Wie zijn de hardrijders die onze wegen onveilig maken? En kunnen we een nieuw drama als dat in Strépy vermijden?
Uit cijfers van verkeersinstituut Vias blijkt dat bijna de helft van alle bestuurders die veroordeeld werden voor een verkeersinbreuk, hervalt en opnieuw tegen de lamp loopt. Ook de bestuurder van de auto die eergisteren is ingereden op een groep carnavalisten, had al een rijverbod gekregen. Hij zou ook een passie gehad hebben voor auto's én snelheid. Volgens politierechter Geert Vandaele is net dat het profiel van heel wat snelheidsduivels: jonge mannen die van snelle wagens houden. Maar wat is ertegen te doen?
Zondagochtend reed een auto met twee inzittenden in op een groep carnavalisten in Strépy bij La Louvière. Daarbij vielen al zeker 6 doden, 10 slachtoffers verkeren nog in levensgevaar en 27 mensen zijn gewond.
De bestuurder van de auto erkent dat hij te snel reed op de plek van de aanrijding, maar benadrukt dat hij nog heeft geremd. Hij bleek licht geïntoxiceerd te zijn en zou in het verleden ook al eens een rijverbod hebben gekregen. Op zijn Instagram- en Facebookaccount is duidelijk te zien dat hij van (snelle) auto's houdt.
Een van de verdachten had nog allerlei video's gepost in de uren voor het ongeluk - van in de dancing, maar ook van achter het stuur.
Hardleerse snelheidsduivels
"Heel wat snelheidsduivels blijven vandaag nog onder de radar", vertelt Geert Vandaele, politierechter van Veurne. "Wie binnen de bebouwde kom minder dan 30 kilometer per uur te snel rijdt of maximaal 40 kilometer per uur te snel rijdt buiten de bebouwde kom, hoeft niet voor de rechter te verschijnen", verduidelijkt hij.
Er zijn volgens Vandaele mensen die daarom systematisch net onder die grens blijven om een bezoekje aan de politierechtbank te vermijden. "Ze rijden dan bewust 89 kilometer per uur in een zone (buiten de bebouwde kom) waar je 50 kilometer per uur mag rijden."
Maar wie zijn dan die 'gekende hardrijders' waar het in de media zo vaak over gaat? "Ik wil niet veralgemenen of vervallen in stereotypen, maar je kan ze soms herkennen aan hun wagens, het zijn vaak autoliefhebbers met een passie voor snelle wagens", vertelt Vandaele. "Maar nog belangrijker, het zijn vooral mensen die geen besef hebben van wat de gevolgen zijn wanneer je te snel rijdt."
Asociaal gedrag
Verkeerspsycholoog Kris Brijs (UHasselt) stelt vast dat er verschillende types van mensen zijn die asociaal gedrag - zoals te snel rijden of de gsm gebruiken tijdens het rijden - vertonen in het verkeer. Wat opvalt is dat het vaak om mannen gaat.
"Wanneer we het hebben over recidivisten gaat het vaak om mensen die niet alleen in het verkeer maar ook daarbuiten vaak asociaal gedrag vertonen" aldus Brijs. "Ze hebben bijvoorbeeld een verleden van alcohol- en drugsmisbruik of geweld. Dat gedrag uit zich dan ook in het verkeer en voor deze groep is het rijbewijs afnemen bijvoorbeeld geen oplossing, dan gaan ze wel de baan op zonder."
Maar er zijn ook verschillende types mensen die asociaal gedrag vertonen in het verkeer zonder dat diepere problemen de oorzaak zijn van dat gedrag. Brijs deelt ze op in drie categorieën:
- Er zijn de mensen die systematisch de verkeersregels aan hun laars lappen. Ze hebben geen inzicht in de implicaties of gevolgen die bepaald gedrag met zich meebrengt en zijn nog heel moeilijk bij te sturen.
- Een andere groep mensen durft wel eens asociaal gedrag vertonen wanneer ze daartoe geprovoceerd worden. Denk bijvoorbeeld aan mensen die hevig reageren op bumperklevers of fulmineren op andere bestuurders die geen richtingaanwijzers gebruiken. Dat gedrag is niet systematisch of structureel.
- Tot slot zijn er de mensen die onbewust asociaal gedrag vertonen in het verkeer. Dat kan een reactie zijn op een stresssituatie, maar ook het gevolg van jarenlang slecht rijgedrag waarin men nooit een ongeval heeft gehad, waardoor men denkt dat het eigen rijgedrag niet problematisch is. In combinatie met zelfoverschatting van de eigen rijkunsten is dat zeer gevaarlijk.
Bijna 50% van de verkeersovertreders hervalt
Bijna de helft van alle bestuurders die veroordeeld werden voor een verkeersinbreuk, hervalt en loopt opnieuw tegen de lamp. Dat zegt het Instituut voor Verkeersveiligheid Vias. En wat meer is: de kans op recidive is nòg groter bij bestuurders die ooit een rijverbod opgelegd kregen.
Liefst 86 procent van hen, wordt daarna nog eens veroordeeld voor een verkeersmisdrijf. De kans op recidive wordt wel kleiner wanneer bestuurders verplicht een verkeerscursus of vorming moeten volgen, maar dat werkt vooral na een eerste veroordeling.
"Hoe sneller je een vorming oplegt aan verkeersovertreders, hoe groter de kans dat ze die fout niet nog eens zullen begaan", zegt Stef Willems van Vias in "Het journaal":
Strengere rij-opleiding en straffen
Politierechter Geert Vandaele uit Veurne vindt het een goed idee dat opleidingen en vormingen zoals de Vias-cursus rond snelheid ook tijdens de rij-opleiding zouden worden aangeboden. “In de rij-opleiding zouden kandidaat-bestuurders niet alleen moeten gesensibiliseerd worden over het gevaar van een hoge snelheid in het verkeer, maar ook over de gevaren van alcohol en drugs.”
Ook Peter d'hondt, politierechter van Dendermonde vindt dat de rij-opleiding op dit moment niet streng genoeg is. Hij pleit voor psychosociale proeven tijdens of na de opleiding om vast te stellen of iemand wel geschikt is om zich in het verkeer te begeven en voor drugsonderzoeken wanneer kandidaat-bestuurders hun rijbewijs gaan ophalen. Vormingen hebben volgens D'hondt geen nut.
Beide politierechters zijn ook te vinden voor een rijbewijs met punten en strengere straffen voor recidivisten. Vandaele maakt daar wel een kanttekening bij: "Ik denk niet dat die maatregelen ervoor zullen zorgen dat ongevallen zoals eergisteren niet meer gebeuren. Ik zie in mijn rechtbank soms mensen uit Frankrijk die geen punten meer hebben op hun rijbewijs en toch nog betrapt zijn op een verkeersovertreding. Het is geen sluitend systeem, maar we moeten goed beseffen dat geen enkel systeem sluitend is."