Voetbal in oorlogsgebied: geld inzamelen voor het leger en hopen op vrede

© gf

Voor het eerst sinds het begin van de oorlog, werd er opnieuw gevoetbald in Oekraïne. Een toernooi om geld in te zamelen voor het Oekraïense leger maar vooral om eindelijk nog eens te kunnen spelen. ‘De oorlog kan het stoppen, maar de geest blijft bestaan.’

‘Slava Ukrayíni! Heróyam sláva!’ Een minuut stilte volgt, het volkslied galmt door de luidsprekers. Mykulytsjyn en Beskid Nadvima komen het veld op om onderling uit te maken wie naar de halve finales van het liefdadigheidstoernooi voor het Oekraïense leger mag. Een initiatief waar maar liefst 30 teams aan deelnemen, waarvan voornamelijk amateurs, maar ook wat professionele clubs.

De eindfase van het toernooi ging door op 16 en 17 april in het Naftovikstadion in de West-Oekraïense regio Ivano-Frankivsk Oblast. Het is de eerste keer dat er terug gevoetbald wordt in het land na 50 dagen oorlog.

Het begint te sneeuwen in het stadion, gelegen naast een olie-installatie, waar het gras niet meer groen maar op sommige plekken erg modderig is. De bal gaat met moeite rond en blijft al te vaak steken in de zwarte grond. Grond die doet denken aan het zicht van het Oekraïense platteland, net zo donker en vruchtbaar. Sneeuw en modder: voetbal zoals het is in oorlogstijd.

Modder aan de schoenen

De keeper van Mykulytsjyn klopt de modder van zijn schoenen af tegen de paal. Denys Djakov (25) is eigenlijk niet de echte doelman van de ploeg: hij speelde voor eersteklasser FC Kramatorsk tot de oorlog uitbrak en hij zijn thuis moest verlaten. ‘Mijn familie zit nog steeds in Charkiv. Momenteel zijn ze in gevaar’, vertelt Denys. Mykulytsjyn komt op achterstand na een voorzet die niet weggewerkt wordt en zo in doel dwarrelt. Denys klopt de modder nog eens van zijn schoenen.

Voetbal in oorlogsgebied: geld inzamelen voor het leger en hopen op vrede
© gf

Even later staat de gelijkmaker alweer op het bord. Het doelpunt wordt uitgebreid voor de eigen goal gevierd door Denys, die opnieuw zijn schoenen proper maakt tegen de paal. Denys is niet de enige ex-speler van Kramatorsk: ook aanvaller Maxym Jermolenko (24) en middenvelder Arsentiy Dorosjenko (21) moesten de regio rond Donetsk ontvluchten. Vorig seizoen was Jermolenko nog een van de beste spelers uit de Oekraïense competitie. ‘Toen de oorlog uitbrak, kwamen we samen in een appartement en besloten we om naar hier te komen. Ook mijn familie is hier’, vertelt de 24-jarige Maxym.

In tegenstelling tot Denys, zijn Maxym en Arsentiy gevlucht met hun familie. De drie spelers wonen nu in de gemeenschap van Jaremtsje. Mykulytsjyn krijgt opnieuw een tegendoelpunt te verwerken na een hakbal die de modder deze keer niet stopt. Het blijft bij 2-1. Denys gaat nog eens naar de paal en is duidelijk ontgoocheld. Samen met Maxym en Arsenity neemt hij afscheid van de finale, maar met het gevoel eindelijk weer voetballer te zijn.

Vlnr: Maxym Jermolenko, Arsentiy Dorosjenko en Denys Djakov
Vlnr: Maxym Jermolenko, Arsentiy Dorosjenko en Denys Djakov© gf

Op het andere veld staan Skelia FC en Dzvynjatsj tegenover elkaar. Ook hier een minuut stilte, ook hier het volkslied van Oekraïne. De coach van Dzvynjatsj zegent zijn spelers, een voor een, met een tijmtakje. Het aanraken van de rechterschouder moet geluk brengen en dat doet het ook want de ploeg wint met 0-3.

Initiatief van de spelers

‘De oorlog zal een enorme impact hebben op het voetbal. Dit toernooi is er om de geest van de sport te behouden. De oorlog kan iets stoppen door de bombardementen van de Russen, maar de geest blijft.’ Taras Klym, ondervoorzitter van de regionale voetbalbond IFFF, gelooft dat ondanks dat het voetbal stil ligt, de ziel en de zin om te spelen intact blijft.

Om te mogen deelnemen aan het toernooi moesten de verschillende clubs elk minstens 1.500 Oekraïense hryvnia betalen (omgerekend ongeveer 50 euro) om zo het leger te steunen. Alleen al in het district van Kolomja werd zo al 100.000 hryvnia (3.100 euro) ingezameld. ‘Het is een initiatief van de spelers. Dit heeft niets te maken met de bond. Wij voorzien enkel de organisatie, de speelkalender en de scheidsrechters. Alle competities zijn momenteel stopgezet, van de professionele tot de regionale reeksen. Alles hangt af van wie deze oorlog wint. Als dat het Oekraïense leger is, zal het normale leven en de sport snel terugkeren’, vertelt Klym.

Voetbal in oorlogsgebied: geld inzamelen voor het leger en hopen op vrede
© gf

Roeslan Nesteroek, organisator van het toernooi en lid van de regionale bond, is optimistisch over de situatie en de censuur over voetbal in Oekraïne. ‘Alles staat stil door een dramatische gebeurtenis, maar we willen de rug rechten, terug voetballen. En daarom houden we dit toernooi, om voetbal levend te houden. Volgende week gaan we ook de trainingen hervatten. Het gaat niet om competitie, maar om het leger te helpen.’

Legervrijwilligers en ex-spelers als scheidsrechters

De wedstrijden hebben geen hoofdscheidsrechter. Twee refs langs de zijlijn leiden de matchen. Mykola (61), die de linkerkant voor zijn rekening neemt, is een scheidsrechter uit de oude doos: geel shirt, korte broek, zwarte sokken. Hij amuseert zich, praat wat met de mensen rond het veld. Zijn collega heeft het wat lastiger. Hij maakt een fout bij een corner, maar maakt het goed met excuses nadat de spelers meteen komen protesteren.

Mykola, de ervaren scheidsrechter
Mykola, de ervaren scheidsrechter© gf

‘Ik ben al vier jaar scheidsrechter in de regio. Het is een hobby’, vertelt Viktor (30), de scheidsrechter aan de rechterzijde. Viktor is een militair die in constructie werkte tot de Russische inval, waarna hij zich vrijwillig opgaf bij het leger. ‘Momenteel ben ik hier, maar als ze me nodig hebben, vertrek ik meteen naar de frontlinie.’

Viktor, scheidsrechter in legeruniform
Viktor, scheidsrechter in legeruniform© gf

Dmytro (61) houdt ondertussen alle resultaten bij. In een vorig leven was ook hij regionaal scheidsrechter. ‘Ieder team moet in de blauw en geel spelen, de kleuren van de Oekraïense vlag. En op hun shirt moet het opschrift ‘dood aan de Russische troepen’ staan’, vertelt hij over het toernooi. Tussen twee wedstrijden, legt Dmytro zijn pen weg en rookt hij een sigaar op het veld. Hij rook te veel. Wanneer hij terug in zijn kamertje zit, haalt hij nog een fles van een of ander merk cognac boven, neemt een slok en gaat terug aan het werk.

Dmytro houdt alle resultaten nauwkeurig bij.
Dmytro houdt alle resultaten nauwkeurig bij.© gf

De stilte van de oorlog

Tijdens de rust ligt het veld er verlaten bij. Alles wordt voor een paar minuten wat stiller. Het is niet lang, maar wel overal voelbaar in het stadion. Het is de stilte van de oorlog en de herinnering aan wat en wie er niet is. FC Tsjerniatin uit Kolomja deed niet mee aan het toernooi omdat een speler – een soldaat aan het front – overleed en de hele ploeg naar de begrafenis ging.

Gorgany Zelena speelde wel maar kon zich niet kwalificeren voor de finale. Ze moesten het doen zonder hun 28-jarige speler Vasil Sjpinta, de begrafenis staat ingepland voor zondag.

Strafschoppen in de zon

Het volkslied klinkt opnieuw, maar deze keer veel stiller. De spelers mogen niet gestoord worden, want de finale tussen Auto Plus Kolomyja en Beskid Nadvirna wordt beslist door penalty’s. De sneeuw is weg, de zon schijnt. Het voelt ineens meer aan als een warme dag aan de Middellandse Zee dan eentje in Oost-Europa. Nadvirna mist de allesbepalende strafschop, Kolomja wint. De kampioenen lopen met z’n allen naar hun keeper alsof hij de held is. Uit de handen van Nesteroek krijgen ze de beker.

De spelers van Auto Plus Kolomyja vieren de overwinning.
De spelers van Auto Plus Kolomyja vieren de overwinning.© gf

Na de ceremonie haalt die nog een zwarte cassettespeler boven, waar het volkslied uit klinkt. Iedereen zingt: spelers, scheidsrechters, bondsleden en het publiek, mannen, vrouwen, kinderen, volwassenen, ouderen. Ze houden allemaal hun handen bij hun hart, gericht naar de Oekraïense vlag in het stadion.

Het begint opnieuw te regenen, fel zelfs, een echte sneeuwstorm ineens. Niemand beweegt, iedereen blijft bevroren staat en zingen tot het volkslied gedaan is, immuun tegen het geweld en de witte sneeuwvlokken.

‘Sláva Ukrayíni!,Heróyam sláva!’, roepen ze uit volle borst. De wedstrijd en het voetbal is gedaan, de storm raast door.

Door Sergi Llamas

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content