Brand in Russisch oliedepot: eerste Oekraïense aanval buiten de grenzen of in scène gezet door Rusland?

Vanmorgen vroeg brak brand uit in een olieopslagplaats in Belgorod, een stad in het zuidwesten van Rusland op zo'n 35 kilometer van de Oekraïense grens. Op beelden is te zien hoe de brandweer het vuur probeert te blussen. Hoge zwarte rookpluimen stijgen op boven het depot. De beelden zouden vanmorgen iets voor 6 uur lokale tijd gemaakt zijn. Zo'n 200 brandweerlui zouden ingezet zijn om de brand te blussen.

Twee werknemers van de opslagplaats zouden gewond geraakt zijn. Het overige personeel werd naar verluidt geëvacueerd. Ook een deel van de omgeving rond de opslagplaats werd ontruimd.

Wat er precies gebeurd is, is nog niet helemaal duidelijk. Volgens de Russische lokale overheid heeft het Oekraïense leger een raketaanval met helikopters uitgevoerd. Twee helikopters zouden op lage hoogte de grens overgevlogen zijn en een of meer raketten hebben afgevuurd.

Op andere beelden die op sociale media circuleren, is inderdaad te zien hoe helikopters raketten afvuren, maar die zijn nog niet onafhankelijk geverifieerd. Onafhankelijke bevestiging van een raketaanval op de olie-installatie is er dus nog niet. Oekraïne ontkent ook achter de aanval te zitten. Dat zegt de topman van de Oekraïense Veiligheidsraad. "Om een bepaalde reden zeggen ze dat wij het gedaan hebben, maar volgens onze informatie komt dit niet overeen met de werkelijkheid", zegt Oleksij Danilov.

Eerder zei de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmitro Koeleba dat hij de Oekraïense betrokkenheid bij wat gebeurd is, niet kan bevestigen noch ontkennen, omdat hij niet over alle militaire informatie beschikt. Het Oekraïense ministerie van Defensie liet dan weer enigszins laconiek weten dat Oekraïne zich in deze oorlog vooral verdedigt en niet verantwoordelijk gesteld kan worden voor "elke catastrofe op Russisch grondgebied".

Volgens de Britse openbare omroep BBC hebben Oekraïense helikopterpiloten in elk geval veel ervaring met laag en snel vliegen om te vermijden dat ze door radar- en andere systemen opgemerkt zouden worden. "Ze hebben dat jarenlang in de Donbas gedaan", schrijft de BBC, de regio waarvan een deel in handen is van pro-Russische separatistische rebellen. Maar dat 's nachts doen op Russisch grondgebied, is natuurlijk een andere zaak. "Dat zou grote moed en doorgedreven vliegvaardigheden hebben vereist", schrijft de BBC.

Als Oekraïne, anders dan het zelf beweert, wel het depot heeft aangevallen, dan zou dat de eerste bevestigde Oekraïense aanval op een Russisch doelwit buiten eigen grenzen zijn sinds de start van de Russische invasie. In dat geval zou dat een mogelijke escalatie van de oorlog kunnen betekenen. "Belgorod is strategisch belangrijk voor de bevoorrading van Russische troepen in Oekraïne", zegt correspondent Geert Groot Koerkamp vanuit Moskou.

De kans bestaat ook dat Rusland een zogenoemde "falseflagoperatie" heeft uitgevoerd. Dat is een aanval op eigen doelwitten waarna de schuld bij de tegenstander wordt gelegd om zo een voorwendsel te creëren voor een (nog grotere) aanval op die tegenstander. Rusland heeft die tactiek in het verleden al toegepast. Het lijkt op het eerste gezicht wel minder waarschijnlijk dat Rusland zo ver zou gaan om eigen brandstofdepots aan te vallen. Al kan dat ook niet uitgesloten worden.

Dat is ook wat veel Oekraïners denken, stelde VRT NWS-journalist Marijn Trio vast in Oekraïne. "Veel Oekraïners zijn toch sceptisch en houden er rekening mee dat het ook een Russische provocatie zou kunnen zijn en dat het helemaal niet het Oekraïense leger was dat hier achter zat. Ze zijn hier heel beducht voor Russische propaganda. Aan de andere kant is er ook wat leedvermaak omdat het Russische leger had gezegd dat de Oekraïense luchtmacht bijna helemaal vernietigd is, maar ze nu zelf zeggen dat Oekraïense helikopters blijkbaar toch doelen in Rusland kunnen aanvallen."

Het Russische ministerie van Defensie weigerde in te gaan op vragen over de brand. Het liet daarentegen wel weten dat Rusland de afgelopen 24 uur 5 Oekraïense munitiedepots en een brandstofdepot heeft vernield. 

De woordvoerder van de Russische president Vladimir Poetin reageerde wel. "De aanval creëert niet meteen comfortabele omstandigheden om de vredesgesprekken met Kiev voort te zetten", zei Dmitri Peskov. De onderhandelingen tussen Rusland en Oekraïne werden trouwens vandaag verdergezet. Niet fysiek zoals eerder deze week in Turkije, maar via videoconferentie. 

Overigens zou eerder deze week ook brand uitgebroken zijn in een munitieopslagplaats in de buurt van Belgorod. De brand veroorzaakte meerdere explosies. De oorzaak wordt volgens de Russische autoriteiten nog onderzocht.