LIVE OORLOG OEKRAÏNE. VS: “Geen terugtrekking Russen bij Kiev, maar verplaatsing” - Moskou: “Reductie krijgshandelingen is geen wapenstilstand”

Voor het eerst sinds de Russische invasie op 24 februari vond de Oekraïense ministerraad vandaag in het openbaar plaats. Dat heeft de Oekraïense premier Denys Sjmyhal gemeld op Telegram.

"Het merendeel van onze collega-ministers werkt in Kiev. De anderen zijn op missie in verschillende regio's", voegde hij eraan toe. "Het land gaat weer aan het werk", aldus nog Sjmyhal.

Andere ontmoetingen tussen leden van de regering zullen "van tijd tot tijd" plaatsvinden, zodat "de mensen kunnen zien dat wij dagelijks in actie komen om samen dichter bij de overwinning te komen", klinkt het op de website van de Oekraïense regering.

Bij de Russische aanval op het hoofdkwartier van het regionale bestuur van Mykolajiv, een stad in de buurt van Odessa, zijn twaalf mensen om het leven gekomen. Daarnaast raakten nog eens 33 anderen gewond. Dat meldt de Oekraïense procureur-generaal Iryna Venediktova vandaag.

Eerder maakte Oekraïens president Volodymyr Zelensky melding van zeven doden en 22 gewonden.

De aanval kwam na een pauze van meerdere dagen in de gevechten bij de stad met zo'n half miljoen inwoners. Ruim een week geleden raakten twee raketten een legerkazerne in de noordelijke buitenwijken van de havenstad. Toen kwamen volgens de BBC ten minste 45 mensen om. Mykolajiv wordt al wekenlang zwaar gebombardeerd nadat Russische troepen uit de stad waren verdreven.

De voorwaarden om de komende dagen een humanitaire operatie uit te voeren om de bewoners van de belegerde Oekraïense havenstad Marioepol in veiligheid te brengen, zijn "in dit stadium nog niet vervuld". Dat heeft het Elysée gezegd na afloop van een telefonisch onderhoud tussen de Franse president Emmanuel Macron en de Russische president Vladimir Poetin.

Macron heeft de evacuatiemissie - die hij gezamenlijk met Turkije en Griekenland uitwerkte - voorgelegd aan Poetin. Die heeft gezegd "erover te zullen nadenken", aldus het Elysée.

Poetin zei op zijn beurt dan weer dat de Oekraïense "nationalisten" de wapens moeten neerleggen zodat er een oplossing gevonden kan worden voor "de moeilijke humanitaire situatie" in Marioepol.

Volgens het Kremlin hebben Macron en Poetin verder ook nog van gedachten gewisseld over de lopende vredesonderhandelingen en de vraag van Moskou om de gasleveringen in roebels uit te betalen. Er zou ook afgesproken zijn om contact te houden, aldus nog het Kremlin. 

Bij de aangekondigde militaire de-escalatie in Kiev en Tsjernihiv gaat het niet om een wapenstilstand. Dit heeft de Russische hoofdonderhandelaar in de vredesgesprekken met Oekraïne, Vladimir Medinski, gezegd.

"Dit is geen wapenstilstand, maar wel een poging van ons om stapsgewijs in de richting van een de-escalatie van het conflict te komen", zei Medinski na de gesprekken in Istanboel tegenover de Russische staatszender RT.

"Rusland heeft twee grote stappen in de richting van vrede gezet", voegde hij eraan toe. Ook Oekraïne heeft met schriftelijk uitgewerkte voorstellen een stap vooruit naar vrede gezet. 

Medinski maakte echter ook duidelijk dat zijn land een verdere tegemoetkoming verwacht.

De Europese beurzen zijn dinsdag een pak hoger geëindigd. Het nieuws over de vooruitgang in de vredesonderhandelingen tussen Rusland en Oekraïne zette de beleggers aan tot kopen.

In Parijs sloot de beurs 3,08 procent hoger. In Frankfurt stond 2,79 procent winst op het koersenbord. De beurs van Amsterdam dikte 2,05 procent aan, die van Milaan 2,41 procent. Londen hinkte achterop met 0,86 procent winst, geremd door de grondstoffenwaarden. Brussel noteerde 1,61 procent winst.

Tot dusver zijn 992 Oekraïense kinderen ingeschreven in Franstalige scholen. Dat heeft minister van Onderwijs Caroline Désir van de Franse Gemeenschapsregering meegedeeld in het parlement. 127 van hen zijn opgenomen in een onthaalklas (DASPA), 239 in een kleuterschool, 483 in een lagere school en 143 in een middelbare school. Weinig verrassend gaat het voornamelijk om scholen in grote steden. 

Valérie Glatigny, de minister die verantwoordelijk is voor het hoger onderwijs in de Franse Gemeenschap, gaf in het parlement dan weer mee dat ook zo'n 250 tot 300 Oekraïense studenten zich intussen aangemeld hebben bij een universiteit of hogeschool.

Na het jongste vredesoverleg tussen Oekraïne en Rusland in Turkije eist de Amerikaanse regering daden van de Russen, geen woorden. Er is wat Rusland zegt en er is wat Rusland doet, aldus de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken: "De Verenigde Staten zijn gefocust op het laatste."

Volgens de bewindsman ziet Washington bij de Russische regering nog geen signaal dat die de gesprekken met Oekraïne echt serieus neemt. De Russen moeten de agressie stoppen en hun strijdkrachten terugtrekken, aldus Blinken. "Ik heb nog niets gezien waaruit zou blijken dat het op een effectieve manier vooruit gaat."

De minister zei verder dat Washington uiteraard de Oekraïense regering in Kiev verder zal helpen, als dergelijke Amerikaanse bijstand onderdeel wordt van de vredesafspraken met Rusland. Moskou wil niet dat Oekraïne lid wordt van het militaire bondgenootschap NAVO. Kiev lijkt inmiddels bereid neutraal te worden, maar verwacht wel veiligheidsgaranties van de internationale gemeenschap.

Ook de Britten reageerden terughoudend op de uitkomsten van het vredesberaad in Turkije. Zij verwachten net als de Amerikanen concrete stappen van de Russen, en doen dat in vergelijkbare bewoordingen. De regering in Londen zal Rusland beoordelen op zijn daden, niet op zijn woorden, aldus een woordvoerder. "We willen niets minder zien dan een complete terugtrekking van het Russische leger van Oekraïense bodem."

De Britse premier Boris Johnson stelde mede namens de Verenigde Staten, Frankrijk, Duitsland en Italië dat van een meer ontspannen houding van het Westen geen sprake kan zijn. De leiders van de vijf landen overlegden dinsdag telefonisch over de oorlog in Oekraïne. "Ze waren het erover eens dat we even vastberaden moeten blijven tot de horror in Oekraïne afgelopen is", verklaarde Johnson. De landen spraken ook over de noodzaak om minder afhankelijk te worden van Russische fossiele brandstoffen.

Ondanks de aankondiging aanvallen op Kiev en Tsjernihiv te "reduceren", zal Rusland zijn "speciale militaire operatie" in Oekraïne verderzetten. "Zij verloopt strikt volgens plan", zei Maria Satsjarova, de woordvoerster van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken, volgens het persbureau Interfax over de oorlog die Rusland in Oekraïne voert. 

Bij de vredesonderhandelingen tussen beide landen gaat het verder om de "demilitarisering van Oekraïne, de denazificatie", aldus de woordvoerster. Naast een mogelijke neutraliteit van Oekraïne en de daarmee verbonden veiligheidsgaranties gaan de gesprekken bovendien om "erkenning van huidige territoriale realiteiten".

Moskou eist dat Kiev het schiereiland de Krim als een deel van Rusland erkent, alsmede de gebieden Loehansk en Donetsk als onafhankelijke staten. Oekraïne wijst dit categoriek af.

Ondanks de meningsverschillen wegens de uitlatingen van de Amerikaanse president Joe Biden houdt het Kremlin een verdere dialoog tussen Moskou en Washington als noodzakelijk.

De "persoonlijke beledigingen" van Biden ten opzichte van zijn Russische collega Vladimir Poetin hebben een "negatieve invloed" op de betrekkingen tussen beide landen", zei Kremlinwoordvoerder Dmitri Peskov in Moskou volgens het persbureau Interfax. "Niettemin is de dialoog tussen Rusland en de VS in ieder geval noodzakelijk".

"Dat is niet enkel in het belang van beide landen, maar ook in het belang van de hele wereld", aldus de woordvoerder. Vroeg of laat moeten Rusland en de VS over kwesties van strategische stabiliteit en veiligheid praten. 

De vredesgesprekken tussen de Oekraïense en Russische delegaties in Istanboel hebben "de aanzienlijkste vooruitgang" opgeleverd op weg naar een staakt-het-vuren sinds de start van de onderhandelingen. Dat zegt de Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlut Cavusoglu, die nog toevoegt dat de onderhandelingen morgen niet hervatten.

"Het komt aan de ministers van Buitenlandse Zaken van de twee landen toe om samen te gaan zitten om de moeilijkste kwesties op te lossen", zei de Turkse minister. Die ontmoeting moet vervolgens de weg effenen voor een ontmoeting tussen de twee presidenten.

"We zijn bijzonder gelukkig dat er op elk vlak meer toenadering is van de twee zijden", aldus Cavusoglu. De prioriteit voor Ankara is nu "zo snel mogelijk een staakt-het-vuren tot stand te brengen en de weg vrij te maken voor een duurzame politieke oplossing".

De gespreksronde van vandaag duurde ruim drie uur, en was het eerste na verschillende gesprekken via videoverbinding. 

Naar schatting achttien miljoen mensen in Oekraïne hebben volgens het Rode Kruis humanitaire hulp nodig. Dat zegt voorzitter Francesco Rocca van het internationale Rode Kruis. "Niemand in Oekraïne wordt gespaard in het conflict." Voor de Russische aanval op 24 februari telde het land ruim 44 miljoen inwoners.

Sinds het begin van de Russische inval in Oekraïne hebben de Verenigde Naties en haar partnerorganisaties volgens de VN slechts 900.000 mensen kunnen opvangen die in nood verkeren. VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR maakte vrijdag bekend dat in totaal ongeveer 3,9 miljoen mensen Oekraïne zijn ontvlucht.

De Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) van de VN uitte vrijdag zijn diepe bezorgdheid over de voedselvoorziening in Oekraïne. Uit enquêtes die onlangs zijn gehouden in 19 van de 24 provincie in het land komt naar voren dat er in meer dan 40 procent van de onderzochte gebieden binnen drie maanden voedseltekorten worden verwacht. Onzeker is of er geoogst kan worden, of nieuwe gewassen kunnen worden geplant en de veehouderij tijdens de oorlog kan doordraaien, aldus de FAO. 

Het Kremlin heeft herhaald dat het Russisch gas dat aan Europa wordt geleverd in roebel moet worden betaald. De G7 - de zeven grootste industrielanden - hadden eerder nog kritiek geuit op de maatregel.

"Niemand levert gratis gas, dat is onmogelijk. En er kan enkel in roebel worden betaald", aldus Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov.

De Russische president Vladimir Poetin kondigde de maatregel vorige week aan. Hij gaf de Russische autoriteiten toen een week tijd om de betalingen mogelijk te maken.

De G7 noemen de maatregel onaanvaardbaar. De Duitse minister van Financiën Robert Habeck verweet Rusland een onbetrouwbare partner te zijn. "Rusland was, is en blijft een betrouwbare leverancier"; verzekerde Peskov. 

Het Russische leger heeft de belangrijkste doelen van de eerste fase van zijn zogenoemde "militaire operatie" in Oekraïne bereikt. Dat heeft de Russische minister van Defensie Sergej Sjojgoe gezegd tijdens een persconferentie. Hij dreigde er ook nog mee dat "het ongecontroleerd verdelen van wapens" aan Oekraïne een dreiging kan vormen voor Europese landen.

"Het gevechtspotentieel van de Oekraïense strijdkrachten is significant afgenomen, waardoor de belangrijkste aandacht en inspanningen gericht kunnen worden op het bereiken van het hoofddoel, de bevrijding van Donbass", aldus Sjojgoe. Bij de aankondiging van de inval had de Russische president Vladimir Poetin het nog over de denazificatie van Oekraïne, waarmee hij een regimewissel bedoelde. 

Nog volgens de Defensieminister hebben de Russen nu het overwicht in het luchtruim. "De luchtmacht en hun luchtverdedigingssysteem zijn zo goed als uitgeschakeld", klonk het. En de Oekraïense marine heeft "opgehouden te bestaan", zei Sjojgoe ook. 

Dat het Westen Oekraïne wapens bezorgt opdat het zich kan verdedigen tegen de Russische aanval is volgens Moskou "onverantwoordelijk". "In de toekomst kan dit een dreiging betekenen voor de Europeanen zelf", zei de minister.

Sjojgoe sprak tijdens overleg in zijn ministerie dat ook bijgewoond werd door legertopman Valeri Gerasimov. Het was voor het eerst sinds 11 maart dat de Defensieminister te zien én te horen was. Hij verdween 11 maart uit beeld en was slechts één keer te zien, afgelopen donderdag. Gerasimov was recent ook enige tijd uit beeld. Hun afwezigheid had, volgens het Kremlin, alles te maken met de inval, waardoor ze geen tijd meer hadden voor de media.