Meer wapens, ja, maar welke? NAVO blijft erg vaag over welke wapens er naar Oekraïne gaan
De NAVO zegt dat er extra militaire hulp naar Oekraïne gaat om de Russische invasie te bestrijden, maar blijft op de vlakte over wat soort wapens er geleverd wordt. De Oekraïense regering had eerder meer wapens en vooral zware wapens gevraagd, maar het ziet er naar uit dat de ministers van Buitenlandse Zaken van de NAVO het daar niet volledig over eens waren. NAVO-topman Jens Stoltenberg bleef na afloop erg vaag.
De NAVO-ministers van Buitenlandse Zaken zaten vandaag in Brussel bijeen over de vraag van Oekraïne voor meer en vooral meer zware wapens voor de strijd tegen de Russische bezetting. Na afloop was topman Jens Stoltenberg daar opvallend vaag over. Dat doet veronderstellen dat er geen consensus tussen de ministers is.
De lidstaten zijn het eens om de steun aan Oekraïne uit te breiden en een breed arsenaal van wapens aan dat land te leveren
Voor een goed begrip: de NAVO zelf als organisatie levert geen wapens aan Oekraïne en komt ook niet tussenbeide in de oorlog. Maar verschillende NAVO-lidstaten leverden wel wapens op eigen initiatief, waaronder ons land, maar ook de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Duitsland, de Baltische republieken en Oost-Europese landen.
De discussie ging over "offensieve" of "defensieve" wapens, maar Stoltenberg zei dat het onderscheid daartussen kunstmatig is. Onder defensieve wapens wordt nochtans vervat dat wat Oekraïne nodig heeft om aanvallen af te slaan. Het gaat dan om antitank- of luchtdoelraketten om Russische tanks, pantserwagens of vliegtuigen uit te schakelen. Met offensieve wapens zou dan bedoeld worden tuigen die Oekraïne in staat moeten stellen om aanvallen uit te voeren en gebied te bevrijden. Denk dan aan tanks, zware artillerie, grond-grond-raketten en vliegtuigen.
Beluister een gesprek met defensiespecialist Peter Wijninga, van Het Haags Centrum voor Strategische Studies, in "De ochtend":
Defensiespecialist Wijninga: "Grote vraag is of NAVO zwaarder militair materiaal zal leveren"
"Vandaag dienen wapens de vrede"
Sommige landen vinden echter dat NAVO-lidstaten alleen defensieve wapens mogen leveren. Wel antitankwapens bijvoorbeeld, maar geen aanvalswapens, wel luchtverdedigingssystemen, maar geen gevechtsvliegtuigen.
Jullie leveren ons de wapens, wij offeren ons op en zo blijft de oorlog beperkt tot Oekraïne
Maar voor Oekraïne doet dat onderscheid niet meer ter zake als een land wordt aangevallen en de aanvallers moet terugdrijven. Dan heb je daar misschien wel tanks voor nodig, argumenteerde de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmitro Koeleba, die vanmorgen ontvangen werd door de NAVO.
"Mijn agenda is heel simpel, er staan maar drie punten op: wapens, wapens en wapens", vertelde hij aan de pers. Die zijn nodig om de Russische opmars in het oosten van Oekraïne tegen te houden, stelde Koeleba. Hij riep de NAVO-landen op niet langer te aarzelen. "Hoe raar het ook mag klinken, maar vandaag dienen wapens de vrede."
Koeleba liet wel verstaan dat ook offensieve wapens nodig zijn, maar dat op die manier de oorlog beperkt zou blijven tot het territorium van Oekraïne en dus niet zou uitbreiden; een bezorgdheid voor veel lidstaten. Koeleba zegt wel dat wie wapens snel moeten komen, anders is het te laat. Hij waarschuwde dat de komende Russische aanval op de Donbas-regio in het oosten wellicht te vergelijken zullen zijn met die uit de Tweede Wereldoorlog met grote tankbewegingen en grote verwoestingen.
Bert De Vroey: "Het was een bijzondere persconferentie van minister Koeleba, er hing af en toe een geladen stilte"
"Bondgenoten beschermen is kerntaak voor NAVO"
Stoltenberg hamerde er op zijn persconferentie vanmiddag wel op dat de belangrijkste taak van de alliantie eruit bestaat om de eigen lidstaten te verdedigen (en dus niet andere staten zoals Oekraïne, nvdr.). De NAVO doet dat ook, want de voorbije weken zijn tienduizenden militairen onder NAVO-bevel gesteld en naar de Oost-Europese lidstaten gestuurd, onder meer naar de Baltische staten, Polen, Slovakije, Roemenië en Bulgarije. Ook hebben de Verenigde Staten extra troepen naar Europa overgevlogen.
Tegelijk is het de bedoeling om een escalatie naar een open conflict tussen de NAVO en Rusland te vermijden, aldus Stoltenberg. Dat zou er dan kunnen op wijzen dat de alliantie zich niet voluit in Oekraïne wil mengen. Uiteraard is het ook wel zo dat de NAVO niet alle details over steun aan Oekraïne wil prijsgeven. "In de wandelgangen is te horen dat er wel zware wapens geleverd worden, maar dat de NAVO dat niet aan de grote klok willen hangen", zei collega Bert Devroey van aan het NAVO-hoofdkwartier. Stoltenberg kondigde terloops nog militaire steun aan voor Georgië in de Kaukasus en voor Bosnië-Herzegovina.
Bert de Vroey: "Oekraïense minister voorzichtig positief na NAVO bijeenkomst"
Op een eerste meeting tussen de ministers rond de middag waren ook de buitenlandministers van Finland, Zweden en Georgië waren daarbij aanwezig, net als die van Australië, Japan, Nieuw-Zeeland en Zuid-Korea (de partners in de Aziatisch-Pacifische regio).
De oorlog in Oekraïne heeft een wereldwijd belang en zal langdurige gevolgen hebben, zo verklaarde Stoltenberg die aanwezigheid. De alliantie wil de samenwerking met die Aziatisch-Pacifische bondgenoten overigens verder uitbreiden. Dat past in een nieuw strategisch concept voor de NAVO dat in juni op de top in Madrid zou moeten worden goedgekeurd. Daarin zou de langetermijnrelatie met Rusland herbekeken worden, maar tegelijk ook de opgang van China en de gevolgen daarvan.
Los daarvan staat het elke lidstaat vrij om gelijk welke wapens te leveren die het wil. Zo heeft Tsjechië tanks van het type T-72 en pantserwagens van zoals de BMP-1 geleverd aan Oekraïne. Dat zijn wapens uit de Sovjettijd en Oekraïeners kunnen daar snel zonder extra training mee gaan vechten. De VS, het VK en andere lidstaten leveren vooral antitankraketten zoals Javelin, NLAW en drones zoals Switchblade of luchtdoelraketten zoals Stingers. Oekraïne heeft daar verwoestend mee uitgehaald naar de Russen de voorbije weken. (Lees verder onder de foto).
"Drie maanden tot een jaar voor Finse toetreding"
In de marge van de NAVO-top in Brussel heeft de (groene) Finse minister van Buitenlandse Zaken Pekka Haavisto gezegd dat een toetreding van zijn land tot het Atlantisch bondgenootschap "vier maanden tot een jaar" zou kunnen duren vanaf het moment van de aanvraag.
Finland is sinds 1945 een neutraal land, ook al is het lid geworden van de Europese Unie, maar door de oorlog in Oekraïne is plots een meerderheid van de Finnen gewonnen voor de NAVO. Volgens Haavisto is er nog geen beslissing genomen, maar zou dat de volgende weken wel kunnen.
Finland is een klein land en heeft ongeveer 21.000 mensen onder de wapens; onder hen zijn dienstplichtigen. Het heeft wel een grote veldartillerie en besteedt 2,15 procent van het bruto binnenlands product aan defensie; dat is meer dan de meeste NAVO-landen. Finland heeft een grens van 1.300 kilometer met Rusland.