“Wit-Rusland bereidt zich voor op offensief” - Zelensky: “We buigen niet voor Russisch ultimatum”

In totaal zijn vandaag 8.057 mensen geëvacueerd uit Oekraïense steden via zogenaamde humanitaire corridors, meldt de Oekraïense vicepremier Irina Veresjtsjoek. Onder hen zijn 3.007 mensen via vluchtroutes verplaatst vanuit de belegerde stad Marioepol.

Rusland heeft Oekraïne ervan beschuldigd niet akkoord te zijn gegaan met corridors waarmee geëvacueerden naar Rusland gaan. Miljoenen burgers zouden volgens het Russische ministerie van Defensie door het Oekraïense leger worden vastgehouden en gebruikt als "menselijke schilden". Kiev betichtte Moskou er daarentegen herhaaldelijk van Oekraïners te deporteren naar Rusland.

De Russen zeggen ook dat Oekraïense "nationalisten" van plan zijn ziekenhuizen in Odessa en Tsjernihiv als uitvalsbasis te gebruiken, zonder daar bewijs voor te leveren. De beschuldiging komt nadat Rusland bijna twee weken geleden internationaal werd veroordeeld vanwege een aanval op een kraamkliniek in de belegerde havenstad Marioepol.

Later meldde Moskou dat het gebouw werd gebruikt door Oekraïense strijders en dat mediabeelden van gewonde zwangere vrouwen in scène waren gezet. Oekraïne en de Verenigde Naties zeggen echter dat er op het moment van de aanval inderdaad patiënten werden behandeld.

De Russische pro-Kremlin krant 'Komsomolskaja Pravda' heeft een gedeelte uit een bericht verwijderd waarin het meldde dat grote aantallen Russische militairen in Oekraïne zijn gesneuveld. In het online-artikel van zondag, waarin het Russische ministerie van Defensie werd geciteerd, stond dat 9.861 soldaten zouden zijn omgekomen sinds het begin van de oorlog. Dat zijn er aanzienlijk meer dan de 498 die tot nu toe door Moskou officieel zijn bevestigd.

Na een paar uur was de passage waarin het aantal werd genoemd echter uit het artikel verdwenen. De krant gaf geen commentaar waarom dat was gebeurd. Andere media waren maandag verbaasd over het bericht en wezen erop dat de briefing van het ministerie van Defensie van zondag geen informatie bevatte over aantallen gedode Russen.

'The Wall Street Journal'-journalist Jaroslav Trofimov schreef op Twitter: "Ofwel is (de site) KP.ru gehackt of iemand heeft gelekte cijfers gekregen en die gepubliceerd."

Al het overgebleven personeel dat sinds de Russische inval in Oekraïne aan het werk was in de oude kerncentrale van Tsjernobyl, is afgelost. Zondag werd al de helft van de werknemers vervangen. Die werkten door sinds Russische troepen de centrale op 24 februari veroverden. Volgens het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA) is nu iedereen weg die wou vertrekken.

Dertien personeelsleden weigerden te roteren en zijn gebleven, aldus het IAEA. Eerder liet IAEA-chef Rafael Grossi weten dat de werknemers hebben gewerkt onder "enorm stressvolle en vermoeiende omstandigheden in de aanwezigheid van buitenlandse strijdkrachten en zonder fatsoenlijke rust". Hij stelde dat de "uitdagende en onzekere situatie" het belang heeft onderstreept van een IAEA-initiatief om de veiligheid van de Oekraïense nucleaire installaties te waarborgen.

De centrale in Tsjernobyl wekt zelf al jaren geen stroom meer op, maar wordt nog wel bemand omdat er radioactief afval wordt bewaard. Hier vond in 1986 de ergste kernramp ooit plaats. Oekraïne heeft vier werkende kerncentrales. Eén daarvan, de grootste van Europa, is eveneens in Russische handen.

Het Amerikaanse ministerie van Defensie beschuldigt Russische eenheden van het plegen van oorlogsmisdaden in Oekraïne. Het Pentagon laat weten te helpen bij het verzamelen van bewijs en stelt dat het Kremlin willekeurige aanvallen uitvoert als onderdeel van een opzettelijke strategie in het conflict.

"We zien zeker duidelijk bewijs dat Russische troepen oorlogsmisdaden plegen en we helpen met het verzamelen van bewijs daarvoor", zei Pentagon-woordvoerder John Kirby tijdens een persconferentie. Hij wees erop dat er onderzoeken lopen en dat het ministerie daar een bijdrage aan gaat leveren.

De Amerikaanse president Joe Biden bestempelde zijn Russische ambtgenoot Vladimir Poetin vorige week als oorlogsmisdadiger vanwege diens besluit om buurland Oekraïne binnen te vallen. De Senaat van het Amerikaanse parlement zei eerder ook al dat Poetin een oorlogsmisdadiger is. De Senaat riep het Internationaal Strafhof in Den Haag en landen op zich op het Russische leger te richten bij elk onderzoek naar oorlogsmisdaden tijdens de Russische invasie van Oekraïne.

De Europese Commissie werkt aan een pakket maatregelen om de impact van de oorlog in Oekraïne op de landbouw en de voedselbevoorrading op te vangen. Zo zouden meer braakliggende gronden bebouwd mogen worden om de voedselproductie te verhogen.

Eurocommissaris voor Landbouw Janusz Wojciechowski lichtte de Europese landbouwministers vandaag de maatregelen toe die hij later deze week op tafel wil leggen. Ze moeten landbouwers helpen om de stijgende kosten voor energie, meststoffen en veevoeder het hoofd te bieden en de Europese productie opvijzelen. 

De Commissie voorziet onder meer steun voor de private opslag in de varkenssector, een versoepeld kader voor staatssteun en de activering van de crisisreserve, een fonds van 450 miljoen euro dat landbouwers kan helpen in tijden van destabiliserende prijzen.    

Zowel Rusland als Oekraïne zijn belangrijke graanexporteurs, ook naar armere landen. Zowat de helft van de Afrikaanse import van tarwe komt bijvoorbeeld uit deze twee landen. Het doet vrezen dat er op termijn  voedseltekorten zouden kunnen ontstaan.

Om de eigen productie op te vijzelen, wil de Commissie alvast afwijkingen toestaan op de Europese regels over braakliggende gronden. Dat zou het mogelijk kunnen maken om vier miljoen hectare extra te bebouwen, zo berekende de Oostenrijkse minister Elisabeth Köstinger.

"Onze landbouw- en de visserijsector lijden onder de hogere kosten omwille van de oorlog in Oekraïne. Zo stijgen de prijzen voor brand- en grondstoffen. Het toont het belang aan voor de EU en Vlaanderen om in de toekomst zelf voldoende voedsel te produceren met minder grondstoffen die geïmporteerd worden uit derde landen", zei Vlaams minister Hilde Crevits (CD&V). 

De Commissie denkt ook aan ondersteuningsmaatregelen voor de visserijsector. Onder meer Crevits had aangedrongen op ondersteuning voor de sector, die kampt met hoge exploitatiekosten. De Vlaamse minister brak ook een lans voor het circulaire gebruik van bewerkte dierlijke mest, wat landbouwbedrijven minder afhankelijk zou maken van kunstmest. 

De Amerikaanse president Joe Biden heeft bedrijven in de Verenigde Staten gewaarschuwd voor Russische cyberaanvallen vanwege de westerse sancties tegen Rusland. Volgens Biden is er informatie van de inlichtingendiensten dat Moskou naar manieren kijkt om cyberaanvallen uit te voeren op Amerikaanse ondernemingen.

Biden dringt er dan ook bij bedrijven op aan de cyberverdediging onmiddellijk te versterken. Volgens de president zorgen de harde sancties voor ongekende schade aan de Russische economie.

De president zegt dat de belangrijkste infrastructuur in de Verenigde Staten in handen is van private bedrijven en dat zij meer moeten doen om hun "digitale deuren" te sluiten. Volgens Biden behoren cyberaanvallen op infrastructuur tot de middelen van Rusland om terug te slaan in een conflict.

Rusland is bereid krijgsgevangenen te ruilen met Oekraïne. Dat heeft de Russische mensenrechtencommissaris Tatjana Moskalkova gezegd aan de staatszender 'RT'. 

"Aan het Rode Kruis zijn documenten overhandigd voor een ruil van Russische soldaten", zei ze.

Moskou zegt meer dan 500 Oekraïense soldaten gevangen te hebben genomen. Oekraïne had het onlangs over meer dan 560 Russische krijgsgevangenen.

Vluchtelingen uit Oekraïne kunnen sinds maandagavond ook online een afspraak maken voor het vorige week geopende registratiecentrum op de Heizel in Brussel. Dat laat de woordvoerster van bevoegd staatssecretaris Sammy Mahdi (CD&V) weten. De site, register-ukraine.be, is vooral bedoeld voor vluchtelingen die al een onderkomen in België hebben, bij bijvoorbeeld familie of vrienden.

Op de site zullen ze een dag en een uur kunnen reserveren voor een afspraak, zodat ze geen uren in de rij moeten staan. 

Onder andere het nieuwe aanmeldsysteem zou soelaas moeten bieden voor de lange wachtrijen die de voorbije dagen nu en dan te zien waren. 

Maandag rond 10 uur meldde Mahdi op Twitter al dat er 24 extra loketten werden geopend. Daarmee moet de capaciteit verhogen naar ruim 3.000 registraties in een dag. Mahdi meldde toen ook dat al 958 personen werden geregistreerd op dat moment.

Het Russische leger zal hypersonische raketten blijven gebruiken voor zijn invasie in Oekraïne. Dat heeft Igor Konasjenkov, woordvoerder van het ministerie van Defensie, gezegd.

Meerdere politici in westerse landen hadden zich bezorgd getoond over het gebruik van zulke raketten. Die kunnen bijzonder snel vliegen en zouden zo luchtverdedigingssystemen kunnen verschalken.

De voorbije dagen maakte Moskou twee keer gebruik van deze Kinzjal-raket. Konasjenkov zei daarover dat ze hun efficiëntie in het vernietigen van "heel beschermde vijandelijke doelen" hebben bevestigd.

In maart 2018 gaf de Russische president Vladimir Poetin meer uitleg over deze raket. Ze haalt tien keer de snelheid van het geluid en kan meer dan 2.000 km afleggen en op elk moment in de vlucht kan het afwijkende manoeuvres uitvoeren.

Het Russische leger heeft bevestigd dat een winkelcentrum in Kiev verwoest is bij een aanval in de nacht van zondag op maandag. Volgens Moskou was het centrum een opslagplaats voor wapens en munitie.

"Een reeks meervoudige raketwerpers en een opslagplaats voor munitie werden in de nacht van 21 maart met hoge-precisie langeafstandswapens door Russische troepen verwoest in een ongebruikt winkelcentrum", meldt het Russische ministerie van Defensie in een briefing over het offensief in Oekraïne. 

Eerder op de dag meldde de burgemeester van Kiev, Vitali Klitsjko, dat een bombardement op een winkelcentrum het leven heeft gekost aan minstens acht mensen. Volgens de burgemeester zijn daarbij ook twee woongebouwen, twee scholen en twee crèches nabij het winkelcentrum beschadigd geraakt. 

Rusland stopt de onderhandelingen over een vredesverdrag met Japan. Dat heeft het ministerie van Buitenlandse Zaken in Moskou laten weten. Reden is dat Tokio eenzijdig beperkingen heeft opgelegd aan Rusland vanwege het conflict met Oekraïne.

Moskou heeft het over de "uitgesproken onvriendelijke aard" van de eenzijdige beperkingen die Japan heeft opgelegd. Volgens het ministerie van Buitenlandse Zaken probeert Tokio zo de Russische belangen schade toe te brengen, en willen de Russen in die context de gesprekken over een vredesverdrag niet meer voortzetten.

Japan en Rusland hebben na de Tweede Wereldoorlog nooit officieel vrede gesloten. Er is onder meer discussie over de Koerilen, een eilandengroep ten noordoosten van Japan.

De Litouwse president Gitanas Nauseda heeft opgeroepen om Rusland verder te isoleren op het wereldtoneel en de economische druk op Moskou verder op te voeren. Dat zei hij aan het persagentschap BNS na een ontmoeting met de Nederlandse premier Mark Rutte in Vilnius.

"We moeten het agressorland volledig isoleren in alle sectoren en in alle internationale organisaties", aldus Nauseda. Zo eist hij dat alle Russische en Wit-Russische banken worden uitgesloten van het internationaal betaalnetwerk Swift en dat de toegang van Russische schepen tot Europese havens wordt beperkt. Verder zou de Europese Unie volledig onafhankelijk moeten worden van Russische energie, aldus de president nog.

"We moeten die afhankelijkheid afbouwen", erkende de Nederlandse premier Rutte. "We moeten het zo snel mogelijk doen, maar we kunnen het niet morgen doen". Er zijn nog steeds veel raffinaderijen in het oosten en westen van Europa die volledig afhankelijk zijn van Russische olie. Voor gas is de situatie nog slechter, zei hij.

Daarnaast bespraken Nauseda en Rutte ook de kwestie over de versnelde toetreding van Oekraïne tot de EU, maar ze hadden duidelijk andere meningen. Terwijl Nauseda pleitte voor een "zeer duidelijke boodschap" en een snelle toelating, benadrukte Rutte dat er geen versnelde procedure bestaat. Het EU-lidmaatschap is een "lang en vervelend bureaucratisch proces", zei hij. Maar zijn Litouwse evenknie wierp dan weer op dat "we niet gegijzeld mogen worden door bureaucratische procedures". 

Rusland eist niet langer een totale demilitarisering van Oekraïne en ook geen nieuwe regering in Kiev. Dat zegt althans de Israëlische premier Naftali Bennett, die probeert te bemiddelen in het conflict.

Bennett herinnerde er vandaag ook aan dat Oekraïne heeft afgezien van NAVO-lidmaatschap. Maar er is volgens Bennett in de onderhandelingen nog wel een hele lange weg te gaan, zo meldt The Jerusalem Post.

Bennett is de enige westerse leider die het Kremlin heeft bezocht sinds Rusland Oekraïne in februari binnenviel. Hij heeft goede contacten met zowel de Russische president Vladimir Poetin als diens Oekraïense ambtgenoot Volodimir Zelensky.

De internationale schaakfederatie (FIDE) heeft de Russische grootmeester Sergey Karjakin (32) een schorsing van zes maanden opgelegd.

Karjakin postte de voorbije weken regelmatig commentaar op sociale media waarin hij begrip toonde voor de acties van Rusland in Oekraïne. Dat kwam hem op heel wat kritiek binnen de schaakwereld te staan.

De internationale bond liet vandaag weten dat hij schuldig is bevonden aan een inbreuk op de ethische code van de FIDE en daarom met onmiddellijke ingang vanaf 21 maart wordt geschorst voor zes maanden.

Karjakin werd geboren in Oekraïne en juichte in 2014 al de annexatie van de Krim toe.

De Vlaamse kringwinkels hebben al veel spullen ingezameld voor Oekraïense vluchtelingen, maar kunnen er nog een pak gebruiken. De kringwinkels roepen op om spullen te blijven doneren, zo zegt Herwin vzw, de koepelorganisatie van de kringwinkels.

Het gaat vooral om bedden, matrassen, textiel, huisraad en kledij. "Veel mensen doneren materiaal, maar de winkels gebruiken ze ook snel. De spullen worden ingezet om de eerste acute nood van mensen mee te ledigen: er worden bijvoorbeeld appartementen mee ingericht."

Via de lokale besturen en OCMW's raken de spullen tot bij de vluchtelingen.

De Nederlandse koning Willem-Alexander en koningin Máxima zullen Oekraïense vluchtelingen opvangen. Dat bevestigen ingewijden na berichtgeving door RTL Nieuws. De vluchtelingen zullen terechtkomen in panden die behoren tot het koninklijk domein, maar dus niet in eigen huis.

Volgens de Telegraaf heeft de koning ruimte beschikbaar op kasteel Het Oude Loo bij Apeldoorn. Het zou gaan om plek voor meer dan tien mensen, aldus de krant. 

Het Nederlandse koningspaar volgt hiermee het voorbeeld van onze koning Filip en koningin Mathilde. Vorige week raakte bekend dat het Belgische vorstenpaar drie gezinnen zal onderbrengen in appartementen van de Koninklijke Schenking, de organisatie die staatseigendom ter beschikking stelt aan de koninklijke familie. De gezinnen kunnen naar verwachting vanaf begin april in de woningen.

De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmitro Koeleba heeft China opgeroepen om "een belangrijke rol te spelen" in de zoektocht naar een oplossing voor het conflict met Rusland.

"We delen het standpunt van Peking over de noodzaak om een politieke oplossing te vinden voor de oorlog tegen Oekraïne", aldus Koeleba op Twitter. De minister wil dat China zich engageert in die diplomatieke inspanningen.