HERLEES: OORLOG OEKRAÏNE. Londen stuurt pantserwagens en raketten naar Oekraïne - EU-ambassade in Kiev weer operationeel

Actievoerders van milieuorganisatie Greenpeace zijn zaterdagavond in het Antwerpse havengebied begonnen met een actie tegen een tanker die Russische olie zou vervoeren. De actievoerders willen het schip verhinderen om de haven binnen te varen. Greenpeace vraagt om in het licht van de oorlog in Oekraïne de import van Russische fossiele brandstoffen en uranium te stoppen.

De actievoerders klommen op een sluis waar het schip doorheen moest en ketenden zich daaraan vast. Hoe lang ze de doorvaart daarmee kunnen blokkeren, zal nog moeten blijken. 

Volgens Greenpeace kwamen sinds het begin van de Russische inval in Oekraïne al 55 tankers uit Rusland naar ons land. Het schip dat de actievoerders willen tegenhouden, de Seychelles Pioneer, was eind februari ook al in Antwerpen en zou nu 33.000 ton diesel vervoeren.

Greenpeace stelt dat de import van olie en gas uit Rusland onmiddellijk moet stoppen. "De hoge energie- en brandstofprijzen die wij vandaag betalen, maken fossiele bedrijven rijk en spijzen de oorlogskas van Poetin", zegt Joeri Thijs, woordvoerder van Greenpeace België. De milieuorganisatie heeft zelf een reeks voorstellen klaar voor een Belgisch "noodplan" om onze afhankelijkheid van olie en gas af te bouwen. Het gaat onder meer om een maximale snelheid van 100 km/u op onze snelwegen, goedkoper openbaar vervoer, maximaal tot 19°C verwarmen in openbare gebouwen en scholen, en minder verlichting in het straatbeeld 's nachts.

Frankrijk gaat twee schilderijen die deel uitmaken van de beroemde Morozov-collectie, die tot vorige week te zien was in de Fondation Louis Vuitton in Parijs, niet teruggeven. De werken behoren toe aan de Russische oligarch Petr Aven en blijven voorlopig in Frankrijk als sanctie voor de oorlog in Oekraïne.

De Morozov-collectie was de voorbije maanden in de Franse hoofdstad te zien. Het gaat om een uitgebreide collectie van schilderijen van onder meer Van Gogh, Cézanne, Matisse, Monet of Renoir, naast Russische schilders als Malevich en Repin. De schilderijen werden verzameld door de broers Morozov, en zijn slechts heel uitzonderlijk buiten Rusland te bewonderen.

De tentoonstelling lokte meer dan een miljoen bezoekers, ook vanuit België. Ze is nu afgelopen maar volgens het Franse ministerie van Cultuur keren niet alle werken terug naar Rusland. Twee schilderijen blijven in Frankrijk "zolang er sancties tegen de eigenaar, een Russische oligarch, gelden", luidde het zaterdag. Volgens bronnen aan het Franse persagentschap AFP gaat het om Petr Aven, een vertrouweling van de Russische president Poetin. 

Eén van de werken zou op vraag van de Oekraïense autoriteiten in Frankrijk blijven. Het schilderij hangt in het Museum van Schone Kunsten in Dnjepropetrovsk, en dreigt er door de oorlog immers schade op te lopen.

De bestemming van een derde werk dat gelinkt wordt aan een andere Russische oligarch, wordt nog door de Franse autoriteiten onderzocht.

De Britse premier Boris Johnson en de Oekraïense president Volodimir Zelenski hebben zaterdag samen door Kiev gewandeld, zo blijkt uit beelden die de Oekraïense autoriteiten hebben vrijgegeven.

De twee zijn te zien zonder speciale veiligheidsuitrusting -Johnson gewoon in kostuum- maar wel omgeven door zwaarbewapende veiligheidsmensen. Ze wandelen onder meer in de Chresjtsjatyk, de hoofdstraat van Kiev, en op het bekende Maidanplein.

De ambassade van de Europese Unie in Kiev is zes weken na de Russische inval in Oekraïne weer operationeel. Ambassadeur Matti Maasikas maakte dat zaterdag bekend. Hij plaatste op Twitter een foto van het gebouw waar de delegatie gevestigd is met de EU-vlag er wapperend voor.

Oekraïne en Rusland hebben voor de derde keer sinds de start van de Russische invasie gevangenen geruild. Dat heeft de Oekraïense vicepremier Iryna Veretsjtsjoek op Twitter gemeld.

Er zijn 26 Oekraïners uit Russische gevangenschap teruggekeerd. Twaalf van de vrijgekomen mensen zijn militairen, onder wie een vrouw met de rang van officier. De anderen zijn burgers: negen vrouwen en vijf mannen.

Volgens de vicepremier had president Volodimir Zelensky tot de ruil beslist. Waar die heeft plaatsgevonden en hoeveel Russen naar huis konden teruggaan, is niet meegedeeld.

Volgens het Russische staatspersbureau Tass hebben beide zijden ook vrachtwagenbestuurders geruild: 32 Russen en 20 Oekraïners.

De voormalige Italiaanse premier Silvio Berlusconi heeft gezegd dat hij "zwaar teleurgesteld en diep bedroefd" is door het gedrag van de Russische president Vladimir Poetin.

"Ik kan en wil niet langer meer wegsteken dat ik zwaar teleurgesteld en diep bedroefd ben omtrent het gedrag van Poetin die in de ogen van de wereld een zeer zware verantwoordelijkheid heeft opgenomen", aldus Berlusconi op een openbare bijeenkomst van zijn rechtse partij Foraa.

"Ik heb hem twintig jaar geleden leren kennen en hij leek me altijd een man van democratie en vrede... wat verschrikkelijk jammer", aldus de vroegere regeringsleider. Toen hij nog premier was onderhield Berlusconi vriendschapsbanden met Poetin en nodigde hem zelfs uit op vakantie in zijn luxeuze villa op Sardinië. 

De Britse premier Boris Johnson is vandaag verrassend naar Kiev gegaan om daar rechtstreeks te praten met de Oekraïense president Volodimir Zelensky. Dat heeft adjunct-kabinetschef Andrii Sibiga van het Oekraïense presidentschap bekendgemaakt.

"Groot-Brittannië is de leider van de militaire steun aan Oekraïne, leider van de anti-oorlogscoalitie, leider van de sancties tegen de Russische agressor", schreef Sibiga op Facebook.

Daar, en ook op de Twitteraccount van de Oekraïense ambassade in Londen, is ook een foto te zien van de twee leiders die van man tot man met elkaar aan het praten zijn. "Verrassing", staat bij de afbeelding.

"De eerste minister reisde naar Oekraïne om president Zelenksy persoonlijk te ontmoeten, in een blijk van solidariteit met het Oekraïense volk", zei een woordvoerder van Downing Street, geciteerd door de Amerikaanse nieuwszender CNN. "Zij zullen praten over de Britse steun voor Oekraïne op de lange termijn en de premier zal een nieuw financieel en militair hulppakket voorstellen."

Johnson is de eerste leider van de G7 die na de Russische invasie van 24 februari Oekraïne bezoekt.

De G7 is een intergouvernementeel forum van zeven vooraanstaande industriële staten. Het gaat om Canada, Duitsland, Frankrijk, Italië, Japan, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. De Europese Unie neemt ook deel aan de G7, maar is geen soevereine staat en telt daarom niet mee als lid.

Sinds de Russische inval in Oekraïne zijn in het land al driehonderd ziekenhuizen en andere medische inrichtingen beschadigd. Volgens minister van Volksgezondheid Viktor Ljasjko zijn 21 ziekenhuizen volledig verwoest.

Patiënten uit gebieden in het oosten van het land zijn geëvacueerd naar de centrale en westelijke regio's.

In de gebieden bij Kiev, die na de terugtrekking van de Russische troepen weer onder Oekraïense controle staan, worden echter weer medische voorzieningen gebruikt. "In Boetsja en Irpin zijn de ziekenhuizen weer in gebruik genomen", aldus Ljasjko. Er zouden voornamelijk oppervlakkige reparaties moeten worden uitgevoerd, voegde hij eraan toe. 

De Italiaanse ambassade in de Oekraïense hoofdstad Kiev zal na Pasen opnieuw de deuren openen. Dat zegt de Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken Luigi Di Maio.

"We behoorden bij de laatsten die vertrokken en zullen als eersten terugkeren", aldus De Maio.

De Italianen sloten op 1 maart de ambassade in Kiev. Het kantoor van ambassadeur Francesco Zazo werd verplaatst naar Lviv, een stad in het westen van Oekraïne.

"Dit is een verder bewijs van onze steun aan het Oekraïense volk en een concrete stap om te onderstrepen dat diplomatie de prioriteit moet hebben" aldus Di Maio nog. 

Ook de Oostenrijkse kanselier Karl Nehammer is vandaag aangekomen in de Oekraïense hoofdstad Kiev om zijn steun uit te drukken aan de overheid. Het bezoek komt er nu Rusland met zijn aanvallen het zuiden en het oosten van het land blijft viseren.

Nehammer heeft een ontmoeting met president Volodimir Zelensky en de burgemeester van Kiev Vitali Klitsjko. Hij is ook van plan om de stad Boetsja te bezoeken, waar volgens Oekraïne honderden burgers vermoord werden door de Russische troepen.

Lees  ook: Zij vluchtten met jonge dochter uit Donbas en de hel van Boetsja: "Nooit zullen we de lijken vergeten die we langs de weg hebben gezien” (+)

Niet ver van de zuidoostelijke Oekraïense stad Dnipro is in de nacht van vrijdag op zaterdag een wapendepot met raketten beschoten, zei Igor Konasjenkov, woordvoerder van het Russische ministerie van Defensie. 

In Mirgorod, in de centraal Oekraïense oblast Poltava, was een aanval gericht tegen een luchthaven. Volgens Oekraïne zijn daarbij twee mensen gewond geraakt.

Bij een soortgelijke aanval in de buurt van Tsjornomorsk in de zuidelijke Oekraïense regio Odessa vielen geen slachtoffers, melden de lokale autoriteiten.

Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) heeft een rekening geopend voor Oekraïne. Landen die geld willen doneren kunnen dat via die rekening geven in bijvoorbeeld grote valuta's of zogeheten bijzondere trekkingsrechten. Dat zijn rekeneenheden binnen het IMF die alle aangesloten landen hebben. Het fonds maakt de gedoneerde gelden vervolgens over naar de Oekraïense rekening.

Volgens het IMF kunnen donorlanden op deze manier gebruik maken van de geteste infrastructuur van dat instituut om veilig en snel geld aan Oekraïne over te kunnen maken. Canada maakte recent al bekend 1 miljard Canadese dollar, omgerekend ruim 730 miljoen euro, aan Oekraïne te schenken. Dat land maakt als eerste gebruik van de nieuwe rekening, maar andere landen en organisaties kunnen op die manier ook geld storten.

Oekraïne en Rusland hebben een akkoord bereikt over tien evacuatieroutes voor burgers, die zaterdag open moeten gaan. Volgens vicepremier Irina Veresjtsjoek kunnen burgers uit onder meer Marioepol met eigen vervoer vluchten. Het is niet bekend waar de andere negen routes zijn.

De twee landen overleggen vaker over zogeheten humanitaire corridors, waardoor mensen uit belegerde steden en regio's naar veiligere plekken kunnen gaan. Vrijdag wisten 6.600 mensen uit de oorlogsgebieden te vluchten door de corridors. Rusland heeft de humanitaire corridors regelmatig geschonden door aanvallen uit te voeren in de buurt van de routes.

Ongeveer duizend zeelieden zitten vast op handelschepen in Oekraïense wateren. Dat melden twee VN-agentschappen, die om hulp vragen. De Internationale Maritieme Organisatie (IMO) en de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) waarschuwen dat de situatie "steeds onhoudbaarder wordt". Ze wijzen op de risico's van de oorlog en de tekorten aan voedsel, brandstof, vers water en andere essentiële zaken.

Ze roepen het Internationaal Comité van het Rode Kruis, Artsen Zonder Grenzen en het Hoog Commissariaat voor de Vluchtelingen van de VN (UNHCR) op om te helpen bij de bevoorrading van de schepen. Dat deden IMO en ILO in een gezamenlijke verklaring.

Volgens de agentschappen waren er op 30 maart 86 handelsschepen gestrand in Oekraïense havens en wateren, met ongeveer 1.000 zeelieden aan boord. Vooral de situatie van schepen die zich ter hoogte van de belegerde havenstad Marioepol bevinden, is precair.

Er wordt gewerkt aan een veilige corridor op de Zwarte Zee en de Zee van Azov, klinkt het nog. "Momenteel wordt de oprichting van een dergelijke corridor echter ernstig belemmerd door de aanhoudende veiligheidsrisico's, die de mogelijkheid beperken voor schepen om vanuit havens in Oekraïne te vertrekken."