LIVE OORLOG OEKRAÏNE. “Burgemeester van Oekraïense stad ontvoerd door Russische soldaten” - Onvoorstelbare tragedie in Marioepol, zegt Artsen zonder Grenzen

De evacuatie van burgers uit belegerde steden en gebieden in Oekraïne gaat traag. Dat blijkt uit cijfers van de Oekraïense vicepremier Irina Veresjoek. Vandaag werden 3.800 mensen in veiligheid gebracht. Honderdduizenden burgers zitten echter vast in de zuidelijke havenstad Marioepol alleen al.

Burgers konden weggeraken via humanitaire corridors uit Bucha, Hostomel en Vorzel, drie voorsteden van Kiev. Ook uit Kosarovitsji, een dorp ten noorden van de hoodstad, konden mensen vertrekken. 

Uit Izium, Marioepol en Volnovacha waren geen evacuaties mogelijk. Ook Rusland maakte gewag van "nieuwe moeilijkheden" bij de evacuatie van burgers.

De rechtstreekse verbinding tussen Washington en Moskou die wegens de oorlog in Oekraïne opnieuw werd opgezet, wordt hoofdzakelijk door de VS gebruikt. Dat zegt Pentagonwoordvoerder John Kirby.

De befaamde "hotline" tussen het Pentagon en het Russische ministerie van Defensie werd op 1 maart weer opgezet, naar aanleiding van de Russische invasie in Oekraïne. De bedoeling van de directe verbinding is om te voorkomen dat verkeerde inschattingen tot militaire incidenten of een verdere escalatie leiden.

Tot nu hebben er geen "specifieke interacties" via die lijn plaatsgevonden, zegt Kirby. De VS testen de lijn wel één tot twee keer per dag. Op enkele uitzonderingen na, werd er telkens gereageerd, zegt de woordvoerder nog.

Op de vraag of Rusland zelf ook al contact had opgenomen, antwoordt Kirby enkel met: "Voor zover ik weet, hebben wij een- of tweemaal per dag contact met hen opgenomen".

Frankrijk gaat extra treinen inzetten voor het toenemend aantal Oekraïense vluchtelingen dat via het land naar Spanje of Portugal wil reizen. Dat meldt de zender Europe 1.

Vanaf morgen zal er dagelijks een hogesnelheidsdienst van Parijs naar Barcelona rijden. De Franse spoorwegmaatschappij SNCF werkt daarvoor samen met het Rode Kruis.

Momenteel reizen vanuit Duitsland 300 tot 500 Oekraïense vluchtelingen per dag met de trein naar Parijs. De meesten reizen vervolgens door naar andere Franse steden of richting Portugal en Spanje.

In Frankrijk zelf zullen naar verwachten 100.000 Oekraïners worden opgevangen, zegt minister van Binnenlandse Zaken Gérald Darmanin.

Rusland heeft bij de aanvallen op Oekraïne vandaag 82 militaire installaties vernietigd, waaronder vier commando- en controlecentra van het Oekraïense leger. Dat verklaarde een woordvoerder van het Russische ministerie van Defensie vandaag aan het Russische nieuwsagentschap Interfax.

Nog volgens de woordvoerder werden drie luchtverdedigingssystemen geraakt en ook drie munitie- en brandstofdepots buiten werking gesteld. Daarmee zouden sinds het begin van de oorlog al 3.346 militaire objecten vernietigd zijn in Oekraïne.

De informatie van de woordvoerder kan niet door een onafhankelijk bron worden gecontroleerd.

De toestand in de al bijna twee weken omsingelde Oekraïense havenstad Marioepol is "wanhopig", zegt Artsen zonder Grenzen (AzG). Het hoofd van de organisatie in het Zwitserse Genève roept op tot onmiddellijke actie om een "onvoorstelbare tragedie" te voorkomen.

Meer dan 200.000 inwoners van de strategisch gelegen stad die willen vluchten zitten als ratten in de val, nu evacuatie door aanhoudende Russische beschietingen nauwelijks mogelijk blijkt. De stad zit zonder water, stroom en verwarming en de voedselvoorraden raken op. Een stadsbestuurder zei vandaag dat de stad eigenlijk niet meer bestaat door alle verwoesting. Toevoerlijnen zijn afgesneden.

Topman Stephen Cornish van AzG wijst erop dat een belegering een middeleeuwse praktijk is die om goede redenen is verboden in het oorlogsrecht. Ook in andere steden zoals Charkov zijn burgers volgens hem doelwit. AzG heeft ongeveer 100 medewerkers in Oekraïne, maar vanwege het geweld op zo veel plekken kunnen de teams maar beperkt hulp verlenen.

De autoriteiten in Marioepol schatten dat bijna 1600 burgers zijn gedood, terwijl er nog veel lichamen onder het puin liggen. Afgelopen week werd er een kinderziekenhuis en kraamkliniek gebombardeerd waarbij drie mensen omkwamen. Dat was een echte schok voor onze menselijkheid, aldus Cornish. Hij begrijp niet hoe dat kan worden toegestaan. "Dit is simpelweg onaanvaardbaar in moderne tijden."

YouTube blokkeert wereldwijd met onmiddellijke ingang kanalen die banden hebben met door de Russische staat gefinancierde media. Het Amerikaanse bedrijf verwijst daarbij naar zijn beleid dat inhoud verbiedt die goed gedocumenteerde gewelddadige gebeurtenissen ontkent of bagatelliseert.

De populairste streamingdienst ter wereld benadrukt dat de Russische invasie van Oekraïne onder dat beleid valt. YouTube verwijdert ook inhoud over de Russische invasie in Oekraïne die dit beleid schendt, aldus een woordvoerder.

De Amerikaanse president Joe Biden heeft zijn Oekraïense collega Volodymyr Zelensky telefonisch opnieuw Amerikaanse steun toegezegd in het conflict met Rusland. "Ik heb hem gezegd, zoals elke keer als we elkaar spreken, dat de Verenigde Staten aan de zijde van het Oekraïense volk staan, dat moedig strijdt voor de verdediging van zijn land."

Zelensky bevestigt het gesprek op Twitter. Hij informeerde zijn Amerikaanse ambtgenoot over "de Russische misdaden tegen de burgerbevolking". Daarnaast gaf Zelensky nog mee dat de twee staatshoofden ingestemd hebben met "verdere stappen om de verdediging van Oekraïne te steunen en sancties tegen Rusland op te drijven". Verdere details gaf hij niet.

Pogingen van Rusland om geharde Syrische strijders te rekruteren voor stedelijke gevechten in Oekraïne zijn volgens een hooggeplaatste bron binnen het Amerikaanse ministerie van Defensie tot nu toe vruchteloos. Ook heeft het ronselen volgens hem niet geleid tot de komst van troepen, vertelt hij aan Amerikaanse media.

Eerder deze week berichtte de Wall Street Journal over de rekruteringspogingen en verwees daarbij naar berichten op een Syrische nieuwswebsite. De site stelde dat Rusland de Syrische vrijwilligers tussen de 200 en 300 dollar (tussen 183 en 174 euro) bood om naar Oekraïne te trekken en "daar als bewaker ingezet te worden" voor een periode van telkens zes maanden. Amerikaanse regeringsfunctionarissen bevestigden het ronselen.

De Russische president Vladimir Poetin gaf eerder vandaag groen licht om maximaal 16.000 vrijwilligers uit het Midden-Oosten samen met door Rusland gesteunde rebellen in te zetten om in de Oekraïense Donbas-regio te vechten. "Als je ziet dat er mensen zijn die uit eigen beweging, niet voor geld, willen komen om de mensen in Donbas te helpen, dan moeten we ze geven wat ze willen en ze helpen om naar het conflictgebied te gaan", aldus Poetin.

Een adviseur van de Oekraïense president Zelensky noemt de stap een teken van zwakte van het Russische leger. "Waar is het machtige Russische leger als ze niet zonder Syriërs kunnen? Als ze willen dat wij ook 16.000 Syriërs doden, laat ze dan maar komen", zei hij tijdens een briefing op televisie.

Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen deelde na de EU-top in Versailles mee dat een vierde pakket met sancties wordt voorbereid. Details verstrekte ze niet, maar de EU en partners als de VS zouden onder meer de Russische status van 'meest begunstigde natie' bij de Wereldhandelsorganisatie (WTO) viseren. Dat zou de deur openen voor tarieven op Russische goederen. VTM Nieuws-journalist Jelle Frencken geeft meer tekst en uitleg.

Vrijwilligers die uit ons land vertrekken om zich aan te sluiten bij het Oekraïense leger "begaan geen inbreuk op de Belgische wet op de huurlingen". Dat heeft minister van Justitie Vincent Van Quickenborne geantwoord op een vraag van MR-Kamerlid Marie Christine Marghem.

Eind februari deed de Oekraïense president Volodymyr Zelensky een oproep aan buitenlanders om het Oekraïense leger te helpen en te ondersteunen tegen de invasie van Russische troepen. Oekraïne richtte daarvoor ook een legioen op met vrijwilligers uit het buitenland. 

In de pers waren er meldingen van Belgische vrijwilligers die gehoor wilden geven aan de oproep van Zelensky. Maar tegelijk waren er juridische vragen, omdat er in ons land een wet is die het rekruteren van huurlingen strafbaar stelt. 

MR-Kamerlid Marie-Christine Marghem legde de kwestie eerder deze week in commissie voor aan minister van Justitie Vincent Van Quickenborne. De Open Vld-minister antwoordde dat het parket de kwestie heeft onderzocht en dat het tot de conclusie is gekomen dat het vertrek van vrijwilligers die zich aansluiten bij het Oekraïense leger "op zich geen strafbaar feit vormt volgens de Belgische wet op huurlingen". 

Van Quickenborne voegde er wel aan toe dat de Staatsveiligheid de profielen van die "vrijwilligers" gaat controleren om op die manier "de terugkeer op passende wijze te beheren". 

De belaagde Oekraïense hoofdstad Kiev heeft genoeg essentiële goederen voor de komende twee weken, terwijl de aanvoerroutes open blijven. Burgemeester Vitaly Klitsjko heeft ook gezegd dat er nog steeds elektriciteit, verwarming, gas en water is, wat bijvoorbeeld al dagenlang niet meer het geval is in de zuidelijke havenstad Marioepol.

In de buitenwijken van Kiev wordt gevochten, terwijl Russische troepen oprukken naar de stad met nu nog een kleine 2 miljoen inwoners. Volgens Oekraïne wil Rusland Kiev omsingelen en daarna innemen. De zorgen nemen toe nu het stilstaande Russische konvooi ten noorden van de stad uiteen is gevallen en zich over de regio heeft gespreid.

Volgens een adviseur van president Zelensky veroveren de Russische troepen steeds minder grondgebied, en voeren de Oekraïense strijdkrachten tegenaanvallen uit in onder meer Kiev en Charkiv, de tweede stad van het land.

De burgemeester van Kiev en zijn broer Wladimir, beiden oud-boksers, zeggen dat ongeveer de helft van de bevolking vanwege de oorlog is vertrokken, maar er zijn ook mensen teruggekeerd om de stad te beschermen. In heel Oekraïne dragen burgers bij aan de bescherming van hun land ter ondersteuning van hun eigen leger. Sommige mensen keren daarvoor terug vanuit het buitenland.

Hulporganisatie Artsen Zonder Grenzen (AZG) vreest dat de humanitaire hulp binnenkort bepaalde militair omsingelde steden niet meer zal kunnen bereiken. "De juiste medische benodigdheden ter plaatse krijgen, wordt een race tegen de klok", klinkt het.

De voorraden van ziekenhuizen, voornamelijk in het oosten van het land, slinken en het wordt steeds moeilijker om de nodige hulp ter plaatse te krijgen. De voorbije dagen werd vooral gefocust op chirurgisch en traumamateriaal, maar er is ook nood aan zaken zoals insuline voor diabetespatiënten, medicijnen voor patiënten met andere chronische ziekten zoals astma, hypertensie of hiv. 

De teams zijn ook begonnen met het aanbieden van trainingen aan ziekenhuizen in Lviv en Odessa om hen te ondersteunen bij het omgaan met grote aantallen gewonden en bij het behandelen van oorlogswonden. Het eerste chirurgisch team van AZG is inmiddels aangekomen in Lviv.

Naast medische benodigdheden hebben mensen die hun huizen zijn ontvlucht ook bescherming nodig tegen temperaturen tot -7°C. Artsen zonder Grenzen stuurt daarom 160 m³ materiaal, waaronder fleecedekens, thermisch ondergoed, tenten, enzovoort. 

De federale ministerraad heeft ingestemd met de verwijzing van de situatie in Oekraïne naar het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag.

Het ICC had eerder al bekendgemaakt dat de openbaar aanklager een officieel onderzoek is gestart naar oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid in Oekraïne. Na een oproep van de ambassade van het Verenigd Koninkrijk in Den Haag hadden 38 landen zich vervoegd bij een gegroepeerde verwijzing naar het Internationaal Strafhof. 

"Rekening houdend met die omstandigheden en met de kennelijke hoogdringendheid heeft België, na principieel akkoord van het kernkabinet, zich vervoegd bij de verwijzing", luidt het in een mededeling na afloop van de federale ministerraad. 

Ons land stelt een deel van de Belgische strategische aardolievoorraden ter beschikking van Oekraïne. De ministerraad heeft een voorstel in die zin van minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) goedgekeurd.

Het internationaal energieagentschap (IEA) besliste begin deze maand een collectieve actie op te starten met als doel 60 miljoen vaten vrij te geven. Aanleidingen zijn de Russische oorlog in Oekraïne en de stijgende prijzen van ruwe aardolie en aardolieproducten. De lidstaten kunnen vrijwillig bijdragen door hun strategische voorraden vrij te geven.

In een eerste fase werden 3.800 ton aardolieproducten vrijgegeven om Oekraïne te steunen. Het gaat om 500 ton benzine, 3.000 ton diesel winterkwaliteit en 300 ton diesel voor machines. In een tweede fase wordt 33.250 ton ter beschikking gesteld, waarvan 5.000 ton benzine en 28.250 ton gasolie-diesel. Dat is het equivalent van een dag aan strategische voorraden.