Na dagenlang noeste arbeid kon premier Alexander De Croo (Open Vld) vanmiddag een deal over de begroting presenteren. Maar erg rooskleurig is die niet. “De wereld is veranderd sinds oktober”, zei de premier. “Deze begrotingscontrole komt op een moment dat er grote schokken zijn.” Hij verwees daarbij naar de onverwacht lange duur van de coronacrisis, die nog steeds heel wat geld vraagt. Maar vooral de oorlog in Oekraïne heeft de plannen van de regering in de war gestuurd. Extra uitgaven zijn nodig voor militair materiaal en voor de ondersteuning van vluchtelingen. Maar ook aan inkomstenzijde is er een grote impact: de economie bloedt, wat minder opbrengt voor de overheid. Volgens staatssecretaris voor Begroting Eva De Bleeker (Open Vld) heeft de terugval van de economische groei een impact van 1 miljard.

Ten opzichte van de opmaak van oktober is het begrotingstekort opgelopen met maar liefst 4,3 miljard euro. Het deficit van de federale regering bedraagt nu 20,7 miljard euro. Het merendeel van dat tekort is te verklaren door bijkomende uitgaven. 2 miljard is er de afgelopen maanden uitgegeven aan verschillende energiepakketten. Ook besliste de regering voor 450 miljoen te investeren in defensie, bovenop de bestaande budgetten. Alle uitgaven aan de Oekraïnecrisis bedragen samen al 2,26 miljard. Toch houdt de regering rekening met nog meer uitgaven. Voor de strijd tegen het coronavirus is er een reservepotje aangelegd van 825 miljoen euro, voor de Oekraïnecrisis dat er één van 800 miljoen.

Daarnaast zijn er nog heel wat uitgaven in de marge beslist. Er is onder meer 30 miljoen uitgetrokken om de transportkosten voor werknemers te verlichten. De idee is dat de vergoeding voor woon-werkverkeer op dit moment niet meer overeenkomt met de reële kost die werknemers hebben om zich te verplaatsen. Er komt ook 23 miljoen voor gespecialiseerde verpleegkundigen en 10,5 miljoen extra voor voedselhulp. Ook zijn er beslissingen genomen rond de verwerking van kernafval, de aankoop van detentiehuizen en de vernieuwing van het Brusselse Jubelpark.

Het merendeel van al die extra uitgaven zijn uiteraard eenmalige uitgaven, geen structurele. Toch is het opmerkelijk dat de regering tegenover die uitgaven geen extra inkomsten stelt. Bij de begrotingsopmaak wordt er traditioneel gestreefd naar meer inkomsten dan uitgaven, gezien het grote begrotingstekort. Maar premier De Croo verdedigde de keuze voor alleen maar uitgaven vanwege de crisissen. “Laat ons wel wezen: op dit moment keihard besparen of allerlei nieuwe belastingen invoeren: ik denk dat dat het laatste is wat we moeten doen.”