OVERZICHT. Biden: “Poetin staat met rug tegen de muur” - “Aanslag op Oekraïense president Zelensky verijdeld”

Lees alles over het conflict in Oekraïne in ons dossier.

• De Oekraïense inlichtingendiensten hebben naar eigen zeggen een mogelijke moordaanslag op president Zelensky verijdeld. In de stad Oezjhorod, aan de grens met Slowakije, werd een groep van Russische saboteurs onder leiding van een agent van de geheime dienst gearresteerd, zo meldt het Oekraïense persbureau Unian. Naast het uit de weg ruimen van Zelensky in Kiev had de groep naar verluidt ook de opdracht gekregen om in de regeringswijk en in andere delen van het land sabotagedaden uit te voeren. Zij zouden zich hebben willen vermommen als leden van de Oekraïense strijdkrachten om op die manier in Kiev te geraken. De informatie kon niet onafhankelijk worden geverifieerd. 

• Het Oekraïense leger zegt dat de Russische strijdkrachten de landcorridor met de Krim hebben ingenomen en de toegang tot de zee van Azov blokkeren. Het Oekraïense schiereiland de Krim werd in 2014 al illegaal door de Russen geannexeerd.

• Ook de stad Soemy wordt volgens de Oekraïense generale staf gedeeltelijk geblokkeerd, terwijl in Charkiv, de tweede grootste stad van het land, de beschietingen doorgaan.

• In de regio van Charkiv heeft het Oekraïense leger volgens de Oekraïense president Zelensky een Russisch vliegtuig neergeschoten. Ook zou het Oekraïense leger twee Russische helikopters en zes drones hebben vernietigd.

• Volgens het Oekraïense leger hebben de Russische troepen nog maar voor slechts drie dagen voedsel- en brandstofvoorraden. In de stad Okhtyrka in de buurt van Soemy in het midden van het land, zouden volgens het Oekraïense leger 300 Russische soldaten geweigerd hebben om hun taken uit te voeren en het gebied vervolgens verlaten hebben.

• De Russische troepen hebben volgens de Oekraïense luchtmacht de afgelopen 24 uur hun aanwezigheid in het Oekraïense luchtruim vergroot. “Naast het gebruik van veel onbemande luchtvaartuigen, gebruikt de vijand bommenwerpers, aanvals- en jachtvliegtuigen, kruisraketten en ballistische raketten in verschillende richtingen”, klinkt het in een verklaring. De beweringen van het Oekraïense leger zijn niet onafhankelijk geverifieerd.

• Het Amerikaanse ministerie van Defensie beschuldigt Russische eenheden van het plegen van oorlogsmisdaden in Oekraïne. Het Pentagon laat weten te helpen bij het verzamelen van bewijs en stelt dat het Kremlin willekeurige aanvallen uitvoert als onderdeel van een opzettelijke strategie in het conflict. Dat zegt Pentagon-woordvoerder John Kirby.

• De Russische beschuldiging dat Kiev chemische en biologische wapens bezit, is volgens de Amerikaanse president Joe Biden niet alleen vals, maar suggereert zelfs dat de Russische president Vladimir Poetin zelf zou overwegen zulke wapens te gebruiken. “Poetin staat met zijn rug tegen de muur”, zei Biden tijdens een zakelijk congres maandag. “Hij zegt dat Amerika biologische en chemische wapens heeft in Europa. Hij suggereert dat Oekraïne die ook heeft. Dat is een duidelijk teken dat hij overweegt beide te gebruiken.”

• Biden waarschuwde ook voor mogelijke Russische cyberaanvallen als vergelding op de westerse sancties tegen het land.

• Een hoge NAVO-functionaris zegt dat Wit-Rusland zich voorbereidt op een offensief in Oekraïne en op de plaatsing van Russische kernwapens op Wit-Russische bodem. De anonieme bron noemt de huidige situatie in Oekraïne in de Britse krant The Guardian “dichtbij een patstelling”. “De realiteit is dat geen van beide partijen een superioriteit heeft ten opzichte van de andere”, aldus de functionaris. “Beide landen zullen niet overwinnen. Beide landen zullen niet opgeven.”

Oekraïense autoriteiten hebben meermaals gewaarschuwd dat Wit-Rusland zich bij de oorlog zou kunnen aansluiten. Hoewel Wit-Rusland troepen uit Rusland heeft toegestaan ​​zijn grondgebied te gebruiken voor militaire operaties heeft de NAVO nog geen overtuigend bewijs gezien dat Wit-Russische troepen rechtstreeks hebben deelgenomen aan de oorlogvoering in Oekraïne.

• Er zouden al bijna 10.000 Russische soldaten in de oorlog met Oekraïne zijn omgekomen sinds de start van de invasie bijna vier weken geleden. Ook zouden er aan Russische zijde meer dan 16.000 gewonden zijn gevallen. Dat meldde de Russische pro-Kremlin krant ‘Komsomolskaja Pravda’ in een bericht, waaruit deze aantallen later echter weer werden verwijderd. In het online-artikel stond aanvankelijk dat 9.861 soldaten zouden zijn omgekomen sinds het begin van de oorlog. Dat zijn er aanzienlijk meer dan de 498 die tot nu toe door Moskou officieel zijn bevestigd.

• In totaal zijn vandaag 8.057 mensen geëvacueerd uit Oekraïense steden via zogenaamde humanitaire corridors, meldt de Oekraïense vicepremier Irina Veresjtsjoek. Onder hen zijn 3.007 mensen via vluchtroutes verplaatst vanuit de belegerde stad Marioepol.

Rusland heeft Oekraïne ervan beschuldigd niet akkoord te zijn gegaan met corridors waarmee geëvacueerden naar Rusland gaan. Miljoenen burgers zouden volgens het Russische ministerie van Defensie door het Oekraïense leger worden vastgehouden en gebruikt als “menselijke schilden”. Kiev betichtte Moskou er daarentegen herhaaldelijk van Oekraïners te deporteren naar Rusland.

• Volgens de VN zijn inmiddels al 925 burgers om het leven gekomen in Oekraïne sinds het begin van de Russische invasie, onder wie 75 kinderen. In totaal telt de de VN 2.421 oorlogssslachtoffers, onder wie de 925 doden en 1.496 gewonden.

• De Oekraïense president Volodymyr Zelensky wil elk compromis dat met Rusland wordt afgesloten om een einde aan de oorlog te maken in een referendum voorleggen aan zijn landgenoten. Beide strijdende partijen onderhandelen momenteel met elkaar, maar er zijn nog geen concrete afspraken gemaakt.

• Zelensky benadrukt dat het absoluut noodzakelijk is dat hij en zijn Russische ambtgenoot Vladimir Poetin elkaar ontmoeten, “onder welke vorm dan ook”, om “een einde te maken aan de oorlog” in Oekraïne. “Zonder een dergelijke ontmoeting is het onmogelijk om ten volle te begrijpen waartoe ze (de Russen) bereid zijn”, aldus de president. De Russische president Poetin maakt echter nog geen aanstalten om persoonlijk in gesprek te gaan met zijn Oekraïense ambtsgenoot. Eerder zei Zelensky ook dat Oekraïne nooit zal buigen voor Russische ultimatums om de oorlog te beëindigen. “We zouden eerst allemaal vernietigd moeten worden. Dan wordt een ultimatum automatisch vervuld”, maakte hij duidelijk.

• In zijn videoboodschap van afgelopen nacht riep Zelensky de Oekraïense bevolking op om vol te houden, nu het Russische geweld tegen de burgerbevolking toeneemt. Hij spoorde de Oekraïners aan om alles te doen wat ze kunnen om het land te beschermen en noemde de Russische soldaten “toeristen met tanks” en “slaven van propaganda, die hun bewustzijn heeft veranderd”. De “slaven” die door Moskou zijn gestuurd, hebben nog nooit zoveel vrije mensen in de straten en op de pleinen gezien, zei hij. “Ze hebben nog nooit duizenden mensen gezien die niet bang voor hen zijn”, vervolgde Zelensky, verwijzend naar een protestbijeenkomst van burgers in het bezette Cherson. 

• Al het overgebleven personeel dat sinds de Russische inval in Oekraïne aan het werk was in de oude kerncentrale van Tsjernobyl, is afgelost. Zondag werd al de helft van de werknemers vervangen. Die werkten door sinds Russische troepen de centrale op 24 februari veroverden. Volgens het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA) is nu iedereen weg die wou vertrekken. Dertien personeelsleden weigerden te roteren en zijn gebleven, aldus het IAEA.

• De Europese Unie wil tegen 2025 een 5.000 man sterke militaire reactiemacht op de been brengen. Het initiatief vormt één van de blikvangers van het ‘Strategisch Kompas’, de nieuwe strategische veiligheidsvisie die de ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie maandag in Brussel hebben goedgekeurd. “We willen geen Europees leger creëren, maar we moeten nauwer kunnen samenwerken, onze uitgaven coördineren en in staat zijn om te reageren”, zo stelde de hoge vertegenwoordiger van het Europese buitenlands beleid Josep Borrell.

• Een rechtbank in Moskou heeft maandag de sociale netwerken Facebook en Instagram in Rusland verboden omdat ze “extremistische” activiteiten leiden. Dat melden Russische staatspersagentschappen. “Wij staan het verzoek van de aanklager toe om de activiteiten van het bedrijf Meta (het moederbedrijf van Facebook en Instagram, red.) te verbieden”, verklaarde rechter Olga Solopova. Berichtendienst WhatsApp wordt niet getroffen door de uitspraak.

Intussen lopen ook de spanningen tussen Alphabet, het moederbedrijf van Google en YouTube, en de Russische overheid op. Youtube, dat vooralsnog toegankelijk is in Rusland, heeft een kanaal van het Russische ministerie van Defensie verboden, meldt persbureau Bloomberg op basis van een intern bedrijfsdocument dat het heeft ingezien. Volgens Alphabetmedewerkers zou die beslissing tot een verbod op YouTube in het land kunnen leiden.

• De grote internationale kredietbeoordelaar Standard & Poor’s Global Ratings (S&P) stopt met het beoordelen van de kredietwaardigheid van Russische bedrijven. De stap van S&P volgt op het besluit van de Europese Unie om ratingbedrijven te gaan verbieden om bedrijven of organisaties uit Rusland te voorzien van beoordelingen. Volgens S&P zullen alle Russische ratings worden ingetrokken voordat de EU-deadline op 15 april verloopt.

Het bureau had eerder al gezegd al zijn commerciële activiteiten in Rusland op te schorten vanwege de oorlog in Oekraïne. S&P had eerder ook al de rating van Rusland afgewaardeerd naar junkstatus en zei onlangs dat het zeer waarschijnlijk is dat Rusland in gebreke zal blijven bij zijn schuldverplichtingen. Ook branchegenoten Moody’s en Fitch hebben daarvoor gewaarschuwd.

• De Algemene Vergadering van de Verenigde Naties komt woensdag opnieuw bijeen in een poging om het eens te worden over een nieuwe resolutie aangaande de oorlog in Oekraïne. Verwacht wordt dat een ontwerpresolutie over de humanitaire gevolgen van de Russische invasie in Oekraïne over een ruime goedkeuring kan beschikken, maar het is nog niet helemaal zeker of het woensdag daadwerkelijk tot een stemming komt, aldus diplomaten. Volgens de diplomaten wordt er gestreefd naar minstens 141 ja-stemmen.

De tekst in kwestie eist volgens het persagentschap dpa onder meer een onmiddellijke stopzetting van de Russische vijandelijkheden jegens Oekraïne, en in het bijzonder van alle aanvallen op burgers en civiele infrastructuur. Ook wordt Moskou opgeroepen om zijn strijdkrachten onmiddellijk uit Oekraïne terug te trekken.