Oekraïne zet nieuw stapje richting mogelijke EU-toetreding: "Hopelijk kandidaat-lidstaat in komende weken"
De Oekraïense president Volodimir Zelenski heeft in Kiev aan de Europese ambassadeur in zijn land, Matti Maasikas, de eerste documenten overhandigd om een toetreding tot de Europese Unie aan te vragen. De president hoopt "in de komende weken" het statuut van kandidaat-lidstaat te krijgen. "Ons volk maakt, diep vanbinnen, mentaal al langer deel uit van Europa", zei Zelenski. Al is de weg nog lang, heel lang.
Doorgaans duurt het jaren om het statuut van kandidaat-lidstaat van de EU te krijgen. Zelenski toonde zich tevreden dat Brussel de kans gaf aan Oekraïne om de procedure "binnen enkele weken of maanden" al te starten, tegen de achtergrond van de Russische inval in het land eind februari. Hij had het over "een belangrijk signaal" van de vriendschap tussen Kiev en Europa.
Commissievoorzitter Ursula von der Leyen gaf Zelenski de toen nog in te vullen formulieren bij een onverwacht bezoek aan Kiev:
De weg naar een lidmaatschap voor Oekraïne is nog heel lang. Acht lidstaten - Tsjechië, Letland, Litouwen, Estland, Bulgarije, Polen, Slovakije en Slovenië - riepen in een open brief eerder al op om de besprekingen over een Oekraïense toetreding tot de EU op te starten. Een aantal West- en Zuid-Europese landen, waaronder België, Nederland, Italië en Spanje, zouden terughoudender zijn.
De integratie van een land in de EU is een langdurig proces waarbij de kandidaat-lidstaat hervormingen moet doorvoeren om dichter aan te leunen bij de Europese regelgeving. Ze gaat gepaard met complexe onderhandelingen over allerlei thema's en concrete criteria waaraan een land moet voldoen, zoals politieke stabiliteit en een functionerende markteconomie.
NOOT: Ook Georgië toont interesse, maar valt net van de kaart (ligt ten noordoosten van Turkije).
Hoe realistisch is het toetreden van Oekraïne?
"Het lijkt mogelijk dat Oekraïne ooit op erg lange termijn toetreedt tot de Europese Unie, maar op korte of op middellange termijn is dat ondenkbaar", zei professor Europese politiek Hendrik Vos (UGent) eerder aan VRT NWS. "De Europese Unie gaat nooit een land in oorlog binnentrekken. Dat gaat niet gebeuren."
Op die manier zou de Europese Unie een rechtstreekse partij worden in de oorlog met Rusland en "dat zou ook meteen instabiliteit creëren in de rest van de unie voor bijvoorbeeld buitenlandse investeerders". En dan is er nog de bijstandsclausule die andere EU-leden zou verplichten militair bij te springen in Oekraïne. "Het zijn echt onbetreden paden", zei Vos daarover.
Op korte of middellange termijn is EU-lidmaatschap van Oekraïne ondenkbaar
Daarnaast zijn ook de toetredingsvoorwaarden een grote uitdaging. "Een land moet kunnen aantonen dat het een democratie is, dat corruptie wordt aangepakt en dat het minderheden beschermt. Dat kan voor Oekraïne een struikelblok zijn", zei Vos. Los daarvan is ook die "acquis communautaire" een uitdaging. "Je moet alle bestaande Europese wetgeving omzetten in nationale wetten. Het gaat om zowat 100.000 pagina's aan EU-wetten."
En dan hebben we het nog niet gehad over de uitbreidingsmoeheid die er is in de Europese Unie. "We hebben recent een grote uitbreiding gehad met landen uit Oost-Europa en we zijn die golf nog aan het verteren", legde Vos uit. "Om dan nu weer uit te breiden met een zeer groot land qua oppervlakte en bevolking, waarvan je weet dat er veel subsidies naartoe moeten vloeien?"
Houdt Von der Leyen Oekraïne dan een illusie voor? "Ze wilde vooral benadrukken dat we echt wel aan de kant van Oekraïne staan", zei Vos. "Door de manier waarop het werd aangekondigd, lijkt het alsof het tegen de zomer allemaal rond is en Oekraïne nog dit jaar lid kan worden, maar dat kan alleen maar tot teleurstelling leiden."
BEKIJK - Ernst of symboliek? Hoe moeten we de uitnodiging van Ursula Von der Leyen aan het adres van Volodimir Zelenski interpreteren?
