Proces Reuzegom - De nabestaanden van Sanda Dia kregen niet wat ze gehoopt hadden: antwoorden

De ene Reuzegommer denkt er nog elke dag aan, de ander elke dag “én elke nacht”. Met de toevoeging “dat dat uiteraard niets is in vergelijking met wat de nabestaanden moeten doormaken”. 

Het was iets na elven toen Zaadje alias J.J. (24), preses bij Reuzegom in 2018, in de rechtszaal in Hasselt als eerste tegenover de rechter plaatsnam. Ook voor hem is er een leven voor en na 5 december 2018, dag van de fatale doop. Zaadje: “Als je er achteraf op terugkijkt, hadden we beter moeten nadenken. Niemand dacht aan de vissaus, wel aan onderkoeling.”

Twee grote vragen

Sanda Dia overleed op 7 december 2018 aan de gevolgen van een hartstilstand door onderkoeling  in combinatie met extreem hoge zoutwaarden. Het ritueel met drie schachten, rond een blokhut in Vorselaar, verliep volgens het geheime Reuzegom-draaiboek dat Zaadje van de vorige preses had geërfd.

“Door de jaren heen zijn wij blind geworden voor de risico’s”, zo klonk de analyse van Zaadje over hem en zijn voorgangers. “Wij hadden nooit gedacht dat dit zo’n desastreuze gevolgen kon hebben. De doop was heilig voor ons, ook al is dat superbelachelijk en slaat het op niets. We keken niet rationeel. Wij voerden blindelings uit.” 

Zaadje werd die dag iets na zevenen aangeklampt door A.G. (23) alias Janker, de schachtentemmer, die zei dat Sanda Dia “niet goed” was. Dat was Sanda Dia al de hele dag niet, nadat hij de vorige avond was verplicht tot het drinken van meer dan een liter gin. In de put in Vorselaar is hij de volgende dag urenlang met emmers water bekogeld en verplicht tot het innemen van meer dan een liter vissaus. 

Zaadje: “Ik had het gevoel dat het onderkoeling was. Het jaar voor ons was het ook al gebeurd. Dat was toen met B.P. (Protput, DDC/YV). Ze hebben die aan het kampvuur gelegd. Dat was de reden waarom we dachten: oké, we gaan het daarmee oplossen. We zaten in die mindset.”

De nabestaanden van Sanda Dia kwamen naar het proces met twee grote vragen. Hoe kon het dat het meer dan anderhalf uur moest duren voor een Reuzegommer ertoe kwam de 20-jarige student naar het ziekenhuis te brengen? Wie was de Reuzegommer die eerder die dag, bij het vertrek uit Leuven, een geneeskundeprofessor wijsmaakte dat de doop op zijn einde liep en dat iemand in het groepje een geneeskundestudent met stage-ervaring op de spoed was? Ze stelde een zware alcoholintoxicatie vast bij Sanda Dia, en dreigde ermee de politie te bellen.

Dat de doop niet eerder kon worden stilgelegd lag niet aan hem, zei Zaadje: “Ik denk dat mijn macht sowieso beperkt was tot wat de groep vond. Ik denk dat het bijna onmogelijk was om die te overtuigen om de doop op een andere manier te doen.”

Herkwalificatie

Ook Janker zegt zich die dag vooral machteloos te hebben gevoeld. “Als schachtentemmer ben je het slaafje van de commilito’s”, zei hij. “Ik heb er me aan geërgerd dat ik niet serieus werd genomen. Ik voel een enorme schaamte. Ik kan het gevoel niet beschrijven, maar het komt elke dag, elk moment terug. Het zit constant in mijn hoofd.”

Janker had de drie schachten die ochtend opgehaald in het kot van Sanda Dia, waar ze de vorige nacht na verplicht comazuipen bewusteloos waren achtergelaten.

De rechter: “U zegt dat u ze wel in de juiste houding legde, zodat ze niet zouden stikken in hun braaksel. Maar daarna liet u hen alleen achter, sloot u af en zette u de verwarming volle bak?”

Janker: “Bij ons was dat vorig jaar ook zo.”

Janker kon net zo min als de na hem getuigende Ketter (M.P., 26), Placebo, Rustdag, Igean, Paterberg, Wally, Remorke of Strontvlieg een antwoord leveren op een van de twee vragen waar de familie Dia mee zit. “Ik was daar toen niet bij”, was de meest gehoorde uitleg. 

M.P., student geneeskunde, kwam die bewuste woensdag pas iets na zevenen aan bij de blokhut in Vorselaar en werd door Janker aangeklampt met de vraag om naar Sanda Dia te kijken. M.P. zegt dat hij meteen besloot dat de jongen uit de put moest. “Ze hebben hem aan het kampvuur gezet", zei M.P. “Hij reageerde niet zoals je zou verwachten en toen heb ik gezegd: ‘Hij moet naar het ziekenhuis.’”

Gevraagd naar hoelang de discussie daarover duurde, zei M.P.: “Ik schat vijftien minuten.” De BMW met Sanda achterin zou pas rond 20.45 uur vertrekken. En zo blijft het raadsel van het verloren anderhalf uur hangen. Op de vraag waarom hij niet zelf mee in de auto stapte, zei M.P.: “Ik had absoluut niet door dat het zo ernstig was. Ik dacht dat als er iets zou gebeuren met andere schachten het beter was dat ik daar bleef.”

Aan het einde van de procesdag stelde de rechter plots voor om de aanklacht ‘toedienen van schadelijke stoffen’ te herkwalificeren tot ‘klassieke slagen en verwondingen’. Daardoor zakken de theoretische maximumstraffen van vijftien naar vijf jaar cel. Toch leidde dit tot onrust bij de advocaten van de meeste Reuzegommers. Sven Mary, advocaat van de vader van Sanda Dia, gaat ervan uit dat de herkwalificatie vooral “het rondkrijgen van de bewijslast kan vergemakkelijken”. Dat op dit proces straffen van meer dan vijf jaar zouden worden uitgesproken, werd vooraf uitgesloten. Het proces wordt maandag verder gezet.