LIVE OORLOG OEKRAÏNE. “10.000 tot 20.000” Wagner-huurlingen en Syrische en Libische strijders aan zijde van Rusland - Scholz belooft dat Duitse industrie zal helpen met wapenleveringen

Oekraïne heeft gevechtsvliegtuigen en losse onderdelen gekregen om zijn luchtmacht te versterken. Dat heeft woordvoerder van het Pentagon John Kirby dinsdag gemeld. Hij wilde niet zeggen over hoeveel stuks het gaat en welke landen de toestellen hebben geleverd.

"Vandaag hebben ze meer gevechtsvliegtuigen ter beschikking dan twee weken geleden", zei Kirby tijdens een persconferentie. "Zonder in detail te treden over wat andere landen leveren, kan ik zeggen dat ze extra toestellen hebben gekregen en losse onderdelen om hun vloot te versterken."

De woordvoerder gaf geen details over welk type van toestellen geleverd werden, maar liet verstaan dat het om vliegtuigen van Russische makelij gaat. "Andere landen die ervaring hebben met dit type vliegtuigen hebben hen kunnen helpen om meer vliegtuigen in dienst te hebben."

Kirby benadrukte nog dat de Verenigde Staten geen strijdende partij wil worden in het conflict en dus geen vliegtuigen stuurt. Wel hebben de VS de levering van losse onderdelen aan Oekraïne gefaciliteerd.

Kiev heeft aan zijn westerse bondgenoten MiG-29-vliegtuigen gevraagd, waarmee de militairen al kunnen vliegen. Een aantal Oost-Europese landen bezit dergelijke vliegtuigen. Polen had eerder de levering van dat type vliegtuigen overwogen, maar de VS staken daar een stokje voor omdat ze vreesden dat de NAVO zo te rechtstreeks betrokken zou geraken bij het conflict.

Een Russische deadline voor strijders om de belegerde stad Marioepol op dinsdag te verlaten, is verstreken zonder dat mensen het gebied hebben verlaten. Dat melden troepen die door Moskou gesteund worden.

"Niemand gebruikte de nieuwe humanitaire corridor gevormd rond Azovstal voor burgers", zei woordvoerder Aleksej Nikonorov voor de pro-Russische separatisten aan het Russische staatsnieuwsagentschap RIA Novosti.

Volgens de Russische televisie hadden echter 120 burgers de staalfabriek verlaten, waar naar verluidt Oekraïense strijders zich hebben verschanst.

Eerder had het Russische leger een staakt-het-vuren van 2 uur afgekondigd voor de fabriek en de Oekraïners opgeroepen hun wapens neer te leggen en de site te verlaten. Volgens Oekraïense media kunnen tot 1.000 burgers in de fabriek zitten, net als tot 2.500 burgers. 

Volgens de Amerikaanse zender CNN had het Russische leger dinsdag de fabriek bestookt na het verstrijken van de deadline.

In andere delen van het land wordt hevig gevochten, met zware confrontaties rond Polohy, een kleine stad in de zuidelijke oblast Zaporizja. "De mannen houden de defensieve lijn, maar een grootschalige aanval door de vijand is aan de gang", zei gouverneur Oleksander Staroech.

De Oekraïense generale staf zei dat het Oekraïense leger in de Donbas de controle heeft veroverd over Marinka. 

Canada heeft sancties uitgevaardigd tegen de twee dochters van de Russische president Vladimir Poetin. Ook de vrouw en de dochter van de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov worden geviseerd, net als enkele Russische oligarchen en hun familieleden.

Maria Vorontsova en Katerina Tichonova kregen eerder al sancties opgelegd door de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie. De sancties houden in dat activa bevroren worden, transacties verboden zijn en dat de personen het land niet binnen mogen.

Sinds de invasie in Oekraïne legde Ottawa sancties op aan meer dan 750 mensen en entiteiten uit Rusland, Oekraïne en Wit-Rusland.

Bandenproducent Continental heeft zijn productie in Rusland hervat. Het Duitse bedrijf doet dat naar eigen zeggen om zijn personeel tegen vervolging te beschermen.

Vorige maand had het bedrijf zijn bandenfabriek in Kaluga, ten zuidwesten van Moskou, stilgelegd. De krant 'Frankfurter Allgemeine Zeitung' meldt nu echter dat de fabriek eind vorige week weer werd opgestart. 

"De huidige toestand is extreem complex voor internationaal actieve bedrijven met fabrieken in Rusland, zoals Continental", zegt het bedrijf in een statement. "Onze werknemers en managers in Rusland worden geconfronteerd met zware strafrechtelijke gevolgen als we de lokale vraag niet meer zouden beantwoorden." 

De productie werd "tijdelijk en uit noodzaak" herstart, maar zou aanzienlijk lager liggen dan vroeger. Continental zegt ook geen winst te willen maken met de fabriek.

Tsjechische wapenbedrijven zullen Oekraïens zwaar militair materiaal herstellen, na een recente vraag daartoe van de autoriteiten in Kiev. Dat meldt het Tsjechische ministerie van Defensie.

In eerste instantie zullen filialen van de industriële holding Czechoslovak Group (CSG) de herstelling van de tanks van het type T-64, een Sovjetontwerp, voor zich nemen. In de toekomst kunnen de herstellingen worden uitgebreid naar BRD- en BRDM-pantservoertuigen, waarbij ook andere Tsjechische bedrijven mee in bad worden getrokken.

"De Tsjechische Republiek was het eerste partnerland dat Oekraïne officieel had benaderd met een vraag tot samenwerking in de herstelling van gronduitrusting, die in dienst moet worden gesteld of die beschadigd is geraakt tijdens gevechten", aldus de Tsjechische minister van Defensie, Jana Cernochova.

Volgens Tsjechische media stuurde Praag begin april al treinen met T-72-tanks en pantservoertuigen uit de Sovjettijd naar Oekraïne. Dat was een ongeziene operatie. Officieel is dat echter niet bevestigd. 

België onderzoekt de mogelijkheid om forensische experts naar Oekraïne te sturen, om bewijsmateriaal van eventuele Russische oorlogsmisdaden te verzamelen. Dat heeft premier Alexander De Croo gezegd in de marge van een overleg met de Nederlandse premier Mark Rutte. Het gaat volgens De Croo om "de eerste stap die ervoor moet zorgen dat barbaren vervolgd kunnen worden".

De regeringen van België en Nederland bespraken in Gent hoe ze onder meer op het vlak van defensie nauwer kunnen samenwerken. Alle initiatieven in die zin gebeuren tegen de achtergrond van de Russische inval in Oekraïne. De Croo en Rutte zijn het erover eens dat alles in het werk moet worden gesteld om straffeloosheid te vermijden.

Beide landen steunen daarom het onderzoek van het Internationaal Strafhof en de door de VN-Mensenrechtenraad opgerichte onderzoekscommissie, die een sleutelrol spelen bij het verzamelen van bewijsmateriaal. België onderzoekt of het forensische experts kan sturen, zei De Croo. Het oorlogsgeweld, de moorden, de verkrachtingen..., wat in Oekraïne gebeurt, "is te vergelijken met de donkerste pagina's in onze geschiedenis", zei De Croo. "Het is hartbrekend te zien dat dit nog kan in Europa."

De Croo brak opnieuw een lans voor een leidende rol van Europa bij de wederopbouw van Oekraïne. Die fase kan volgens de premier gebruikt worden om Oekraïne te helpen bij zijn "westerse aspiraties". Ook Rutte zit op die lijn: "Je zou de wederopbouw kunnen gebruiken om te helpen bij de strijd tegen corruptie, om voor meer persvrijheid te zorgen, om de rechtsstaat te versterken."

Volgens De Croo en Rutte is het aan de Europese Commissie om concrete voorstellen te doen. Dinsdag lekte uit dat de Commissie aan een fonds zou werken om de wederopbouw van Oekraïne mee te financieren. 

In Litouwen wordt het openbaar gebruik van het Z-symbool verboden. Ook andere Russische militaire symbolen worden in de ban gedaan. Dat heeft het parlement in Vilnius beslist.

Volgens de goedgekeurde tekst mag het Z-symbool voortaan niet meer worden vertoond in de Baltische staat. Dat kenteken is vaak te zien op Russische militaire voertuigen in Oekraïens oorlogsgebied. Ook voorstanders van de Russische oorlog in Oekraïne maken hun mening kenbaar door gebruik te maken van de "Z", die staat voor "za pobedu" ("voor de overwinning").

Ook de "V", die staat voor "sila v pravde" ("de kracht ligt in de waarheid"), kan niet meer als symbool worden gebruikt.

Daarnaast is het voortaan verboden om het lint van Sint-Joris te dragen in Litouwen. Dat oranje-zwarte lint symboliseert de overwinning van de Sovjets op nazi-Duitsland in de Tweede Wereldoorlog. In Rusland wordt het vooral gedragen op de Dag van de Overwinning, op 9 mei. Maar de separatisten in het oosten van Oekraïne dragen het lint ook als teken van hun verbondenheid met Rusland.

Overtredingen kunnen worden bestraft met boetes tot maximaal 700 euro voor particulieren en 1.200 euro voor bedrijven.

Met de nieuwe regels worden de Russische symbolen gelijkgesteld met de al eerder verboden nazi- en Sovjetsymbolen, zoals het hakenkruis en hamer en sikkel. 

Zeker drie mensen zijn gedood bij nieuwe Russische bombardementen op Charkiv, in het noordoosten van Oekraïne. Dat hebben de lokale autoriteiten bekendgemaakt.

Er zijn ook 21 gewonden gevallen, aldus de gouverneur, Oleg Sinegoebov, op Telegram. Hij verduidelijkte, geciteerd door de Oekraïense zender Hromadske, dat de aanvallen gebeurden op vier residentiële wijken in de stad.

"De intensiteit van de bombardementen op Charkiv is toegenomen", aldus nog Sinegoebov, die aan de inwoners vroeg om te schuilen en niet de straat op te gaan.

Maandag zijn volgens de autoriteiten vijf mensen gedood en 15 anderen gewond geraakt bij Russische bombardementen op Charkiv. De avond voordien waren er zes doden en 24 gewonden gevallen.

Bij het begin van het Russische offensief was Charkiv dagenlang het decor van zware gevechten, maar de stad bleef steeds onder controle van de Oekraïense troepen.

Griekse autoriteiten hebben een Russische olietanker in beslag genomen bij het eiland Evia. Door nieuwe sancties van de Europese Unie wegens de oorlog in Oekraïne is het havens in lidstaten verboden om schepen onder Russische vlag toegang te verlenen.

De bijna 250 meter lange tanker Pegas werd voor de kust bij het stadje Karystos in beslag genomen, meldde het Griekse ministerie voor scheepvaart. Het schip had negentien Russische bemanningsleden aan boord. De lading ruwe olie die het schip vervoerde, is volgens de kustwacht niet in beslag genomen.

De EU bepaalde dat autoriteiten in een lidstaat Russische schepen onder voorwaarden toch mogen toelaten als dat noodzakelijk is voor de aankoop van olie of gas. Ook voor de aanvoer van onder andere humanitaire goederen, medicijnen en landbouwproducten zijn uitzonderingen mogelijk.

Oekraïne en Rusland hebben opnieuw gevangenen geruild, meldt de Oekraïense vicepremier Iryna Veresjtsjoek op berichtenkanaal Telegram. Volgens Veresjtsjoek droeg Rusland zestig soldaten, onder wie tien officieren, en zestien burgers over aan Oekraïne.

Waar de ruil plaatsvond en hoeveel Russen werden overgedragen, is niet bekendgemaakt. Moskou gaf vooralsnog geen commentaar. Volgens de Oekraïense vicepremier is het de vijfde keer dat de conflictpartijen gevangenen ruilen sinds de start van de Russische invasie op 24 februari.

Nederland stuurt zwaarder wapentuig, zoals pantservoertuigen, naar Oekraïne. De Nederlandse minister-president Mark Rutte heeft dat op Twitter bekendgemaakt. Ook kijkt Nederland met bondgenoten naar de levering van "aanvullend zwaarder materieel", aldus Rutte.

Het is opmerkelijk dat de Nederlandse overheid weer melding doet over wat voor materieel naar Oekraïne wordt gestuurd. Eerder werd daarmee gestopt, om de Russen niet te veel informatie te geven. Vlak nadat de oorlog in Oekraïne was uitgebroken, meldde de regering wel dat ze onder meer antitankraketten en luchtafweerwapens ging sturen.

Het Kremlin is niet gemachtigd om over de gezonken kruiser Moskva, het vlaggenschip van de Zwarte Zeevloot, te praten. Dat zegt een woordvoerder van de Russische president Vladimir Poetin. Ook over het lot van de bemanningsleden zegt het Kremlin geen details te kunnen vrijgeven, ondanks oproepen van familieleden om met informatie te komen.

"Alle communicatie gaat via het ministerie van Defensie. Wij mogen niets vrijgeven", aldus de woordvoerder.

De Moskva ging volgens het Kremlin vorige week ten onder na een explosie van munitie aan boord. Oekraïne zei het schip naar de kelder te hebben gejaagd door voltreffers van twee raketten. Rusland heeft gezegd dat alle ruim vijfhonderd bemanningsleden zijn gered na de ontploffing op woensdag. Oekraïne hield echter vol dat er dodelijke slachtoffers zijn gevallen, onder wie de gezagvoerder van het oorlogsschip.

Ouders en andere familieleden van meerdere bemanningsleden hebben op sociale media en via verklaringen aan Russische en buitenlandse media laten weten dat zij geen contact krijgen met hun kinderen. Ze eisen dat de waarheid naar boven komt.

Meduza, een onafhankelijke nieuwssite in de Russische taal, citeerde een bron dicht bij de commandant van de Zwarte Zee, die zei dat zeker 37 bemanningsleden van de Moskva om het leven zouden zijn gekomen. Honderd anderen zouden gewond zijn geraakt en een onbekend aantal zou nog vermist zijn.

Door het stijgende aantal Russische aanvallen wordt het oosten van Oekraïne geconfronteerd met een "moeilijke situatie". Dat zegt Sergej Gaidai, de gouverneur van de Oost-Oekraïense regio Loehansk. Hij roept de overgebleven inwoners op om zich in veiligheid te brengen.

"Onze verdedigers houden de verdedigingslinie vast", zo stelt Gaidai op de Oekraïense televisie. Aanvallen in de buurt van Roebizjne en Popasna zijn afgeslagen, klinkt het nog.

De overheden proberen nu bussen in te zetten om burgers naar stations te brengen. Van daaruit kunnen de inwoners per trein naar een veiligere plaats worden gebracht. Er bevinden zich naar verluidt nog een 70.000-tal mensen in het gebied, dat door de regering wordt gecontroleerd.

De oproep tot evacuatie komt er nadat Rusland de aanvallen op het oosten van Oekraïne heeft opgevoerd. Het ministerie van Defensie in Moskou zegt dat de Russische luchtmacht sinds maandag 60 militaire doelwitten in Oekraïne heeft gebombardeerd.  

Naast Loehansk werden daarbij nog andere Oost-Oekraïense regio's geviseerd door Rusland. Er werden ten zuidoosten van de stad Charkov onder meer twee Oekraïense opslagplaatsen voor raketten onder vuur genomen, zegt Igor Konasjenkov, de woordvoerder van het Russische ministerie van Defensie. Ook werd ten zuidwesten van Charkiv een Oekraïense MIG-29 gevechtsvliegtuig neergeschoten, zo klinkt het nog. 

In de nacht van maandag op dinsdag zou de Russische artillerie in totaal ook 1.260 militaire doelwitten hebben bestookt. De bewering kan niet door onafhankelijke bronnen worden geverifieerd. Eerder had het ministerie ook al gemeld dat in de loop van de nacht troepen en militaire uitrusting werd beschoten nabij de plaatsen Slovjansk, Barvenkovo en Popasna.

Oleksiy Arestovitsj, adviseur van de Oekraïense president, zegt dat Rusland met het offensief in Loehansk probeert om Oekraïense soldaten in de steden Roebizjne, Lysytsjansk en Sjevjerodonetsk te isoleren. 

Rusland heeft een nieuw ultimatum gesteld aan de Oekraïense strijders die zich op het terrein van de omsingelde staalfabriek Azovstal in Marioepol bevinden. De "nationalistische strijders en buitenlandse huurlingen" krijgen vanaf 12 uur (11 uur Belgische tijd) de kans om de wapens neer te leggen en zich over te geven. Hun leven zal dan gespaard worden, zo zegt het Russische ministerie van Defensie.

Oekraïne had eerder nog kritiek geuit op Rusland wegens de weigering om een humanitair corridor in te stellen, die aan burgers de mogelijkheid moet geven om de staalfabriek te verlaten. Volgens de Oekraïense diensten hebben niet enkel strijders, maar ook heel wat burgers hun toevlucht tot de fabriek gezocht.

Moskou had eerder verklaard dat de berichten over de aanwezigheid van vrouwen, kinderen en andere burgers niet kloppen. Maar nu wordt er wel een kans tot overgave geboden om "zuiver humanitaire principes".

Moskou roept de regering in Kiev ook op om het "gezond verstand" te gebruiken en de strijders "de passende instructies te geven om deze zinloze confrontatie te beëindigen". Als Kiev dat bevel niet geeft, moeten de soldaten en huurlingen zich uit eigen beweging overgeven, klinkt het nog.

Nog volgens de verklaring van het Russische ministerie van Defensie zou om 13 uur (lokale tijd) contact tussen Moskou en Kiev tot stand worden gebracht. Een half uur later moet dan een lokaal staakt-het-vuren worden ingesteld. Van 14 tot 16 uur krijgen de soldaten en huurlingen dan de mogelijkheid om zonder wapens de fabriek te verlaten. 

Sinds de Russische invasie in Oekraïne zijn 2,84 miljoen mensen vanuit Oekraïne naar Polen gevlucht, meldt de Poolse grenswacht. Maandag kwamen er 20.000 nieuwe vluchtelingen bij, een stijging van 16 procent ten opzichte van een dag eerder.

Niet alle Oekraïners die naar Polen zijn gevlucht verblijven daar nog steeds. Een deel is doorgereisd naar andere EU-landen.

14.400 mensen staken maandag bovendien de grens over van Polen naar Oekraïne. In totaal zijn sinds het begin van de oorlog op 24 februari 738.000 mensen van Polen naar Oekraïne gegaan. De Verenigde Naties schatten dat het er zo'n 30.000 per dag zijn. Het merendeel is Oekraïens staatsburger. Zij reizen vooral naar gebieden die door het Oekraïense leger zijn heroverd.