen hebben verzekerd in Canada en elders”, klonk het. Zijn aankondiging kwam er een dag nadat eerste minister Najib Mekati in het parlement opriep tot “strenge maatregelen om te verzekeren dat Libanon niet in een voedselcrisis belandt”.
Naast Canada kijkt Libanon nu vooral naar de VS, India en Frankrijk om zijn voorraden aan te vullen. Een hele opdracht, gezien de massieve hoeveelheden waarover het gaat. Het land importeert jaarlijks zo’n 40 à 50.000 ton uit Rusland of Oekraïne.
Broodmand van de wereld
Nu Oekraïne in staat van oorlog verkeert en belangrijke havens als Marioepol belegerd worden, is een van ‘s werelds belangrijkste aanvoeraders voor tarwe stilgevallen. Om een idee te geven: vorig jaar exporteerde Oekraïne nog 20 miljoen ton. Samen met Rusland vormt het de broodmand van de wereld, goed voor een kwart van de internationale tarwevoorraad.
Het hoofd van het VN-Wereldvoedselprogramma heeft het over een "perfecte storm" van conflict, klimaatverandering, de coronacrisis, en de oorlog in Oekraïne
Libanon is niet het enige land dat daardoor in de penarie zit. De impact van de oorlog is in heel het Midden-Oosten voelbaar. Dat is een grote afnemer van Oekraïense en Russische tarwe.
Syrië bijvoorbeeld, dat vooral Russische tarwe invoert, kende vorig jaar de slechtste oogst in een halve eeuw. Bovendien wordt de meeste van die schaarse Syrische tarwe geteeld in het noordoosten van het land, in gebied dat onder controle is van de Koerdische SDF. De Syrische overheid is voor zijn nationale tarwevoorraad dus afhankelijk van een handelspartner die tegelijk een van haar grootste rivalen is in het verwoestende conflict dat al meer dan tien jaar aansleept.
Daarom heeft Syrië eind vorige maand al rantsoeneringen ingevoerd. Voor tarwe, maar ook voor andere levensmiddelen als kookolie en suiker. Niet alleen zijn die levensmiddelen nu schaarser, ook de prijzen gaan de hoogte in.
Brood uitdelen in een broodmand
Op 23 februari al waarschuwde Linda Thomas-Greenfield, de Amerikaanse ambassadeur bij de Verenigde Naties, dat “Ruslands daden zouden kunnen leiden tot een piek in de voedselprijzen en zelfs tot uitzichtloze honger in plekken als Libië, Jemen en Libanon”. “Deze oorlog zal leiden tot ondenkbare vloedgolven van leed.”
Het door oorlog geteisterde Jemen haalt 22 procent van zijn tarwe uit Oekraïne, waarschuwt het WFP, het Wereldvoedselprogramma van de VN. Ook het WFP wijst erop dat de wereldwijde voedselzekerheid in het gedrang komt.
“Net wanneer je denkt dat de hel op aarde niet meer erger kan worden, wordt het dat toch”, zei het hoofd van het WFP, David Beasley, bij de Britse openbare omroep BBC.
Hij heeft het over een "perfecte storm" van conflict, klimaatverandering, de coronacrisis, en nu weer de oorlog in Oekraïne. “Ooit was dat land een broodmand. Nu moeten we er letterlijk brood gaan uitdelen.”