Het Russische leger zou zich steeds meer schuldig maken aan het schenden van de internationale oorlogswetten. Zo zijn er bevestigde gevallen bekend waar het leger gebruik zou hebben gemaakt van fosformunitie en clusterbommen op burgerdoelwitten. Het Rode Kruis roept onderwijl alle betrokken partijen op om de humanitaire grondrechten van de Oekraïners voorop te stellen. “Dit moet nu stoppen”, aldus voorzitter Peter Maurer.
Oorlog is wreed, meedogenloos en hard. Desondanks hebben ook gewapende conflicten wetten, namelijk het internationaal humanitair recht genaamd. Een belangrijk element van dit recht wordt ingenomen door de verdragen van de verschillende Geneefse Conventies. Deze bevatten de belangrijkste regels die de wreedheden van een oorlog zoveel mogelijk moeten beperken.
Daarnaast beschermen de regels personen die niet deelnemen aan het gevecht, zoals burgers, medici en hulpverleners, maar ook degenen die niet meer kunnen vechten, zoals gewonden en krijgsgevangenen. De Verdragen van Genève, zoals ze vaak worden genoemd, zijn samengesteld uit vier verdragen en drie aanvullende protocollen. Het overtreden van deze regels is een officiële oorlogsmisdaad.
In 2019 heeft Vladimir Poetin een aanvullend protocol van de conventies, met betrekking tot de bescherming van slachtoffers van internationale gewapende conflicten, ingetrokken. Poetin verweet de commissie van machtsmisbruik en zegt dat de organisatie gefaald heeft in zijn beleid. Verdere details werden niet gegeven. Het land is echter nog steeds een ondertekenaar van de verdragen.
Geen onderscheid tussen burgers en militairen
Bepaalde wapens en munitie – zoals clusterbommen en biologische wapens – maken geen onderscheid tussen burgers en militairen. Daarom mogen deze wapens niet gebruikt worden op of in de buurt van burgerdoelwitten. De toepassing op militaire actoren is in sommige gevallen wel toegelaten.
Een ander type controversiële munitie die Rusland momenteel gebruikt, zijn vacuümbommen. Die zijn verwoestender dan conventionele explosieven van vergelijkbare grootte en hebben een verschrikkelijke impact op iedereen die getroffen wordt. Deze bommen bestaan uit twee explosieve ladingen. Wanneer het projectiel zijn doel raakt opent de eerste explosieve lading een container die als een wolk een brandstofmengsel verspreidt. Deze wolk dringt alle openingen of verdedigingswerken van gebouwen binnen. De tweede lading laat de wolk vervolgens ontploffen, wat resulteert in een grote vuurbal, gevolgd door een vacuüm dat alle zuurstof wegzuigt.
Omdat het wapen zeer geschikt is om ingegraven verdedigers uit te schakelen, worden ze momenteel voornamelijk gebruikt in stedelijke omgevingen waar nog steeds veel burgers zijn. Hierdoor worden onschuldige burgers het slachtoffer van de vele beschietingen en pleegt het Russische leger oorlogsmisdaden.
Clusterbommen en fosformunitie
In de eerste week van de oorlog in Oekraïne doken er beelden op van het Russische leger dat clusterbommen gebruikte. Het gebruik van deze bommen wordt door een groot aantal landen wereldwijd als inhumaan gezien, omdat de kans op burgerslachtoffers bijzonder groot is in stedelijke gebieden. Echter blijven Rusland, China, Zuid-korea en de VS voorstanders ervan.
Onderzoekers van Bellingcat hebben aan de hand van verschillende beelden kunnen bevestigen dat Rusland inderdaad clustermunitie heeft ingezet rondom burgerdoelwitten.
Op 22 maart zouden Russische militairen fosformunitie afgevuurd hebben, zo stelt de burgemeester van het Oekraïense Irpin (een voorstad van Kiev). Deze munitie is brandbaar doordat ze witte fosfor bevat en ontbrandt bij contact met zuurstof. De branden kunnen zich vervolgens over grote gebieden verspreiden. Daarnaast veroorzaakt de munitie ernstige brandwonden en beschadigt ze de longen van personen in de omgeving.
De Verdragen van Genève verbieden het gebruik van fosformunitie als het burgers in gevaar brengt.
Als reactie op de wreedheden heeft Oekraïne tegen Rusland een zaak aangespannen bij het Internationaal Gerechtshof in Den Haag. Het gerechtshof heeft bevestigd dat Oekraïne een verzoek heeft ingediend. Daarin staat dat Oekraïne Rusland beschuldigt van het plegen van een genocide.
Ook de journalistiek blijft niet buiten schot in het conflict. In de eerste maand van de oorlog zouden al vijf journalisten om het leven zijn gekomen.
(mah)
