Videospeler inladen...

Het Westen wil nu wél zwaardere wapens leveren aan Oekraïne: "De logistiek is er, het probleem is tijd"

Steeds meer landen zijn nu tóch bereid om meer en grotere wapens te leveren aan Oekraïne, om zich te verdedigen tegen Rusland. En dat terwijl president Volodimir Zelenski het al wekenlang - tevergeefs - vraagt. "De publieke opinie is gewijzigd en begint meer druk uit te oefenen op politici", zegt voormalig kolonel en defensiespecialist Roger Housen. Maar er zijn ook pijnpunten, zoals kostbare tijd.

Al sinds het begin van de oorlog vraagt de Oekraïense president Volodimir Zelenski het Westen meer en grotere wapens om stand te houden tegen het Russische leger. Maar om escalatie en provocatie te vermijden, bleef het eerder vooral bij leveringen van kleinere wapensystemen of zaken zoals munitie, kogelvrije vesten en helmen. 

Ondertussen lijkt het tij te keren en zijn alvast vier westerse landen bereid om ook zwaardere wapensystemen te leveren. De Verenigde Staten, Canada, het Verenigd Koninkrijk en Nederland beloven om artilleriestukken, antitankwapens, transporthelikopters, drones en pantservoertuigen naar Oekraïne te sturen. 

"Dat is inderdaad het grof geschut dat Oekraïne nodig heeft om een kans te hebben om het Russische offensief te stoppen", zegt Roger Housen, gewezen kolonel en defensiespecialist, in "Laat".

Nieuwe fase in de oorlog

De situatie op het terrein is immers veranderd. De slag om de Donbas - de regio in het oosten van het land waarvan een deel al in handen is van de pro-Russische separatistische rebellen - is anders dan de slag om de hoofdstad Kiev en dreigt een enorm vuile oorlog te worden, "waarschijnlijk brutaler dan de eerste zes weken", zegt Housen.

Het Russische leger heeft in de Donbas echt terreinvoordeel

Roger Housen, defensiespecialist

"Rond Kiev werd het Oekraïense leger voornamelijk geconfronteerd met colonnes oprukkende Russische troepen. Nu zullen ze in open terrein in de Donbas worden geconfronteerd met ontplooide, gepantserde eenheden, de ene golf na de andere. Die zullen massaal worden gesteund door hun artillerie en zullen waarschijnlijk ook stevige luchtsteun krijgen. Het Russische leger heeft daar echt terreinvoordeel."

Wat zijn de pijnpunten?

Het Oekraïense leger kan zwaardere wapens dus wel gebruiken, maar voor het effectief zover is, ziet Housen nog enkele pijnpunten. Omdat het om groot materieel gaat, zal het voor de Russische inlichtingendiensten niet onopgemerkt passeren. "We mogen ervan uitgaan dat een aantal wapenkonvooien zal worden opgemerkt en het doelwit zal worden van Russische aanvallen vanuit de lucht", waarschuwt Housen.

Schepen over de oceaan en dan materieel op treinwagons. We spreken niet over dagen, maar over weken

Defensiespecialist Dick Zandee van het Clingendael Instituut

Daarnaast is de afstand tot aan de frontlinie ook niet vanzelfsprekend te overbruggen. "Het gros van wat beloofd is, zal wel in Oekraïne raken, maar het dan vanuit het westen van Oekraïne naar de Donbasregio (in het oosten, red.) krijgen, zal een stuk gevaarlijker zijn. Die afstand is bijna 1.000 kilometer. Het materieel moet ook nog over de rivier Dnjepr raken, dat is een moeilijke operatie."

En het is niet alleen het extra materieel in Oekraïne verplaatsen, leggen defensiespecialist Dick Zandee en kolonel Katrien D'Hert in "De ochtend" (Radio 1) uit. "Alles hangt af van de definitie van snel", zegt Zandee. "De Amerikanen zullen grotere aantallen over zee vervoeren. Schepen moeten de oceaan over. In de havens van Antwerpen, Vlissingen of Bremen moeten ze worden ontscheept. Materieel wordt geladen op treinwagons en dat moet worden ingepast in het treinverkeer. Dan komt het waarschijnlijk aan in oostelijk Polen. De infrastructuur is er, het probleem is de tijd. We spreken niet over dagen, maar over een paar weken."

Tijd, dat kaart ook kolonel D'Hert aan. "Het transport kan ook via de lucht (personeel) of via de weg met vrachtwagens (materieel) gebeuren. Het gaat dan over grote colonnes met telkens een 20-tal voertuigen die over een duur van vijf dagen over vijf landen worden getransporteerd. Hier is er geen oorlog. Als je van het westen dan naar het oosten transporteert, heb je de normale economische activiteit met verzadigde wegen en douane-activiteiten. Het vergt een enorme organisatie."

Herbeluister hier naar het volledige gesprek met kolonel Katrien D'Hert in "De ochtend":

Ook dat het allemaal westers materieel is, ziet Housen als een pijnpunt. "Dat is niet gekend door Oekraïense militairen, ze zullen eerst nog moeten worden opgeleid."

"Maar in eerste instantie zullen de Oost-Europese defensiesystemen (Polen, Tsjechië, enz.) in aanmerking komen", merkt Zandee op. "Die hebben oud-sovjetmateriaal. De Oekraïense strijdkrachten zijn daar zelf mee uitgerust en kunnen dat makkelijker bedienen. Materieel vanuit westerse landen is een ander probleem: daar moeten ze op oefenen en dat kost tijd, en die tijd is er niet. Het Russische offensief zou al zijn begonnen."

Herbeluister hier het volledige gesprek met expert Dick Zandee in "De ochtend":

Belgische magazijnen leeg

Al die struikelblokken doen de vraag rijzen of president Zelenski dan niet beter geholpen is met geld. Een valabele optie, vindt Housen, zeker omdat veel landen niet veel wapens meer voorradig hebben. "Zeker voor het Belgische leger is dat een ernstig probleem. We hebben geen voorraden, onze magazijnen zijn leeg."

Dat bevestigt ook vicestafchef Marc Thys in "De afspraak": "De Belgische defensie heeft vandaag in haar eigen arsenaal niet de mogelijkheid om Oekraïne verder te helpen."

"Defensie op zich kan vandaag niet helpen, wat niet wil zeggen dat België niet kan helpen", zegt vicestafchef Marc Thys in "De Afspraak":

Videospeler inladen...

Druk op politici

Op de wapenvoorraad van het Belgische leger hoeft president Zelenski dus niet te rekenen, maar de politieke wil om meer te doen, lijkt er intussen wel te zijn. Na het Belgisch-Nederlandse overleg dinsdag in Gent zei premier Alexander De Croo dat België "kijkt om een antwoord te geven op de vraag naar zwaar materieel", en vond de Nederlandse premier Mark Rutte dat het "vanwege de gebeurtenissen nu in de Donbas" nodig is om "echt die stap te zetten om verder te gaan dan we tot nu toe gedaan hebben". 

Wat heeft nu toch voor die omslag gezorgd? Naast de situatie op het terrein, ziet Roger Housen nog twee bijkomende oorzaken. "Enerzijds is er het feit dat het Oekraïense leger echt successen boekt, daar waar we er initieel van uitgingen dat de Russen echt over de Oekraïners heen gingen walsen", stelt Housen. "Nu stelt het Westen vast dat het land weerstand kan bieden en zelfs plaatselijk successen kan boeken. Dat zorgt voor verandering in de ingesteldheid en besluitvorming, omdat het geen bodemloze put is."

Het Westen stelt vast dat Oekraïne weerstand kan bieden. Dat zorgt voor verandering

Roger Housen, defensiespecialist

"Een tweede element is de wijziging van de publieke opinie, die meer en meer druk begint uit te oefenen op onze politici", zegt Housen.

Wat ook lang een rol speelde, was de angst voor escalatie en de reactie van Rusland op mogelijke zwaardere wapenleveringen door het Westen. Die reactie van Rusland bleef niet uit, want het land maakte gisteren bekend dat het een nieuwe nucleaire raket had uitgetest. 

"Ik denk dat dat in de eerste plaats bedoeld is als propaganda en als steun aan het Russische leger en als een soort dreigement van Poetin naar het Westen", zegt Housen. "Maar ik denk dat we niet te veel belang moeten hechten aan wat verschenen is op de Russische televisie."

"De slag om de Donbas wordt waarschijnlijk brutaler dan in de eerste zes weken", bekijk hier het volledige gesprek met Roger Housen in "Laat":

Videospeler inladen...

Meest gelezen