Influencers moeten voortaan verduidelijken dat ze online reclame maken en adres in profiel zetten

Influencer marketing is alomtegenwoordig online. Wie als consument even door z'n Instagram scrollt, wordt er om de oren geslagen met leuke outfits, gezonde shakes, e-books, niet te missen events... Die online publiciteit is volstrekt wettelijk, alleen moet het voor consumenten ten allen tijde duidelijk zijn wanneer zo'n bericht een commercieel karakter heeft. 

De Bleeker, de FOD Economie en het Communicatie Centrum — dat de zelfregulering van de reclamesector in België organiseert — zijn het eens geraakt over een aantal richtlijnen voor influencers. Die hebben vanaf nu de keuze uit een aantal concrete termen om te gebruiken bij commerciële berichten, video's of verhalen: '#reclame', '#advertentie'  of '#publiciteit'. In bepaalde gevallen kan ook de hashtag '#gesponsord' gebruikt worden.

Volgens de richtlijnen wordt iedereen die “op regelmatige basis reclameberichten publiceert voor merken” beschouwd als een onderneming. Omdat die persoon dus een zelfstandige beroepsactiviteit uitoefent, moet die zich registreren in de Kruispuntbank van Ondernemingen. Wat “regelmatige basis” exact betekent, verduidelijkt de FOD Economie niet. “Hier kan geen cijfer op geplakt worden, dit moet geval per geval beoordeeld worden”, aldus woordvoerster Lien Meurisse.

Ook is het verplicht het ondernemingsnummer, het adres en e-mail te vermelden op socialemediaprofielen. Op Instagram en TikTok moet dat integraal in de biografie van het account. Op die sociale netwerken heb je respectievelijk 150 of 80 tekens de ruimte. Op Facebook en YouTube plaats je de nodige info onder ‘Over’ of ‘About’. Dat laat de FOD Economie weten in een reactie aan onze redactie.

Als reactie op een vraag over de gevaren hiervan voor influencers — denk hierbij aan stalkers — verwijst de FOD Economie naar andere beroepsgroepen. “Deze verplichting geldt echter voor alle ondernemingen en dus ook voor bijvoorbeeld kappers of bakkers die boven hun zaak wonen. Ook zij zijn verplicht om hun ondernemingsadres — dat tevens hun privéadres is — op hun websites en sociale media te vermelden”, reageert woordvoerster Meurisse in een mail aan onze redactie.

De staatssecretaris wijst erop dat de influencers nu heel duidelijk weten wat ze wanneer moeten doen en ontlopen zo boetes. De Economische Inspectie kan immers administratieve boetes uitschrijven, die kunnen oplopen tot 80.000 euro. 

De FOD Economie zegt in de eerste plaats mensen aan te spreken in de comments. Blijven ze verborgen reclame maken, dan kan dit gemeld worden aan de Economische Inspectie, via het Meldpunt. Kies daar voor de optie ‘Reclame en klantenwerving’, gevolgd door ‘Misleidende of bedrieglijke reclame’.

Controles gebeuren vooral proactief door de inspectiediensten, maar ook op basis van klachten van consumenten. Die laatste bleven tot op vandaag beperkt, enerzijds omdat consumenten ook niet wisten wat al dan niet toegelaten was, anderzijds omwille van het vertrouwen dat consumenten soms in influencers hebben.

“Influencers maken soms echt deel uit van het leven van hun volgers, die hen daardoor bijna blindelings vertrouwen. Daarom is het voor mij essentieel dat consumenten nu eindelijk duidelijk weten wanneer die influencers commerciële  berichten posten. Naar exacte woordkeuze toe stellen we ons soepel op door vier opties aan te bieden. De kerngedachte is duidelijkheid”, aldus De Bleeker in het persbericht.