HERLEES. Volgende week nieuwe gespreksronde tussen Moskou en Kiev in Turkije

Verschillende Russische zakenmannen, onder wie Chelsea-eigenaar Roman Abramovitsj, hebben Kiev geld aangeboden, onder meer om het leger te ondersteunen. Dat beweert althans de Oekraïense president Volodymir Zelensky zondag in een interview met verschillende Russische media. Van verschillende zakenlui zou hij "signalen" gekregen hebben.

Een van die signalen kwam dus van Abramovitsj. De oligarch zou dicht bij de Russische president Vladimir Poetin staan en er lopen EU-sancties tegen hem. "We hebben signalen gekregen van hem en enkele andere zakenlui, die aanboden: 'we kunnen helpen op de een of andere manier, we kunnen iets doen'", aldus Zelensky.

"Sommigen hebben gezegd dat ze bereid waren om te helpen bij de heropbouw van het land na de oorlog", zei de Oekraïense president. "'We willen ons bedrijf naar Oekraïne verplaatsen, we leven in Engeland of ergens in Zwitserland. Maar hoe komen we van die sanctielijst af?'. Er zijn er die hun naam niet willen geven en zeggen dat ze, als Russen, ons leger willen helpen." 

Zelensky verzekerde verder dat ongeacht welke zakenlieden bereid zijn geld te geven om het Oekraïense leger te steunen, Oekraïne bereid is "hun veiligheid te garanderen, hen werk te verschaffen en hun bedrijven de kans te geven zich te ontwikkelen". De president gaf aan het gesprek te willen aangaan over een "nationaliteitswijziging" van deze mensen.

Woensdag nog schreef de 'Wall Street Journal' dat Zelensky bij de Amerikaanse president Joe Biden gepleit zou hebben om Abramovitsj niet te sanctioneren omdat hij in de vredesonderhandelingen tussen Oekraïne en Rusland een rol zou kunnen spelen.

Oekraïne is bereid om te spreken over het aannemen van een neutrale status als onderdeel van een vredesakkoord met Rusland, zei de Oekraïense president Volodymir Zelensky zondag in een video-interview met Russische journalisten. Een dergelijke status zou wel door derden moeten worden gegarandeerd en eerst in een referendum aan de Oekraïense bevolking moeten worden voorgelegd. Met neutraliteit wordt in dit verband bedoeld dat Oekraïne nu en in de toekomst afziet van lidmaatschap van de NAVO.

"Veiligheidsgaranties en neutraliteit, niet-nucleaire status van onze staat. We zijn klaar om ervoor te gaan. Dit is het belangrijkste punt", zei Zelenski, die weigerde andere Russische eisen te bespreken, zoals de demilitarisering van Oekraïne. Wel gaf hij aan dat een overeenkomst met Rusland pas mogelijk is als Russische troepen zich terugtrekken. De suggestie om buitenlandse vredestroepen in Oekraïne toe te laten wees hij af, omdat hij geen "bevroren conflict" in zijn land wil.

Het gesprek van Zelensky met Russische journalisten duurde 90 minuten. Hij sprak Russisch en zei onder meer dat de Russische invasie de vernietiging van Russisch sprekende steden in Oekraïne heeft veroorzaakt, en dat de schade nu al groter is dan na de Russische oorlog in Tsjetsjenië. Ook zei hij bereid te zijn al voor het einde van het conflict krijgsgevangen uit te wisselen. De Russische beschuldiging dat Oekraïne chemische en nucleaire wapens heeft noemde hij "lachwekkend".

Voorafgaand aan het interview waarschuwde de Russische communicatiewaakhond Roskomnadzor de deelnemende Russische journalisten om geen verslag te doen van het interview met Zelensky. De waakhond, in 2008 opgericht door oud-president Dmitri Medvedev, zei tevens een onderzoek zijn gestart naar de mediaorganisaties die aan het interview deelnamen.

De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft zijn Russische ambtgenoot Vladimir Poetin zondag in een telefoongesprek verteld dat een staakt-het-vuren en betere humanitaire omstandigheden nodig zijn na de Russische invasie in Oekraïne. Ook verklaarde het kantoor van de Turkse president dat Rusland bevestigt dat de volgende ronde van vredesbesprekingen tussen Oekraïne en Rusland in Istanboel plaatsvinden. 

Een precieze datum werd niet genoemd. Eerder had David Arakhamia, een van de Oekraïense onderhandelaars, op Facebook laten weten dat de gesprekken van maandag tot en met woensdag zouden gehouden worden, en dat in de Turkse badplaats Antalya. De Russische delegatieleider Vladimir Medinski sprak dan weer over onderhandelingen op dinsdag en woensdag. Feit is wel dat de gesprekken weer fysiek zullen plaatsvinden, na goed twee weken van onderhandelingen via videoverbinding.

Tegelijkertijd zei Erdogan, die in het conflict probeert te bemiddelen, dat hij nog maar twee onopgeloste grote geschillen ziet tussen Oekraïne en Rusland. Dat zijn de status van de Oost-Oekraïense regio Donbas, waar de pro-Russische zelfverklaarde republiekjes Donetsk en Loehansk liggen, en van het schiereiland de Krim, dat in 2014 door de Russen werd ingenomen.

De Russische communicatiewaakhond Roskomnadzor heeft zondag Russische media gemaand om geen verslag te doen van een interview met de Oekraïense president Volodymir Zelensky. De waakhond, in 2008 opgericht door oud-president Dmitri Medvedev, zegt een onderzoek zijn gestart naar de mediaorganisaties die Zelensky onlangs zouden hebben geïnterviewd.

Roskomnadzor gaf geen reden voor de waarschuwing, die in lijn lijkt met recente beperkingen van de vrijheid van meningsuiting in Rusland. Zo ondertekende de Russische president Vladimir Poetin vrijdag een wet die het verspreiden van "valse" informatie over acties van Moskou in het buitenland bestraft met celstraffen tot vijftien jaar.

Begin maart was al een verbod afgekondigd op het verspreiden van "leugens" over het Russische leger, met dezelfde maximale straf. De maatregelen komen tijdens de bloedige Russische invasie in buurland Oekraïne, die volgens het Poetin-regime niet oorlog mag worden genoemd, maar "speciale militaire operatie" heet.

Paus Franciscus heeft zondag de Russische invasie in Oekraïne in harde bewoordingen veroordeeld. Hij sprak van een "barbaars en godonterend" conflict.

"Er is meer dan een maand verlopen sinds het begin van de invasie in Oekraïne, sinds het begin van deze gruwelijke en dwaze oorlog", sprak de paus na het Angelusgebed op het Sint-Pietersplein in Rome. 

Hij benadrukte dat er in een oorlog geen winnaars zijn. "Elke oorlog is een nederlaag voor ons allemaal", zei de paus. Hij riep politieke leiders opnieuw op om een einde te maken aan het geweld, zoals hij dat al sinds het begin van het conflict doet.

Meer dan 3,8 miljoen mensen zijn Oekraïne uit gevlucht sinds de invasie van de Russen op 24 februari. Dat blijkt uit een nieuwe balans van de Verenigde Naties (VN). Meer dan de helft is naar Polen gevlucht. Het aantal mensen dat de grens oversteekt, is wel aan het dalen.

In totaal hebben meer dan 10 miljoen mensen - meer dan een kwart - hun huis moeten verlaten. De VN schatten dat er bijna 6,5 miljoen binnenlandse ontheemden zijn in Oekraïne. Ongeveer 90 procent van de mensen die Oekraïne zijn ontvlucht, zijn vrouwen en kinderen. Volgens UNICEF gaat het om 1,5 miljoen kinderen.

Sinds 22 maart is het aantal mensen dat uit Oekraïne gevlucht is, gedaald tot minder dan 100.000 per dag en zelfs minder dan 50.000 de laatste paar dagen. Europa heeft sinds de Tweede Wereldoorlog niet meer zo'n snelle vluchtelingenstroom gezien.

De Franse president Emmanuel Macron waarschuwt voor verdere escalatie van de oorlog in Oekraïne. Hij doet dat naar aanleiding van de uitspraken van Joe Biden in Polen. De Amerikaanse president zette zijn Russische ambtgenoot Vladimir Poetin zaterdag weg als een "slager". Eerder noemde hij hem overigens al een "oorlogsmisdadiger" en een "moorddadige dictator".

Macron zei op de zender France 3 dat hij het als zijn taak ziet "eerst een staakt-het-vuren te realiseren en dan een volledige terugtrekking van de Russische troepen door diplomatiek overleg. Als we dat willen bereiken, kunnen we geen escalatie gebruiken in woord noch in acties".

Het Russische leger heeft in Oekraïne militaire doelwitten vernield met raketten afgeschoten door vliegtuigen en vanop oorlogsschepen, waaronder een brandstofdepot nabij de stad Lviv, in het westen van Oekraïne. Dat heeft de woordvoerder van het Russische ministerie van Defensie zondag verklaard.

De brandstofopslagplaats bij Lviv bevoorraadde volgens Moskou de Oekraïense troepen in het westen van het land en nabij de hoofdstad Kiev. 

De burgemeester van Lviv had zaterdagavond ook gezegd dat een brandstofdepot was geraakt.  Boven de wijk waar dat gebouw ligt, waren grote zwarte rookwolken en vlammen te zien. Er zouden bij die raketaanval zeker vijf mensen gewond geraakt zijn.

Nog in Lviv claimen de Russen een door het leger gebruikte fabriek voor reparaties getroffen te hebben. En zowat 30 kilometer ten zuidwesten van Kiev werd, aldus nog Moskou, een opslagplaats met luchtafweergeschut en drones getroffen. In totaal zouden zo op 24 uur tijd 67 "militaire objecten" vernietigd zijn.

De Duitse regering, die door de Russische inval in Oekraïne beslist heeft stevig te investeren in het leger, overweegt om een rakettenschild te installeren dat het hele land kan beschermen tegen raketaanvallen. Dat schrijft de Duitse krant Bild.

"We moeten ons beter beschermen tegen de Russische dreiging", zegt Andreas Schwarz, de rapporteur voor de defensiebegroting in de Duitse parlement. "Daarvoor hebben we snel een rakettenschild nodig voor het hele land." 

Volgens Schwarz is het Israëlische systeem Arrow 3 een goede oplossing. Dat is een antirakettensysteem dat langeafstandsraketten kan onderscheppen. Het zou 2 miljard euro kosten en operationeel kunnen zijn vanaf 2025 vanop drie plaatsen in Duitsland. Het rakettenschild zou ook buurlanden kunnen dekken.

Er is nog geen formele beslissing genomen, maar de sociaaldemocratische partij van bondskanselier Olaf Scholz zou het idee genegen zijn, stelt Bild. 

Na jaren van onderinvesteringen in het leger maakte Duitsland eind februari een grote bocht, na de Russische inval in Oekraïne. Bondskanselier Scholz kondigde op 27 februari aan dat er 100 miljard euro werd vrijgemaakt om het leger te moderniseren. Duitsland zal ook elk jaar 2 procent van zijn bruto binnenlands product (bbp) investeren in Defensie. 

Sinds de Russische inval in Oekraïne zijn 2,3 miljoen mensen het land uit gevlucht naar Polen. Dat heeft de Poolse grenswacht gezegd op de microblogsite Twitter. Zaterdag ging het om zowat 31.100 mensen, iets meer dan de dag ervoor.

Het is niet duidelijk hoeveel van die vluchtelingen in Polen zijn gebleven en hoeveel er zijn verder gereisd naar andere landen in de Europese Unie. 

In de omgekeerde richting zijn er sinds het begin van de oorlog ook zowat 339.000 mensen de Poolse grens overgestoken naar Oekraïne. Dat zijn meestal Oekraïners die zich bij het leger willen aansluiten om tegen de Russen te vechten of die in het land willen helpen. 

 Oekraïne is qua oppervlakte het grootste land van Europa. Voor het begin van de Russische aanval telde het land meer dan 44 miljoen inwoners. Polen en Oekraïne delen een meer dan 500 kilometer lange grens.

De Verenigde Naties schatten enkele dagen geleden dat sinds de invasie van de Russen in Oekraïne in totaal 3,7 miljoen mensen het land zijn ontvlucht. De meeste vluchtelingen trekken naar Polen, maar ook Roemenië, Moldavië, Hongarije en Slovakije ontvangen Oekraïners die de oorlog ontvluchten.

Zwitserland moet meer actief op zoek gaan naar Russische tegoeden bij de Zwitserse banken. Dat heeft een raadgever van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky gezegd. Het is volgens hem "van levensbelang" dat Zwitserland mee de druk op Rusland hoog houdt om de oorlog in Oekraïne snel te beëindigen.

"We weten allemaal dat een enorme berg geld van de Russische elite zich in de Zwitserse banken bevindt", aldus raadgever Aleksander Rodnianski in een interview met de Zwitserse krant SonntagsBlick. De huidige procedure, waarbij banken tegoeden van gesanctioneerde Russen moeten melden, volstaat volgens hem niet.

In Oekraïne zijn vandaag twee evacuatieroutes of humanitaire corridors opgesteld voor mensen die gebieden willen ontvluchten waar hevig wordt gevochten. De corridors zijn in de oostelijke regio's Donetsk en Loehansk, de route in Donetsk is voor bewoners van Marioepol.

Vicepremier Irina Verestjsjoek zegt dat mensen uit Marioepol de stad ook met hun eigen auto mogen verlaten. Eerder werden mensen vaak met bussen uit de gebieden gehaald.

De Britse inlichtingendiensten zien dat het Russische leger zich focust op het omsingelen van het Oekraïense leger rond de separatistische regio's in het oosten van Oekraïne. De Russische troepen trekken daar op vanuit Charkiv in het noorden en Marioepol in het zuiden.

De strijd in het noorden van het land zou zich dan weer in een impasse bevinden. De Russen hebben daar niet genoeg slagkracht en Oekraïense tegenaanvallen voorkomen dat Rusland zich kan hergroeperen.

Volgens het Oekraïense ministerie van Binnenlandse Zaken zijn de Russen begonnen met het aanvallen van brandstof- en voedseldepots. Volgens het ministerie moet de opslag daarom worden verspreid, zodat het minder eenvoudige doelwitten zijn.

Het Russische leger is volgens Oekraïne bezig met het aanvoeren van nieuwe troepen militairen om de invasie een boost te geven.

Avdiivka, een oblast vlakbij Donetsk, ligt onder vuur. "Ik weet niet hoeveel langer we het zullen volhouden", zo zei een Oekraïense luitenant aan een reporter voor BuzzFeed. De Russen zouden volgens diezelfde reporter witte fosfor-munitie hebben ingezet. Dat kon echter niet geverifieerd worden. Mogelijk gaat het om een ander wapen. Het gebruik van witte fosfor is omstreden omdat het bij contact met de menselijke huid kan doorbranden tot op het bot. 

Met hun inval in Oekraïne garandeert Rusland volgens de Oekraïense president Volodymyr Zelensky de "de-Russificatie" van Oekraïne. 

"Waar het Russisch, net zoals het Oekraïens, altijd deel heeft uitgemaakt van het dagelijks leven in het oosten van ons land, en waar de Russen vandaag vreedzame steden in ruïnes veranderen, doet Rusland er zelf alles om ons land te de-Russificeren", aldus Zelensky gisteravond volgens onlinekrant Ukrayinska Pravda. "Jullie doen dit voor deze generatie en voor altijd. Dit is de zoveelste manifestatie van jullie zelfmoordbeleid", stelt hij ferm.

In de Sovjettijd was Russisch de dominante taal in Oekraïne. Na de zogenaamde Oranje Revolutie in 2004 schakelden de Oekraïners over naar hun eigen taal, die aanzienlijk verschilt van het Russisch.

Zelensky riep de internationale gemeenschap opnieuw op meer zware wapens te leveren. Zowel in een video-overleg met de Poolse president Andrzej Duda als in een uitgezonden videoboodschap drong hij aan op gevechtsvliegtuigen en tanks. "Oekraïne kan geen Russische raketten neerschieten met jachtgeweren en machinegeweren", vertelde hij.

Volgens Zelensky kan het Russische leger een bedreiging vormen voor NAVO-buurstaten als ze niet over de brug komen met het gevraagde wapentuig. "Als de partners van Oekraïne, Oekraïne niet helpen met vliegtuigen en tanks, en ze hebben die kans, dan is er een groot risico dat het Russische leger niet alleen een raketbedreiging vormt voor het grondgebied van onze buren - Polen, Slowakije, Hongarije, Roemenië en de Baltische staten, maar ook een directe algemene militaire dreiging", waarschuwde de Oekraïense president.