Onze journalist in Mykolaiv: ‘De aanval rond het huis duurde zeker een half uur. Het langste half uur uit mijn leven’

Zaterdag 12 maart. In het plantsoentje op de hoek van het appartementsgebouw steekt een stuk clustermunitie in de grond. Als iemand het explosief aanraakt, kan het ontploffen. De woonwijk in de stad Mykolaiv, die vannacht bestookt werd door de Russen, ligt naast de militaire luchthaven, waar de eerste week van maart hevige gevechten plaatsvonden. Er vielen tot nu toe vijf doden.

Russische militairen namen een deel van Mykolaiv in, maar het Oekraïense leger slaagde erin hen te verdrijven tot op 20 kilometer afstand. Inmiddels wordt de stad steeds meer omsingeld. Mykolaiv ligt in het zuiden van Oekraïne, op 60 kilometer ten oosten van Odessa. Als de Russen de stad in handen krijgen, ligt de weg over land open naar Odessa, de ‘parel’ aan de Zwarte Zee.

Voor de Russen is Mykolaiv dan ook belangrijk; de stad van 500.000 inwoners is de volgende grote stad na Cherson, dat sinds 5 maart onder Russische controle is. Mykolaiv wordt lukraak aangevallen lijkt het; de ene dag is het rustig, de andere dag scheren raketten over woonwijken zoals deze. 

“Het gebeurde rond 20 uur gisterenavond.” Julia Kysla (36) woont op de tweede verdieping van het appartementsblok, pal op de hoek. Zowel aan de voor- als achterkant van haar woning kwamen raketten neer. “Ik was samen met mijn 70-jarige moeder, ze heet Elena”, wijst Julia naar de vrouw met de zilvergrijze haren naast haar. “We hoorden enorme explosies, ons huis daverde, we hoorden het geluid van brekend glas en zagen oranje lichtflitsen buiten. We wilden ons haasten naar de schuilkelder in het kinderdagverblijf tegenover ons huis, maar de buren zeiden dat we de deur niet uit mochten. Als we naar buiten gingen, zouden we het niet overleven.”

Julia staat letterlijk te trillen van angst terwijl ze het vertelt. Als we in de verte een explosie horen, krimpt ze ineen. “We hebben onze matrassen dan naar de gang gesleept, de enige plek zonder ramen in huis. Daar hebben we de hele nacht gezeten met ons tweeën. We huilden en waren doodsbang, durfden ons niet te bewegen. De aanval rond het huis duurde zeker een half uur. Het langste half uur uit mijn leven.” De ramen van haar woning zijn kapot, laat ze op foto’s zien die ze deze morgen maakte. Ook het dak van het vijf verdiepingen tellende flatgebouw is beschadigd.

We zien buizen liggen van de afgevuurde raketten. Afkomstig van een Uragan-raketlanceerder en een slag groter dan de Grad-raketten, ontdekken we later. Het gaat inderdaad om clustermunitie – een clusterbom bevat honderden kleinere explosieven. Zodra die bommetjes de grond raken, exploderen ze. Al gaat dat vaak mis, zoals het geval is met het niet-ontplofte explosief dat hier uit de grond steekt.

Clusterbommen zijn omstreden, ze zijn onnauwkeurig en maken veel burgerslachtoffers. In 2008 tekenden ruim honderd landen een verdrag waarin clusterbommen verboden werden. Niet iedereen sloot zich bij het verdrag aan, onder andere Rusland en Oekraïne tekenden niet.

Volgens Amnesty International heeft Rusland al zeker vijf keer een school of kinderdagverblijf met clusterbommen bestookt sinds de invasie. Ook het kinderdagverblijf op het pleintje tegenover de woning van Julia was de afgelopen nacht doelwit van een aanval met clusterbommen, al zaten daar allang geen kinderen meer. 

Kinderdagverblijf

Een medewerkster van het kinderdagverblijf, duidelijk in shock, komt aangewandeld en vraagt of we haar willen volgen. “Het kinderdagverblijf wordt momenteel gebruikt als schuilkelder,” vertelt ze als we voor het gebouw staan. “Ze hebben vannacht zeker een uur lang op ons geschoten.” We wandelen rond het gebouw en ontdekken drie raketinslagen, een aan de voorkant, twee aan de achterkant. “Ik ben zo ontzettend bang,” zegt de vrouw met bibberende stem, “Want we kunnen nergens heen. Vannacht zitten we weer in ons huis om bang af te wachten. Wat als het opnieuw gebeurt?” 

Ze troont ons mee naar een gebouwtje naast het kinderdagverblijf, gaat de trap af waar we uitkomen in een piepkleine schuilkelder, vol met tapijten aan de wanden en op de grond. “Voorlopig leef ik hier,” klinkt het. De vrouw wil haar naam niet zeggen, want ze verdenkt de Oekraïense journalist in ons gezelschap ervan een Rus te zijn. Daar heeft ze geen enkele reden voor, maar ze is zo van slag dat we er maar niet op letten. De journalist zegt prompt ‘palyanytsya’, een woord dat de Russen kennelijk niet kunnen uitspreken en waarmee iemand dus aantoont dat hij geen Rus is. Maar het overtuigt de vrouw niet.

Vlak voor het getroffen kinderdagverblijf staat een man met een fles melk in zijn handen, naast een totaal kapotgeschoten blauwe Volkswagen-bus. Op de een of andere manier is de aanblik van die man met zijn fles melk veel heftiger dan de verwoestingen zelf. Omdat hij symboliseert wat hier aan de hand is en wat het allemaal zo triest maakt. Dit is een heel arme wijk, veel bewoners blijven omdat ze de middelen niet hebben om te vertrekken. De appartementsblokken rondom ons zijn oud en half vergaan, de wijk oogt grauw en deprimerend. Maar intussen wonen ze hier wel. En zitten de bewoners als ratten in de val, kunnen ze niets anders dan afwachten of er weer een nieuwe nacht vol afschuwelijke explosies volgt.

Helaas gebeurt het opnieuw, al is het in een andere woonwijk, laat Julia via WhatsApp weten. Op zondagmorgen 13 maart wordt een woonwijk beschoten in Mykolaiv. Negen mensen komen om het leven.