Renault stopt productie in fabriek in Moskou - Berlijn: “Roebels eisen voor Russisch gas is contractbreuk”

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky roept de hele wereld op om vanaf vandaag de straat op te gaan vanwege de oorlog met Rusland. Die zal dan exact een maand geleden gestart zijn. In een video die Zelensky online plaatste, vroeg hij in het Engels om "Oekraïne te ondersteunen en voor onze vrijheid te pleiten".

De president spoorde mensen aan om "naar hun pleinen en straten te gaan". "Kom uit jullie kantoren, huizen en scholen en verzamel in naam van de vrede. Kom met Oekraïense symbolen om ons te steunen. Maak jezelf zichtbaar en laat je horen. De wereld moet deze oorlog stoppen", klonk het.

Volgens Zelensky gaat het niet enkel om een strijd tegen Oekraïne, maar "tegen de vrijheid van iedereen ter wereld". "De oorlog duurt nu al een maand, dat breekt mijn hart", besloot hij.

Rond 21.05 uur is Air Force One, het presidentiële vliegtuig van Amerikaans president Joe Biden, geland op de militaire luchthaven van Melsbroek. Biden wordt er opgewacht door premier Alexander De Croo en een aantal ambassadeurs. Volg hier al het nieuws over de ontvangst van de Amerikaanse president.

Rusland heeft besloten om verschillende Amerikaanse diplomaten uit te wijzen. Dat doet Moskou als wraak nadat twaalf diplomaten van de Russische VN-missie eerder de VS hadden moeten verlaten na beschuldigingen van spionage. Dat heeft het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken woensdag bekendgemaakt.

"Op 23 maart werd een lijst met namen van Amerikaanse diplomaten die tot 'persona non grata' werden verklaard, overhandigd aan het hoofd van de Amerikaanse diplomatieke missie op het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken", zo klinkt het in het persbericht.

Rusland antwoordt hiermee op de uitzetting van twaalf Russische diplomaten eind februari. Volgens Washington hadden zij "misbruik gemaakt van hun diplomatieke status in de Verenigde Staten door zich bezig te houden met spionageactiviteiten die in strijd zijn met de nationale veiligheid". Anatoli Antonov, de Russische ambassadeur in de VS, hekelde toen de "vijandige stap" van Washington. 

Letland heeft 25 Russische burgers uit de culturele en entertainmentsector op een zwarte lijst gezet vanwege hun steun aan de Russische oorlog in Oekraïne. Dat heeft het Letse ministerie van Buitenlandse Zaken in Riga woensdag bekendgemaakt.

De personen op de lijst mogen het land "voor een onbepaalde tijd" niet meer binnen. Het gaat om Russen die aanwezig waren bij de toespraak van de Russische president Vladimir Poetin op 18 maart in het Loezjniki-stadion. 

Maar ook andere personen die de Russische aanval steunen, worden nu geweerd. Zo ook onder andere Nikita Mikhalkov, een Russische filmmaker die voor zijn film "Burnt by the Sun" een Oscar won en rockster Nikolaj Rastorgoejev, bekend voor zijn patriottistische muziek.

"Steun aan de wreedheden van het Kremlinregime betekent medeplichtigheid aan deze misdaden. Daarom is het niet meer toegestaan dat deze personen Letland nog betreden", aldus het ministerie.

De Russische mediaregulator Roskomnadzor heeft de toegang tot de onlinedienst Google News beperkt. De mediadienst wordt ervan beschuldigd "valse" informatie te verstrekken over het Russische offensief in Oekraïne, zo meldden Russische persbureaus woensdag.

Het besluit is genomen op verzoek van het Russische Openbaar Ministerie, aldus een verklaring van Roskomnadzor, die door de agentschappen wordt geciteerd.

Renault staakt per direct de productie in zijn fabriek in Moskou. Over eventuele ingrepen bij de Russische dochter AvtoVaz wordt nog nagedacht. Daarbij weegt mee dat het bedrijf ook de verantwoordelijkheid heeft over 45.000 werknemers, aldus het Franse autoconcern in een verklaring. Renault herhaalde dat het al stappen heeft genomen om aan de tegen Rusland ingestelde sancties te kunnen voldoen.

Van de grote buitenlandse autofabrikanten was Renault vooralsnog de enige die de banden met Rusland intact hield. De Fransen zouden daarmee willen voorkomen dat hun Russische dochter AvtoVaz door de Russische overheid wordt genationaliseerd. Ook vanwege de kosten die daarmee gepaard gaan. AvtoVaz is de producent van Lada. Maar in fabrieken in Rusland worden ook Renaults in elkaar gezet.

Renault haalt ongeveer 10 procent van zijn inkomsten uit Rusland. De autofabrikant is goed voor ongeveer 30 procent van de Russische automarkt.

Het Russische dreigement om kernwapens in te zetten indien Rusland zich geconfronteerd ziet met een "existentiële dreiging", is niet nieuw, zegt professor internationale politiek David Criekemans (UAntwerpen en KU Leuven). Rusland heeft dat in het verleden ook al laten verstaan en hoopt het Westen daarmee te ontraden om bepaalde acties te ondernemen.

Tegelijkertijd waarschuwt de Amerikaanse president Biden ook voor de tweede keer dat Poetin op het punt staat om chemische en biologische wapens in te zetten in Oekraïne. Dat zou niet de eerste keer zijn, waarschuwt Criekemans. Het is immers geweten dat Rusland het regime van president al-Assad in Syrië in het verleden bijstond in het gebruik van chemische wapens. Poetin voelt zich momenteel in nauw gedreven, dus dergelijke drastische stappen zijn volgens de professor niet uit te sluiten.

President Vladimir Poetin zou een vertrek van de alom gerespecteerde gouverneur van de centrale bank van Rusland niet toegestaan hebben. Elvira Nabiullina wilde opstappen nadat Poetin een invasie in Oekraïne beval. "Maar ze kreeg van de president te horen dat ze moest blijven", aldus ingewijden aan persbureau Bloomberg.

Nabiullina werd vorige week nog voorgedragen voor een nieuwe termijn van vijf jaar. Daarmee is het aan haar om de gevolgen van de oorlog op de Russische economie het hoofd te bieden. De strijd en de daaropvolgende sancties hebben in korte tijd veel van wat ze heeft bereikt in de afgelopen negen jaar stukgemaakt. Volgens de bronnen zou een vertrek op dit moment gezien worden als verraad aan de president, met wie ze de laatste decennia nauw heeft samengewerkt.

De 58-jarige Nabiullina heeft nog niet in het openbaar gereageerd op haar herbenoeming. Woordvoerders van de centrale bank en het Kremlin hebben nog niet gereageerd op verzoeken om commentaar.

Nabiullina is geliefd bij investeerders. Ze wordt in verschillende publicaties, zoals in 'Euromoney' en 'The Banker', bestempeld als een van 's werelds beste monetaire beleidsmakers. In de huidige situatie wordt ze geconfronteerd met een oorlogseconomie waarbij Rusland geïsoleerd wordt door internationale sancties. Daarbij drogen investeringen op, vooral omdat buitenlandse bedrijven vertrekken.

Bij de centrale bank zou momenteel een sfeer van hopeloosheid hangen, schrijft Bloomberg. Op een gegeven moment was het tempo van vertrek zo hoog dat de IT-afdeling handen tekort kwam om accounts te beëindigen

Poetin zei eerder deze maand dat hij erop vertrouwt dat Rusland de huidige economische moeilijkheden te boven zal komen. Het land zal volgens hem ook onafhankelijker worden. "De gelijkenis met de Koude Oorlog is treffend", stelde hij. "De Sovjet-Unie ging gebukt onder sancties, ontwikkelde zich en bereikte kolossale successen." 

China moet oppassen dat het niet te veel steun aan Rusland biedt, nu dat land gebukt gaat onder de economische sancties vanwege de inval in Oekraïne. De Amerikaanse nationale veiligheidsadviseur Jake Sullivan stelde dat bepaalde steun aan Rusland door China een reactie van de Verenigde Staten rechtvaardigen. Een week eerder waarschuwde hij Beijing al voor mogelijk ernstige gevolgen.

In zijn toespraak aan boord van de Air Force One op weg naar Brussel, waar president Joe Biden de NAVO-top zal bijwonen, zei Sullivan dat de VS bij de handhaving van sancties nauwlettend zullen toezien op de vraag of China de afwikkeling van Russische betalingen vergemakkelijkt. Ook wordt scherp gelet op eventuele pogingen van China om tegen exportcontroles in te gaan die zijn ingevoerd sinds Rusland Oekraïne binnenviel.

De Verenigde Staten zullen volgens hem waar nodig optreden. Daarbij kijken de VS ook nauwlettend naar bedrijven die de sancties tegen Rusland proberen te omzeilen. Als Chinese bedrijven of anderen daarvoor kiezen hebben de VS instrumenten om ervoor te zorgen dat dat niet kan gebeuren, aldus Sullivan.

 Oekraïne roept op tot een boycot van automerk Renault. Het Franse concern weigert immers uit Rusland te vertrekken.

Van de grote buitenlandse autofabrikanten lijkt Renault momenteel de enige die de banden met Rusland intact wil houden. De Fransen zouden daarmee willen voorkomen dat hun Russische dochter AvtoVaz door de Russische overheid genationaliseerd wordt. AvtoVaz is de producent van Lada, maar in de fabrieken worden ook Renaults in elkaar gezet.

De houding van Renault zou ook gesteund worden door de Franse regering. Die drong er eerder bij grote Franse bedrijven op aan Rusland niet overhaast te verlaten. 

De Russen voeren in buurland Oekraïne een uitputtingsoorlog na talloze tegenslagen.  Dat is de mening van Jim Hockenhull, de chef van de Britse militaire inlichtingendienst. Het regime in Moskou zou de oorspronkelijke doelstellingen niet gehaald hebben. De invasie zal steeds meer een slijtageslag worden, is de inschatting.

"Het Kremlin is na de invasie verrast door zowel de omvang als de felheid van het Oekraïense verzet. De Russische strijdkrachten hebben intussen te kampen met problemen van eigen makelij", klinkt het.

Deze strategie zal gepaard gaan met "roekeloos en willekeurig gebruik" van vuurkracht. Er zullen extra burgerslachtoffers vallen, meer Oekraïense infrastructuur zal vernield worden en de humanitaire crisis wordt nog groter, waarschuwt Hockenhull.

Oekraïense troepen zouden al zeker 10.000 Russische soldaten gedood hebben. Westerse inlichtingenfunctionarissen vinden die claim geloofwaardig. Onder de slachtoffers zitten ook al zes hoge Russische officieren.

Naar verluidt mobiliseert Moskou reservetroepen om de verliezen op te vangen. Deze manschappen zijn waarschijnlijk slecht uitgerust en hebben een lager moreel in vergelijking met de professionele eenheden die al naar Oekraïne gestuurd zijn.

Het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens is vanaf 16 september niet meer van toepassing in Rusland. Dat heeft de Europese mensenrechtenwaakhond aangekondigd.

Het Verdrag werd in 1950 aangenomen en werd in 1953 van kracht in de eerste landen. Het moet grondrechten als het recht op leven en de bescherming tegen discriminatie hoog houden.

Het respecteren van het Verdrag wordt geobserveerd door het Europees Hof voor de Mensenrechten. Burgers uit 46 lidstaten kunnen hiernaartoe stappen wanneer ze schendingen zien. In de afgelopen jaren was een aanzienlijk deel van de zaken afkomstig uit Rusland. 

Roebels eisen voor de betaling van Russisch gas is "contractbreuk". Dat heeft de Duitse minister van Economie Robert Habeck te kennen gegeven. De Russische president Vladimir Poetin had eerder laten weten dat zijn land geen betalingen in dollar of euro meer zou aanvaarden voor leveringen van gas aan de Europese Unie.

"We gaan nu met onze Europese partners samenzitten om te bespreken hoe we op deze eis zullen antwoorden", aldus Habeck. Poetin heeft de Russische autoriteiten een week de tijd gegeven om een systeem op te zetten voor betalingen van gas in roebels.

Duitsland is erg afhankelijk van Russisch gas. Dat is goed voor zowat 55 procent van de gasimport van de Duitsers. Berlijn is van plan om die afhankelijkheid van Russisch gas snel af te bouwen. 

Het Duitse ministerie van Defensie wil nog eens 2.000 Panzerfaust-antitankwapens leveren aan Oekraïne. Hiervoor is eerst nog wel toestemming nodig van de nationale veiligheidsraad, een regeringscommissie die zich bezighoudt met veiligheidsbeleid en wapenexport.

De Oekraïense strijdkrachten hebben al 1.000 antitankwapens en 500 Stinger grond-luchtraketten ontvangen uit de voorraden van de Bundeswehr. Volgens de Duitse krant 'Bild' heeft de nationale veiligheidsraad in een geheime zitting ook besloten om 2.200 extra Strela-raketten te sturen.

Intussen heeft ook Zweden beslist 5.000 extra antitankwapens naar Oekraïne te sturen.

Kiev blijft voor het Russische leger een doel, maar dat leger ziet zijn opmars de voorbije weken gestuit ten noordwesten en oosten van de Oekraïense hoofdstad. Op verscheidene fronten hebben de Russen zich de voorbije dagen moeten terugtrekken. Dat heeft burgemeester Vitali Klitsjko gezegd op een persconferentie.

Ten noorden en ten oosten van Kiev zijn er wel nog hevige gevechten, aldus de voormalige wereldkampioen boksen. In de zones van Irpin en Liutij was er vandaag hevig artilleriegeschut te horen. Volgens Oekraïense media zijn de Russen in Irpin mogelijk omsingeld.

Volgens Klitsjko zullen de inwoners van Kiev nog eerder sterven dan op de knieën te gaan voor de Russische troepen. "We zijn bereid elk gebouw, elke straat en elke hoek van onze stad te verdedigen. Heel de stad is nu uitgerust met gevechtsposten", luidde het.

Sinds de start van de invasie zijn er in Kiev naar schatting 264 burgers omgekomen.

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft in een toespraak voor het Franse parlement de Franse bedrijven opgeroepen om de Russische markt te verlaten. "Renault, Auchan, Leroy Merlin,... Ze moeten stoppen met de Russische oorlogsmachine te sponsoren", aldus Zelensky in een boodschap via videoconferentie. "Ze moeten stoppen met het financieren van moorden en verkrachtingen. Iedereen moet eraan herinnerd worden dat waarden meer waard zijn dan winsten."

Voor doe-het-zelfzaak Leroy Merlin is Rusland de op een na grootste markt, na Frankrijk. Er werken 36.000 mensen in 107 hypermarkten in Rusland. Medewerkers van de Oekraïense vestigingen hebben aan het bedrijf gevraagd om de activiteiten in Rusland te staken, na een bomaanslag op een winkel in Kiev. 

Supermarktketen Auchan telt 231 winkels in Rusland, goed voor een omzet van 3,2 miljard euro. Rusland is ook de tweede markt voor Renault. De autobouwer is in het land gelinkt aan het conglomeraat Rostoc, dat geleid wordt door een bondgenoot van president Vladimir Poetin.

Zelensky vroeg ook hulp aan Frankrijk om op termijn toe te treden tot de Europese Unie. De parlementsleden hielden op vraag van Zelensky een moment stilte ter nagedachtenis aan de slachtoffers van de oorlog in Oekraïne.