HERLEES. OORLOG OEKRAÏNE. Poetin duikt op bij begrafenis extreemrechtse politicus - Biden beschuldigt Rusland van "verschrikkelijke gruweldaad”

Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen heeft de Oekraïense president Volodymyr Zelensky beloofd dat de Europese Unie achter Kiev blijft staan, en dat ze werk maakt van een Oekraïens EU-lidmaatschap. "Ik ben hier vandaag bij u in Kiev om een duidelijke signaal te brengen, de Europese Unie staat achter u", aldus de Duitse. Oekraïne heeft, wat betreft de Commissievoorzitter, een "Europese toekomst".

Na von der Leyens toespraak herhaalde Zelensky zijn oproep om de sancties tegen Moskou te verstrengen. "Anders wil Rusland niets of niemand begrijpen", aldus de Oekraïense president. Hij drukte dankbaarheid uit over het laatste Europese sanctiepakket, maar voegde eraan toe dat Moskou Oekraïne veel heeft afgenomen. "We kunnen het land terugkrijgen, maar niet de mensen."

Voor haar bezoek aan Oekraïne werd von der Leyen vergezeld door EU-buitenlandchef Josep Borrell. In de trein onderweg naar Kiev zei de Commissievoorzitter dat ze Oekraïners hoop wilde geven.

Die hoop gaf ze ook over een EU-lidmaatschap voor het land. "Gewoonlijk duurt het jaren voor de Europese Raad een lidmaatschapsaanvraag aanvaardt, en ik vraag dat we daarin zo snel mogelijk vooruit gaan", zei von der Leyen eerder al. "Ons doel is om de Oekraïense aanvraag deze zomer voor de Raad voor te stellen."

"Rusland zal wegzakken in economisch, financieel en technologisch verval, terwijl Oekraïne naar een Europese toekomst marcheert", zei von der Leyen op een gezamenlijke persconferentie met Zelensky. "Uw strijd is ook de onze." De Duitse overhandigde Zelensky een vragenlijst die als basis moet dienen voor de gesprekken die voor de volgende weken gepland staan. "Daar begint uw weg naar Europa en de Europese Unie."

Duitsland kan nog dit jaar af van olie uit Rusland, denkt bondskanselier Olaf Scholz. Hij reageerde daarmee op de vraag of hij zich schaamt voor het feit dat de landen van de Europese Unie Rusland miljarden euro voor fossiele brandstoffen betalen.

Russische olie is nu goed voor ongeveer een kwart van de Duitse invoer. Voor de Russische invasie van Oekraïne was dat nog meer dan een derde. "We werken er hard aan om geen Russische olie meer nodig te hebben en we denken dat dit jaar te kunnen bereiken", aldus Scholz. De Duitse bondskanselier was op bezoek bij de Britse premier Boris Johnson.

Volgens Scholz wil Duitsland ook snel niet meer afhankelijk zijn van Russisch gas. Daar wordt dan ook aan gewerkt, maar dat is niet zo eenvoudig, stelde Scholz. Daarvoor moeten nieuwe pijpleidingen worden gebouwd en installaties waar vloeibaar gemaakt aardgas (lng) afkomstig van schepen kan worden opgeslagen, voordat het naar het gasnet gaat.

De Russische centrale bank laat vanaf 18 april opnieuw de verkoop van buitenlandse valuta toe. De bank schortte die verkoop begin maart op, nu het land na de inval in Oekraïne geviseerd wordt door een reeks westerse sancties.

De centrale bank meldt in een persbericht dat de valuta opnieuw in cash zullen worden verkocht vanaf 18 april. Het gaat wel enkel om geld dat de banken vanaf 9 april ontvangen. De aankondiging komt als een verrassing, aangezien de centrale bank op 8 maart had laten weten dat de verkoop van buitenlandse valuta tot 9 september 2022 werd opgeschort. De Russen kunnen hun buitenlands geld wel "op elk moment en voor elk bedrag" inwisselen voor roebels, klonk het toen.

Ook de regels voor het afhalen van buitenlandse biljetten cash bij de banken worden versoepeld. In maart maakte de bank bekend dat die afhaling beperkt werd tot 10.000 Amerikaanse dollars en dat het resterende bedrag enkel in roebels tegen de geldende wisselkoers kon worden opgenomen. Voortaan kunnen echter niet alleen Amerikaanse dollars, maar ook euro's worden afgehaald bij de banken.

De drastische beperkingen op operaties met buitenlandse valuta kwamen er nadat de roebel historische verliezen leed tegenover de westerse valuta vanwege de oorlog in Oekraïne en de sancties die werden afgekondigd tegen Rusland.

De afgelopen weken heeft de roebel echter sterk aan waarde gewonnen dankzij opgelegde kapitaalcontroles en de aanhoudende exportinkomsten uit de verkoop van olie en gas. Vrijdag was een dollar 71 roebel waard, de hoogste stand sinds de herfst van 2021, terwijl voor een euro 77 roebel moest worden betaald, het hoogste niveau sinds juni 2020. 

Rusland moet op zoek naar nieuwe markten voor steenkool, na het embargo van Europa.  "Maar het blijft een veelgevraagd goed. Afhankelijk van hoe de Europese consumptie vermindert, zullen we uitwijken naar andere markten", zegt Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov.

"De beslissing van enkele naties om Russische steenkool los te laten zal in eerste instantie een tastbare impact hebben op hen", stelt de Russische minister van Energie Nikolaj Sjoelginov. Meer dan een vijfde van de Russische uitvoer naar Europa bestond vorig jaar uit steenkool, goed voor 48,7 miljoen ton.

De 27 lidstaten van de Europese Unie spraken gisteren hun steun uit aan het vijfde sanctiepakket. Dat omvat onder meer een importverbod op steenkool, hout en wodka. Japan kondigde vandaag een gelijkaardig verbod aan. 

 De Amerikaanse president Joe Biden heeft Rusland ervan beschuldigd een "verschrikkelijke gruweldaad" begaan te hebben in Kramatorsk, in het oosten van Oekraïne. "Burgers die probeerden te evacueren en in veiligheid te komen werden getroffen," zei Biden in een tweet.

"We zullen onze veiligheidsbijstand en wapenleveringen voortzetten om Oekraïne te helpen zijn land te verdedigen. Samen met onze bondgenoten zullen we de inspanningen steunen om deze aanval te onderzoeken.  De daden van Rusland zullen we documenteren, de daders zullen ter verantwoording geroepen worden", klinkt het.

Bij de aanval kwamen vijftig mensen om, onder wie vijf kinderen. Nog eens bijna honderd mensen zijn in het ziekenhuis opgenomen, onder hen ook zestien kinderen.

In het station van Kramatorsk waren talrijke mensen aan het wachten op een evacuatie. De Oekraïense autoriteiten hadden de bevolking opgeroepen de stad te verlaten. 

De Britse militaire hulp voor Oekraïne wordt opgedreven. Dat kondigde de Britse premier Boris Johnson aan na de "gewetenloze" aanval op het station van Kramatorsk. Het gaat onder meer om Starstreak-luchtafweerraketten en 800 antitankraketten. De waarde van de militaire uitrusting bedraagt circa 120 miljoen euro.

"De misdaden van Rusland in Oekraïne zullen niet ongestraft blijven", waarschuwde de Britse regeringsleider op een persconferentie met de Duitse bondskanselier Olaf Scholz.

De twee mannen sneden ook de kwestie van de invoer van fossiele energie uit Rusland aan. Londen liet eerder weten dat het tegen eind dit jaar een einde wil maken aan elke aankoop van Russische aardolie of steenkool, en op termijn van Russisch gas. 

Johnson riep de Europeanen op meer te doen om dit doel te bereiken. "We kunnen onze energiesystemen niet van de ene op de andere dag veranderen, maar we weten ook dat de oorlog van Poetin niet van de ene op de andere dag zal eindigen", klonk het.

"We doen al wat we kunnen en we doen veel", reageerde de Duitse bondskanselier. "We zijn er vrij optimistisch over dat we heel binnenkort af geraken van de noodzaak gas uit Rusland in te voeren."

In de Oekraïense havenstad Odesa zal van zaterdagavond tot maandagochtend een avondklok van kracht zijn wegens de "dreiging" van raketaanvallen. Dat melden de lokale autoriteiten.

Na de raketaanval op het treinstation van Kramatorsk (in het oosten van Oekraïne) vrezen de autoriteiten ook een aanval op Odesa. Die zou op 10 april kunnen plaatsvinden, klinkt het. "Daarom is in Odesa en de regio een avondklok ingesteld van 21 uur op 9 april tot 6 uur op 11 april", aldus het regionale militaire bestuur.

Bij een raketaanval op het treinstation in de Oost-Oekraïense stad Kramatorsk zijn zeker 50 doden gevallen. 

Europees Commissievoorzitster Ursula von der Leyen en de chef van de Europese diplomatie Josep Borrell hebben vrijdag Boetsja bezocht, de voorstad van de Oekraïense hoofdstad Kiev waar na de terugtrekking van de Russische troepen tientallen dode burgers werden aangetroffen op straat of in massagraven.

Von der Leyen en Borrell bezochten er onder meer een massagraf en staken in een kerk kaarsen aan voor de slachtoffers. Het tweetal bezocht ook de hoofdstad Kiev, waar een ontmoeting met de Oekraïense president Volodimir Zelensky gepland stond. 

Zaterdag organiseert de Europese Commissie samen met de Canadese premier Justin Trudeau een internationale donorconferentie voor Oekraïne in de Poolse hoofdstad Warschau.

Rusland en Oekraïne "zijn het er nog steeds over eens" om elkaar in Turkije te ontmoeten voor gesprekken. Dat heeft een hooggeplaatste Turkse ambtenaar vrijdag verklaard.

De Turkse minister van Buitenlandse Zaken, Mevlüt Cavusoglu, had donderdag nog aangekaart dat de "positieve sfeer" van de diplomatieke inspanningen werd overschaduwd door de moorden in Boetsja. Maar dat betekent niet dat de onderhandelingen begraven worden. "Rusland en Oekraïne zijn het erover eens besprekingen te voeren in Turkije, maar ze zijn het nog lang niet eens over een gemeenschappelijke tekst", zo heeft een Turkse overheidsvertegenwoordiger vrijdag op voorwaarde van anonimiteit meegedeeld. Wanneer de delegaties van beide landen elkaar op Turks grondgebied zouden ontmoeten, werd niet meegedeeld.

De laatste rechtstreekse gesprekken tussen beide landen vonden op 29 maart plaats in de Turkse stad Istanboel. Toen werden ook "de meest gevoelige kwesties" besproken, zoals de neutraliteit van Oekraïne, zo klinkt het nog.

Maar er waren tijdens de gesprekken moeilijkheden gerezen rond de veiligheidsgaranties van de landen die moeten instaan voor de Oekraïense neutraliteit. De Oekraïense delegatie had voorgesteld om een twaalftal landen garant te laten staan voor die neutraliteit. Naast de vijf permanente leden van de VN-Veiligheidsraad, zou het onder meer om Italië, Duitsland, Israël en Turkije gaan.

De Russische autoriteiten hebben vrijdag de Britse denktank Chatham House als "ongewenst" verklaard, een maatregel waardoor de activiteiten van de denktank in Rusland stopgezet kunnen worden. De aankondiging komt er te midden van de hoog oplopende spanningen tussen Rusland en het westen door de inval in Oekraïne.

Het Russische parket meldt in een mededeling dat het "beslist heeft om de activiteiten van de internationale ngo Royal Institute of International Relations als ongewenst te verklaren op het Russische territorium". Dat is de officiële naam van Chatham House uit Londen.

"Er is vastgesteld dat de activiteiten van deze Britse organisatie een bedreiging vormen voor de constitutionele orde en de veiligheid van Rusland", klinkt het nog, zonder meer details.

Het in 1920 opgerichte Chatham House is een gerenommeerd reflectiecentrum over internationale kwesties, dat regelmatig in de media geciteerd wordt. Volgens een wet die in 2015 door president Vladimir Poetin ondertekend werd, kunnen buitenlandse organisaties op een lijst van "ongewenste" organisaties terechtkomen. Ze kunnen vervolgens verboden worden en hun leden kunnen vervolgd worden.

De wet was een aanvulling op een wet uit 2012, waardoor organisaties die buitenlandse financiering krijgen en "politieke activiteiten" hebben, geclassificeerd kunnen worden als "buitenlandse agent". 

Bijna 700 mensen zijn sinds het begin van de Russische invasie gedood bij bombardementen in Tsjernihiv, in het noorden van Oekraïne bij de grens met Wit-Rusland, zo heeft de burgemeester van de stad vrijdag gezegd. De stad werd wekenlang door Russische troepen gebombardeerd.

"Ik kan bij benadering het cijfer van 700 mensen geven. Het gaat om militairen en burgers", zei burgemeester Vladislav Atrosjenko volgens het onafhankelijke Oekraïense persbureau Unian. Volgens hem leven nog 80.000 à 95.000 mensen in de stad op ongeveer 150 kilometer van de hoofdstad Kiev. Ze telde bijna 300.000 inwoners voor het begin van de Russische invasie in februari. 

Een eerste groot konvooi met humanitaire hulp kwam donderdag in Tsjernihiv aan sinds de Russische troepen zich vorige week uit deze regio terugtrokken, zei regionaal gouverneur Vjatsjeslav Tsjaus. Hij riep de inwoners van de regio op waakzaam te blijven voor het risico op nieuwe Russische bombardementen. "Vliegtuigen en raketten blijven over onze regio vliegen", benadrukte hij op Telegram.

Rusland zet 45 Poolse diplomaten het land uit. Dat is een vergelding voor gelijkaardige maatregelen die Warschau eind maart aankondigde, meldt het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken.

"Op grond van het wederkerigheidsbeginsel zijn 45 personeelsleden van de Poolse ambassade en haar consulaten-generaal in Irkoetsk, Kaliningrad en Sint-Petersburg 'persona non grata' verklaard", klinkt het in de verklaring van het ministerie. 

De diplomaten krijgen tot 13 april om Rusland te verlaten. De afgelopen dagen zijn tientallen Russische diplomaten het land uitgezet in Europese landen, waaronder Duitsland, Italië, Frankrijk en Spanje.

Bij een aanval op een station in Kramatorsk zijn al zeker 50 burgerdoden gevallen, waaronder ook 5 kinderen. Dat heeft het hoofd van Donetsk regional state administration gezegd op Twitter. Het aantal kan nog oplopen. Er zijn ook een honderdtal doden gevallen, zo schrijft 'The Guardian'.

Lees hier meer.

De Duitse regering wil een "beschermingsschild" instellen voor bedrijven. Het beschermingspakket van ettelijke miljarden euro's moet de Duitse ondernemingen tegemoetkomen nu ze te lijden hebben onder de torenhoge energieprijzen door de Russische invasie in Oekraïne. Dat meldden de ministeries van Financiën en Economie vrijdag.

Het 'schild' voorziet onder meer maatregelen als een "in de tijd beperkte en nauw omschreven" subsidie om de kosten door de gestegen aardgas- en elektriciteitsprijzen onder controle te houden voor zwaar getroffen ondernemingen. Volgens minister van Financiën Christian Lindner kost deze maatregel vijf miljard euro aan de Duitse belastingbetaler.

Voorts komt er een kredietprogramma via staatsbank KfW, die tot zeven miljard euro kan ontlenen aan gunstige voorwaarden. 

Er is ook sprake van een bijkomend financieringsprogramma. De regering wil hier eenvormige criteria uitwerken voor het toekennen van kortlopende kredietlijnen van KfW, die gedekt worden met een staatsgarantie. Daarbij is een kredietvolume van in totaal 100 miljard euro voorzien.

Minister Lindner wil via de maatregelen de gevolgen van de oorlog in Oekraïne voor de Duitse economie beperken. Hij sprak onder meer van een economische "schokdemper".

De Franse president Emmanuel Macron heeft de Poolse eerste minister Mateusz Morawiecki in een interview met de krant Le Parisien een "rechts-radicale antisemiet" genoemd. 

Macron reageerde daarmee op kritiek die Morawiecki eerder deze week had geuit op de telefoongesprekken die de Franse president regelmatig voert met zijn Russische ambtsgenoot Vladimir Poetin.

Lees hier meer.

Verschillende Europese telecomoperatoren en de drie Oekraïense operatoren zullen nog minstens drie maanden inspanningen leveren om de roamingkosten voor Oekraïense vluchtelingen te beperken. Dat blijkt uit een gezamenlijk statement dat ze hebben ondertekend.

Al snel na de start van de oorlog in Oekraïne voerden verschillende Europese telecomoperatoren kortingen in voor bellen en sms'en vanuit en naar Oekraïne, of maakten ze dat gratis. Onder hen ook de Belgische operatoren Telenet, Proximus en Orange.

Nu is er op Europees niveau een gezamenlijk statement met engagementen om connectiviteit voor slachtoffers van de oorlog langer betaalbaar te houden. Proximus is een van de ondertekenaars, net als de moederbedrijven van Orange en Telenet.

Concreet engageren de Europese operatoren zich om de roamingkosten die ze aanrekenen aan de Oekraïense operatoren, te verminderen, en willen ze internationale gesprekken vanuit de EU naar Oekraïense nummers betaalbaar houden.

De Oekraïense operatoren van hun kant zullen geleidelijk aan minder kosten aanrekenen aan Europese operatoren voor gesprekken naar hun nummers.

Slovakije heeft het luchtafweersysteem S-300 aan Oekraïne geleverd om dat land te steunen in zijn strijd tegen de Russische invasie. Dat heeft premier Eduard Heger vrijdag laten weten op Facebook.

S-300 is eigenlijk van Russische makelij. Oekraïne had wel specifiek om het luchtafweersysteem gevraagd. Volgens Heger betekent de levering niet dat Slovakije "deelnemende partij wordt in het gewapende conflict in Oekraïne".

De Europese lidstaten gaven gisteren hun zegen voor een vijfde sanctiepakket. Het gaat onder meer over een importverbod op alle vormen van steenkool. 

Het vijfde sanctiepakket neemt ook het vrachtverkeer en de zeevaart in het vizier. Geen enkele vrachtwagen geregistreerd in Rusland of Wit-Rusland zal de EU nog kunnen binnenkomen. Dat geldt ook voor schepen die onder Russische vlag varen. Er zijn wel uitzonderingen voor voedingsproducten, medicijnen of energieproducten. 

Er komen ook nieuwe export- en importverboden, ter waarde van respectievelijk 10 en 5,5 miljard euro. In het laatste geval gaat het ook om symbolische producten, zoals kaviaar, wodka en jachtwapens. Diamanten zijn nog steeds niet het doelwit omdat Rusland geen moeite heeft om elders kopers te vinden en de EU meer te verliezen dan te winnen zou hebben. Maar deze sector wordt in het kader van toekomstige sancties niet uitgesloten.

Er worden ook nog 217 mensen toegevoegd aan de sanctielijst met reisverboden en bevriezing van activa. Het gaat om 179 leden van de regeringen en parlementen van de zelfverklaarde republieken Donetsk en Loehansk. De lijst bevat ook verschillende oligarchen én de twee dochters van de Russische president Vladimir Poetin, Katerina Tikhonova en Maria Vorontsova.